Nr 2/2011 - Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej BG AGH

W 100-lecie II nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-CurieCZY MARIA SKŁODOWSKA-CURIE MOGŁAOPATENTOWAĆSWE ODKRYCIAMąż mój, a również i ja sama,zawsze byliśmy przeciwni czerpaniujakichkolwiek zysków materialnychz naszego odkrycia. Od samegopoczątku ogłosiliśmy metodę przygotowaniaradu ze wszystkimi szczegółami[…] – pisała w Autobiografi i MariaSkłodowska-Curie.Za wynalazki nie uważa się:• odkryć, teorii naukowych i metodmatematycznych,• wytworów o charakterze jedynieestetycznym,• planów, zasad i metoddotyczących działalnościumysłowej lub gospodarczejoraz gier,• wytworów, których niemożliwośćwykorzystania może byćwskazana w świetle powszechnieprzyjętych i uznanych zasadnauki,• programów do maszyncyfrowych,• przedstawienia informacji.Czy miała rację? Czy system ochronywłasności przemysłowej rzeczywiściemożna utożsamiać jedynie z monopolemi czerpaniem korzyści przez twórcęrozwiązania? Jakie są alternatywy dlapatentowania?Niezwykle interesująca biografi a orazosiągnięcia jedynej w historii osobyuhonorowanej Nagrodą Nobla w dwóchróżnych dziedzinach, stały się przyczynkiemdo dyskusji o pożytkach płynącychz ochrony własności przemysłoweji przedstawieniu wynalazków powstałychna bazie odkryć Marii Skłodowskiej-Curie.O tych zagadnieniach mówił podczaskonferencji zorganizowanej przez UP RP„Wybitne odkrycia źródłem inspiracji dlawynalazców – w 100-lecie II nagrodyNobla Marii Curie Skłodowskiej” ZastępcaPrezesa Urzędu Patentowego RP – SławomirWachowicz.Przede wszystkim zwrócił uwagę,że znaczna część dorobku Noblistkinie uzyskałaby ochrony patentowej,gdyż dotyczyła odkryć, które przecieżnie są wynalazkami. Świetnie uchwyciłistotę tego zagadnienia Lionel Bender –autor publikacji pt. „Invention” z popularnejamerykańskiej serii, pisząc, że „wynalazkiemjest coś, co zostało wymyślonei skonstruowane, w przeciwieństwiedo odkrycia czegoś, co już istniało, lecznie było znane”. Maria Curie nie mogłabyzatem opatentować odkrycia radu i polonu,podobnie zresztą i teorii promieniotwórczości,gdyż teorii naukowych równieżnie uważa się za wynalazki. Ewentualnamożliwość uzyskania ochrony patentowejdotyczyła wyłącznie technik rozdzielaniaizotopów promieniotwórczych.Jakie było uzasadnienie uczonej odnoszącesię do ujawnienia efektów jej pracy?Niewzięliśmy żadnego patentu– pisała Skłodowska – i nie zastrzegliśmysobie żadnych korzyściod producentów. Nie ukryliśmy najdrobniejszegoszczegółu i tylko dziękiścisłości naszych publikacji przemysłradowy tak szybko się rozwinął.Patentów nie udziela się na:• wynalazki, którychwykorzystywanie byłobysprzeczne z porządkiempublicznym lub dobrymiobyczajami;• odmiany roślin lub rasy zwierzątoraz czysto biologiczne sposobyhodowli roślin lub zwierząt;• sposoby leczenia ludzi i zwierzątmetodami chirurgicznymilub terapeutycznymi orazsposoby diagnostyki stosowanena ludziach lub zwierzętach.22 • KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP Nr 2/2011