Nr 2/2011 - Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej BG AGH

W 100-lecie II nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curiecd. dalszy artykułu ze s. 16Tu, gdzieMARIA SKŁODOWSKA-CURIEodkryła swePASJE BADAWCZEWszak cały kraj potrzebował elektryfi kacji.Kursy te prowadzono także podczas okupacjii podjęto w ofi cynie na nowo w pierwszychtygodniach po zakończeniu działań wojennych.Muzeum prowadziło w okresie wojny takżetajne nauczanie na trzech Wydziałach PolitechnikiWarszawskiej: Architektury, Mechanikii Inżynierii.Lista inicjatyw oświatowych jest o wiele dłuższai nie dotyczy tylko spraw czysto rolniczych. Prowadzonabyła działalność oświatowa w zakresieprzemysłu gorzelniczego, wspierana przezprężnie działającą Pracownię Przemysłu Fermentacyjnegoi Bakteriologii Rolnej. W tej dziedziniebyliśmy pionierami badań naukowychod chwili narodzin przemysłu fermentacyjnego.W 1929 roku powstał przy Muzeum PolskiInstytut Wełnoznawczy, przekazany 4 latapóźniej Polskiemu Towarzystwu Zootechnicznemu.W 1927 roku z inicjatywy i przy poparciuMinisterstwa Oświaty oraz Muzeum Przemysłui Rolnictwa powstał Instytut Filmowy podzielonyna część oświatową i rolniczą. Tu do 1938 rokuwyprodukowano 35 fi lmów oświatowych poświęconychproblematyce rolnej. W 1935 rokuInstytut został wydzierżawiony Polskiej AgencjiTelegrafi cznej. To z inicjatywy tegoż Instytutuna Sali Odczytowej czynne było do wybuchuwojny kino Urania, które wyświetlało pierwszebajki dla dzieci, zwane już wtedy porankami.(Jako kilkunastoletni chłopiec przychodziłtu na seanse kinowe mieszkający na pobliskiejulicy Świętokrzyskiej wszystkim nam tu znanyred. Andrzej Zalewski). W 1927 roku powstałaprzy Muzeum Komisja radiofoniczna koordynującacałokształt akcji oświatowej adresowanejdo rolników w Polskim Radiu.Służba obywatelskaDominikanin prof. Mieczysław Krąpiec w swejfi lozofi cznej rozprawie pt. Człowiek w kulturzenapisał, że w najwyższym stopniu świadczyo naszej kulturze zdolność do działania społecznego.Z tego punktu widzenia MuzeumPrzemysłu i Rolnictwa jest nie tylko wyjątkowympomnikiem kultury umysłowej,ale i organizacyjnej elit Warszawy dobypopowstaniowej. Od narodzin inicjatywyo utworzeniu Muzeum aż po ostatnie lata75 letniej działalności dawało ono niezwykłyprzykład obywatelskiego zaangażowania,uczciwości i sprawności organizacyjnej,której przewodził świat profesorski.Dzięki temu bezprzykładna była też ofi arnośćspołeczeństwa na rzecz Muzeum.Hr. Ludwik Krasiński przekazał na zakuppoklasztornych zabudowań niebagatelnąkwotę 70 tys. rubli w gotówce, wartość sporejwielkości folwarku. Kupno i przebudowa gmachukosztowała łącznie prawie ćwierć milionarubli, pochodzących z darowizn założycielii zaciągniętego kredytu. W 1894 roku Muzeumzostało właścicielem hipotecznym nieruchomościprzy ul. Składowej 3, potem Pankiewicza.Budynek został przekazany przez rodzinę Natansonówniezwykle zasłużonej w życiu naukowymi społecznym Warszawy. Ta sama rodzinaprzekazała 5 tys. rubli jako fundusz wieczystyna rzecz Muzeum z przeznaczeniem na stypendiadla ubogiej młodzieży. Na uruchomieniew nim szkoły rzemiosł Edward Czaba przekazał24 tys. rubli. Dzięki dalszym testamentowym zapisombudynek przy Składowej został podniesionydo 4 piętra. Wszystkie zbiory muzealnepochodziły od darczyńców, dzięki nim powstałabiblioteka Muzeum.Muzeum umiejętnie korzystało także z możliwościpozyskiwania dochodów własnychpoprzez wynajem pomieszczeń i drobneopłaty za udział w odczytach, wykładach,za korzystanie z Pracowni i świadczone przeznie usługi. Na wykład Marii Skłodowskiej Curieteż sprzedano komplet biletów. Nic za darmo,ale przy zapewnieniu dostępności nawet dlanajuboższej młodzieży – taka była naczelnadewiza dyrekcji Muzeum. Merytoryczna działalnośćnigdy nie była zagrożona z powodutrudności fi nansowych. Tę zapobiegliwość społecznegokomitetu i dyrekcji Muzeum widzimytakże po zakończeniu wojny, którą szczęśliwieprzeżyli prezes Komitetu Antoni Ponikowskii dyrektor Stanisław Leśniowski. W bardzo krótkimczasie wznowiono przynoszące dochodykursy, opracowano projekt odbudowy gmachui zabezpieczono kredyty na ten cel. Niestetypolityka państwa obliczona na likwidację własnościprywatnej przesądziła o losie placówki,która powstała pod zaborem rosyjskim a musiałazaprzestać działalności w wyzwolonejspod okupacji hitlerowskiej Polski.O tej zmiennej koniunkturze politycznej najlepiejmoże świadczyć historia Sali Odczytowej,w której przez wiele dziesięcioleci koncentrowałosię życie obywatelskie Warszawy. Wybieranoto miejsce jako najbardziej prestiżowe na organizacjezjazdów stowarzyszeń społecznycho czym świadczą m.in. tablice wmurowanew fasadę budynku. Przez wiele lat odbywały siętu spotkania Centralnego Towarzystwa Rolniczegozanim nie przeniosło się do własnegogmachu przy ul. Kopernika. Tu jesienią 1915roku jak tylko wojska rosyjskie opuściły Warszawęprzypomniano, przy pełnej sali jak podająźródła, cyklem wykładów najchlubniejsze kartypolskiej historii. W tej sali spotkał się z mieszkańcamiWarszawy Eugeniusz Romer przedwyjazdem na Pokojową Konferencję w Paryżu,na której ważyły się losy i granice odradzającejsię po 123 latach niewoli niepodległej Polski.Była więc ta sala świadkiem najtrudniejszychi najpiękniejszych chwil w życiu stolicy.Po likwidacji Muzeum i zakończeniu powojennejodbudowy gmachu w 1957 rokusalę tą wykorzystywano na konferencjeorganizowane przez Ministerstwo Rolnictwa,a od 1977 roku mieściła się tu czytelnia bibliotecznai magazyn czasopism. Od 2005 rokuprzywróciliśmy pierwotne funkcje i nazwęSali Odczytowej. Wydaje się naturalne,że chcemy wskrzesić ducha tradycji tegomiejsca przepojonej patriotyzmem i troskąo przyszłość następnych pokoleń.Wierność tradycji tego miejsca rozumiemyjako kontynuowanie służby na rzecz nauki,oświaty i kultury obywatelskiej zgodniez jej współczesnymi wymogami i uwarunkowaniami.W tym kierunku profi lujemystatutową działalność biblioteki.dr Ryszard MiazekZdj. Centralna Biblioteka Rolnicza1 Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIXi w XX wieku. Organizacje i instytucje. Wyd. PolskiejAkademii Nauk 1987, str. 26.2 Tamże str. 62.3 Autobiografi a str. 20.92 • KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP Nr 2/2011