Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
göre bunun nedeni, Avrupa’da Nazi kamplarında<br />
yaşanan vahşetle eşleştirilen “toplama kampı”<br />
ifadesinin aksine, tüm zorluklara rağmen<br />
Amerikan devletinin kamplarında Japon<br />
kökenlilere karşı sistematik işkence ve yok etme<br />
politikalarının olmamasıydı. 152<br />
Kamuya açık tanıklıklar ve Komisyon’un<br />
raporu, ABD’de medyada geniş yankı<br />
buldu ve II. Dünya Savaşı sırasında<br />
ABD’deki kampların uygun ve sorunsuz<br />
mekanlar olduğu yargısının değişmesine<br />
yardımcı oldu. Komisyon’un kararlarının<br />
önemli hukuki etkileri de vardı: 1988<br />
yılında geçirilen Sivil Özgürlükler Kanunu<br />
(Civil Liberties Act) için önemli bir öncül<br />
oldu. 1940 yıllarında sadakatsizlik ve<br />
casusluk suçlarından hüküm giymiş<br />
Japon-Amerikalı vatandaşların haklarının<br />
iade edilmesine yönelik açılan davaların<br />
kazanılması da hukuki olarak emsal teşkil<br />
etti.<br />
Komisyon sürecinde sorumlu tutulan başlıca<br />
kurumlardan ABD Nüfus Sayımı İradesi, savaş<br />
döneminde Japon kökenli kişileri fişlediği ve<br />
ayrımcı politikalarını desteklediği iddialarını ilk<br />
başta reddetti, ancak 2007 yılında çıkan yeni<br />
delillerle sorumluluğu kabul etmek zorunda<br />
kaldı.<br />
e. ABD’deki <strong>Hakikat</strong>lerin Ortaya Çıkarılması<br />
Sürecini Diğer Deneyimlerden Ayıran<br />
Özellikler<br />
■ İncelediği olaylardan 40 yıl kadar sonra<br />
oluşturulması nedeniyle tarihsel bir hakikat<br />
komisyonu olma niteliği taşımaktadır. Mevcut<br />
siyasi otoriteye büyük bir tesiri dokunmadı.<br />
Çoğunlukla savaş tehcirine uğramış Japon-<br />
Amerikalılar’ı takip eden jenerasyonun hukuki<br />
girişimleri ve lobi faaliyetlerinin bir sonucu olarak<br />
152 Rapora eleştiri getirenler, “toplama” yerine “tehcir”<br />
sözcüğünün kullanılmasının savaş sırasında yaşananları<br />
“doğallaştırdığını” ve “elzem bir şeymiş gibi” gösterildiğini<br />
savunuyor. Bkz. Hirayabashi, J. “‘Concentration Camp’<br />
or ‘Relocation Center’ – What’s in A Name”. 1994. http://<br />
www.discovernikkei.org/en/journal/2008/4/24/enduringcommunities/<br />
kurulması, siyasi değil, hukuki sonuçlarının<br />
olmasını sağladı.<br />
■ Komisyon, belirli bir dönemde devletin<br />
uyguladığı sistematik devlet şiddetini ifşa<br />
etmekten çok, belirli etnik gruplara yönelik<br />
ayrımcılığa ve hak ihlallerine değiniyor.<br />
Örneğin II. Dünya Savaşı sırasında,<br />
çok daha az sayıda olsa da İtalyan ve<br />
Alman kökenli Amerikalılar da kamplara<br />
yerleştirilmiş, ancak Komisyon raporunda<br />
bu gruplara karşı hak ihlali olmadığını<br />
söylemiştir.<br />
II. İrlanda<br />
Komisyonun Adı: Geçmiş Üzerine Danışma<br />
Grubu (Consultative Group on the Past)<br />
Faaliyet Süresi: Temmuz-Aralık 1981 (5 ay)<br />
a. Siyasi Arkaplan<br />
Birleşik Krallık’a bağlı Kuzey İrlanda’nın<br />
anayasal statüsü ve ülkedeki (çoğunluğu<br />
Katolik) İrlanda milliyetçileri ile (çoğunluğu<br />
Protestan) birlikçiler (Unionists) ve sadakatçiler<br />
(Loyalists) arasında 1966 yılında başlayan, 153<br />
İngiliz güvenlik güçleri ve paramiliter gruplarının<br />
da dahil olduğu siyasi çatışmalara “Sorunlar”<br />
(Troubles) adı verilir. Her iki taraftan yaklaşık<br />
3.500 kişinin öldüğü, işkence ve zorla kaybetme<br />
gibi pek çok hak ihlalinin gerçekleştiği otuz yıllık<br />
bir dönemin ardından 1994 yılında, cumhuriyetçi<br />
ve sadakatçi paramiliter gruplar arasında<br />
yapılan ateşkes ile başlayan barış süreci, dört<br />
yıl sonra Belfast Antlaşması ile sonuçlandı;<br />
siyasi şiddet tamamen bitmese de önemli<br />
ölçüde azaldı. Bugüne kadar Kuzey İrlanda’da<br />
bir hakikat komisyonu kurulmadı; ancak sivil ve<br />
resmi girişimler ile pek çok farklı hakikat arayışı<br />
ve komisyonlar oluşturuldu ve soruşturmalar<br />
gerçekleşti.<br />
153 Kuzey İrlanda modern tarihindeki çatışmaların tam olarak<br />
ne zaman başladığı tartışılan bir konu. <strong>Hakikat</strong> arayışındaki<br />
oluşumların çoğu Ulster Gönüllü Kuvvetleri’nin (Ulster Volunteer<br />
Force) kurulduğu 1966 yılını başlangıç kabul ediyor.<br />
TARİHSEL BÖLÜM ADI UZLAŞI KOMİSYONLARI<br />
121
Change language