Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
■ Bazı komisyonların yasal yetki çerçevesi<br />
faillerin oturumlara katılmasına izin verir. Bu<br />
uygulama bugün dahi tartışılıyor: Uygulamayı<br />
eleştirenler, mağdurların travmasının<br />
canlanmasına veya bazı tanıkların fiziki<br />
varlıklarıyla güç gösterisinde bulunmalarına<br />
yardımcı olma riskine işaret etmişlerdir. Liberya<br />
<strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonu eski savaş<br />
baronlarını tanıklık etmek üzere davet ettiğinde<br />
oturumlar katılımcılar ve halk tarafından<br />
kesintiye uğratıldı ve mağdurlar son derece<br />
rahatsız oldular.<br />
Mağdur ve tanıklara uzun vadeli koruma<br />
güvencesi için devletin koruma kurumlarıyla,<br />
veya mağdurlar çevresinde gayrıresmi destek<br />
ağları oluşturulmasını sağlayacak sivil toplumla<br />
ortaklıklar kurulması tercih edilir.<br />
Konuşlanma ve düzenli çalışma aşamasının<br />
uzunluğu komisyonun yetki kapsamının<br />
karmaşıklığına bağlıdır. Son dönemde kurulan,<br />
geniş yetki kapsamına sahip ve yaygın ihlal<br />
biçimlerini soruşturmakla yükümlü komisyonlar<br />
bu aşamaya 12 ile 24 ay arası süreler ayırmıştır.<br />
Kamuya açık oturumlar genellikle üç eksende<br />
düzenlenir:<br />
- Mağdur veya hayatta kalanların doğrudan<br />
tanıklıkta bulunması için düzenlenen, coğrafi<br />
ölçütlere göre gruplandırılan oturumlar<br />
- Mağdur veya hayatta kalanların tanıklıklarının<br />
insan hakları ihlali türlerine göre gruplandırıldığı,<br />
tematik oturumlar<br />
- Politik liderlerin veya bilgi sahibi uzmanların<br />
komisyonun dikkatine sunulan konular hakkında<br />
bilgi ve görüş paylaşabildikleri, uzman veya kilit<br />
öneme sahip kişilerin katıldığı oturumlar<br />
■ Uygun olduğu takdirde, komisyon halkla<br />
diyalog ve eğitim fırsatları sağlayan, hatta,<br />
mağdurların deneyimleri veya faillerin<br />
sorumluluğunun kabulü ve tanınması gibi<br />
uzlaşma ile ilgili konuların ele alınacağı<br />
halk katılımlı etkinlikler düzenleyebilir. Bu<br />
son seçenek sadece son derece özgül yasal<br />
koşullarda ya da ağır insan hakkı ihlali olarak<br />
değerlendirilmeyen daha hafif suçların<br />
(örneğin mülke saldırı) faillerinin katılımıyla<br />
gerçekleşmiştir.<br />
■ Mağdurların güvenilir ortaklar veya tanıklar<br />
olabilmesini güvence altına almak için<br />
mağdurlara destek ve koruma sağlanması,<br />
komisyonun tüm ömrü boyunca etkin şekilde göz<br />
önünde bulundurulmalıdır. <strong>Komisyonları</strong>n yetki<br />
süresi sınırlı olduğundan koruma programlarının<br />
yönetimleri sürdürülebilir nitelik taşımayabilir.<br />
Konuşlanma ve düzenli çalışma aşamalarında<br />
komisyon büyüyerek kadrosunu tamamlar<br />
ve karmaşık bir yapıya dönüşür. Bu aşamada<br />
komisyonun yapısında uzmanlaşmış ekipler ve<br />
bölgesel birimler yer alır; ayrıca komisyon üyeleri<br />
ve çekirdek kadro arasında dikkatle yürütülmesi<br />
gereken bir işgücü ve uzmanlık dağılımı yapılır.<br />
Bu aşamada araştırma ekiplerinin çok sayıda<br />
görüşmeci ve veri işleyiciye ihtiyacı olacaktır, üstelik<br />
lojistik ihtiyaçları aşırı yoğunlaşabilir. Güney Afrika<br />
Cumhuriyeti’nde 43 , Guatemala 44 ve Peru’dakiler 45<br />
gibi geniş ve karmaşık yetki ve sorumluluk<br />
alanlarına sahip komisyonların yüzlerce personeli<br />
ve bir o kadar da gönüllüleri vardı.<br />
<strong>Hakikat</strong> komisyonları çeşitli görevler yerine<br />
getirmekle sorumlu geniş bir personel kadrosu<br />
tarafından yürütülen karmaşık, uzun süreli<br />
soruşturmalar yürütür. Etkili bir örgütsel yapı<br />
kurmak komisyonun etkinliğini ve başarısını<br />
güvence altına almak açısından önemli bir adımdır.<br />
<strong>Hakikat</strong> komisyonları yapılarını yetki kapsamlarına<br />
ve ülkelerinde geçerli yasal çerçeveye göre<br />
örgütler. Dolayısıyla tek bir iyi uygulama<br />
modelinden bahsetmek mümkün değildir.<br />
43 Güney Afrika <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonunun Yetki<br />
Kapsamı, yukarıdaki 32’nolu not.<br />
44 Geçmişte Gerçekleşen ve Guatemala Halkına Acı Çektiren<br />
[Halkına Zarar Veren] İnsan Hakları İhlallerini ve Şiddet<br />
Eylemlerini Açığa Kavuşturmakla Görevli Komisyonun<br />
Kuruluşuna Dair Anlaşma, yukarıdaki 20 no’lu not.<br />
45 Peru <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonunun Yetki Kapsamı,<br />
yukarıdaki 39 no’lu not.<br />
50<br />
HAKİKAT KOMİSYONLARI
Change language