Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
geçenlerle görüşecek ve atama yetkisine sahip<br />
merciye son aday listesini önerecek bir kurul<br />
oluşturulur.<br />
Komisyon üyeleri seçiminin zamanlaması<br />
da önem taşır. Komisyon üyeleri bir hakikat<br />
komisyonunu yetkilendiren kanun veya<br />
kararname yürürlüğe girmeden atanmamalıdır.<br />
Geçmişte, süreci aksatmamak için, örneğin<br />
bir barış anlaşmasının hemen ardından<br />
gerçekleştirilen komisyon üyelerini hızlı bir<br />
şekilde atama girişimleri etkili hakikat arayışı<br />
beklentilerini zayıflatmıştır.<br />
Tarihsel olarak komisyon üyeleri iki ayrı yöntemle<br />
seçilmiştir:<br />
■ Sadece kişisel nitelikleri, ahlaki liderlik<br />
vasıfları ve saygınlıkları göz önünde<br />
bulundurularak: Latin Amerika’daki birçok<br />
komisyon bu yöntemle, örneğin Amerika Birleşik<br />
Devletleri’ndeki “blue-ribbon/mavi şeritli kurullar<br />
aracılığıyla oluşturuldu. Bu atama yöntemi<br />
hızlı işler ve bireyin meşruiyet ve saygınlığını<br />
komisyona aktarabilir. Ancak bu avantaj,<br />
seçkinci görünme, bunun sonucunda güvensizlik<br />
ve hayal kırıklığı doğurma riskiyle birlikte<br />
değerlendirilmelidir.<br />
■ Kadınlar, ırklar, etnik gruplar veya dini gruplar<br />
gibi belirli çevrelerin temsilcilerinin, en azından<br />
simgesel düzeyde temsili temelinde: Latin<br />
Amerika dışındaki birçok komisyon, ayrımcılık ve<br />
marjinalize edilme endişesinin önüne geçmek<br />
için bu yaklaşımı uyguladı.<br />
Aday belirleme süreci, adayların kişisel nitelik<br />
ve temsil gücünü de değerlendirmeye katmalıdır.<br />
En başarılı komisyonlar, karizmatik liderler ile<br />
farklı çevrelerden gelen adayları bir araya getiren<br />
atamalarla oluşturulmuştur.<br />
Komisyon Üyelerinin Seçiminde<br />
Uygulanacak Ölçütler<br />
Seçici kurullar komisyon üyelerinin aday<br />
gösterilmesinde ve atanmasında aşağıdaki<br />
etkenleri göz önünde bulundurmalıdır:<br />
■ Komisyonun büyüklüğü: Komisyon üyelerinin<br />
sayısı toplumu adil bir şekilde temsil edecek<br />
kadar çok, ama yönetilebilen ve sürdürülebilir bir<br />
grup oluşturacak kadar az olmalı. Çoğu komisyon<br />
3 ile 17 arasında üyeden oluşturulmuştur.<br />
Beklenti, komisyon üyelerinin mutabakat esasına<br />
göre çalışması yönünde olsa da (oylamaya dayalı)<br />
demokratik karar alma süreçlerinin işleyebilmesi<br />
için komisyon üyelerinin sayısı tek sayılı<br />
olmalıdır.<br />
■ Adil temsiliyet: Taraflılığı, ya da taraflılık<br />
algısını engellemek için atamalar farklı bakış<br />
açılarını ve çevreleri temsil edecek şekilde<br />
yapılmalıdır. Seçici kurullar, diğer etkenlerin<br />
yanı sıra, adayların coğrafi kökenini, dinini,<br />
dilini, sosyal sınıfını ve etnisitesini göz önünde<br />
bulundurmalıdır.<br />
■ İnsan hakları sicili: Komisyon üyelerinin<br />
her birinin, özellikle insan hakları ihlalleri<br />
veya yolsuzluk alanlarında herhangi bir suça<br />
bulaşmamış olmaması, kusursuz bir sicile sahip<br />
olması gerekir. Adayların özgeçmişinde insan<br />
hakları savunuculuğu veya kamu yararına hizmet<br />
gibi faaliyetlerin bulunması gerekir. Komisyon<br />
üyeleri kamuoyunda tartışılmaz bir güven<br />
uyandırmalı, siyasetler üstü bir kişilik olarak<br />
tanınmış olmalıdır.<br />
■ Tarafsızlık: Komisyon üyeliğine aday olacak<br />
kişiler incelemeye tabi tutulmalı ve soruşturmaya<br />
tabi konularla şüpheli bağlantıları olmadığından<br />
kesinlikle emin olunmalıdır. Devlet memurlarının<br />
geçici olarak soruşturma komisyonlarına<br />
atanması sık karşılaşılan bir uygulama olsa<br />
da, bu genellikle komisyonun bağımsızlık ve<br />
saygınlığını koruyacak şekilde, örneğin atanan<br />
kişinin devletteki görevinin geçici olarak askıya<br />
alınmasıyla gerçekleştirilir.<br />
■ Toplumsal cinsiyet: Komisyon üyesi seçim<br />
sürecine toplumsal cinsiyete dayalı ölçütleri dahil<br />
etmek önem taşır. Kadın komisyon üyelerinin<br />
varlığı kadın mağdurların katılımı açısından<br />
destekleyici ve teşvik edici bir ortam sunar.<br />
Bu durum, örneğin dokuz komisyon üyesinden<br />
üçünün kadın olduğu Ghana Ulusal Uzlaşma<br />
BÖLÜM BİR HAKİKAT ADI KOMİSYONUNUN MEŞRUİYETİNİ VE BAĞIMSIZLIĞINI SAĞLAMA VE KORUMA<br />
33
Change language