Nr 2/2011 - Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej BG AGH

utworu oraz nieodpłatność licencji. Nie maw tym opracowaniu miejsca na omawianie tychwątpliwości 10 , tym bardziej, że nie odnotowanodotąd sporów dotyczących stosowania modelilicencji CC w Polsce.Najważniejsze cechy licencji CCmożna najkrócej przedstawić w postacinastępującego zestawienia:1. umowy licencyjne creative commonsmają charakter adhezyjny, tzn. ich postanowienianie podlegają negocjacjom pomiędzystronami 11 ;2. licencje creative commons mają charakterniewyłączny;3. licencje creative commons udzielanesą bezpłatnie;4. licencjobiorca zobowiązany jest w każdychokolicznościach respektować autorskie prawaosobiste licencjodawcy;5. licencje creative commonssą z założenia bezterminowei nie mogą zostać wypowiedziane(mają charakterwieczysty);6. wygaśnięcie umowylicencyjnej creativecommons następujewyłacznie w przypadkunaruszenia jej postanowieńprzezkorzystającegoz utworu, przy czymw tym przypadkuwygaśnięcie następujeautomatycznie bez potrzebydokonywania przez twórcę (licencjodawcę)jakichkolwiek czynności;7. licencja creative commons udzielana jestz ograniczeniem odpowiedzialności za szkodę,jaką może wyrządzić korzystanie z licencjonowanegoutworu i z wyłączeniem rękojmi i gwarancjiza wady licencjonowanego utworu.Stworzonocztery podstawowe modelelicencji CC, opierające się na wspólnympniu, ale różniące się pewnymi uregulowaniamiszczegółowymi. Bazowym i najprostszym modelemjest licencja funkcjonująca pod nazwą„Uznanie Autorstwa” (lub skrótem „BY”), któraprzyznaje użytkownikowi prawo swobodnegokorzystania z utworu (zarówno w celach niekomercyjnych,jak i zarobkowych) pod warunkiemjedynie podawania przy czynnościach eksploatacyjnychnazwiska lub pseudonimu twórcy.Użytkownik może więc zwielokrotnić utwórw postaci materialnych egzemplarzy, przenosićwłasność takich egzemplarzy, a także np.umieścić go na swojej stronie internetowej lubzapisać na dysku swojego komputera. Doniosłąmodyfi kację tego uprawnienia znajdujemyw modelu licencji funkcjonującym pod nazwą„Użycie Niekomercyjne” (lub skrótem „NC”):w tym modelu użytkownik uzyskuje licencjęjedynie na takie korzystanie z utworu, którenie będzie się wiązało z osiąganiem korzyścimajątkowych. Eksploatacja prowadzona przezużytkownika może, jak wspomniano, przybraćw zasadzie dowolną postać, m.in. możepolegać na stworzeniu opracowania licencjonowanegoutworu (np. adaptacji, przeróbkiczy tłumaczenia) i późniejszym korzystaniuz utworu za pośrednictwem takiego opracowania.Tę formę eksploatacji licencjodawcamoże jednak wyłączyć, stosując model licencjio nazwie „Bez Utworów Zależnych” (skrót„ND”), albo wprowadzić obostrzenie, że opracowaniautworu licencjonowanego mogąbyć udostępnianie wyłącznie na zasadachlicencji CC. Wprowadzenie tego ostatniegoobostrzenia wymaga zastosowania modelulicencji funkcjonującego pod nazwą „Na TychSamych Warunkach” (skrót „SA”). Obok modelipodstawowych licencje CC występują równieżw pewnych kombinacjach: łączy się model„Użycie Niekomercyjne” z „Bez Utworów Zależnych”lub „Na Tych Samych Warunkach”.Udostępnienie utworu na licencji CC jestłatwe do zidentyfi kowania. Każde rozpowszechnienieutworu musi bowiem zawieraćco najmniej odesłanie (link) do strony internetowej,gdzie dostępne są postanowienia danegomodelu licencji. Siłą rzeczy, musi być przy tejokazji ujawniana informacja, że dany utwórjest licencjonowany na warunkach licencji CCi który model ma do danej licencji zastosowanie.W ten sposób realizowany jest cel ruchuCreative Commons, jakim jest zapewnienieprzejrzystości reguł odnoszących się do warunkówkorzystania z utworów udostępnianychw Internecie.Dotychczas zajmowałem się sytuacjami,kiedy uprawnienie do podjęcia eksploatacjiutworu umieszczonego na stronieinternetowej ma swoje źródło w oświadczeniuwoli podmiotu prawa autorskiego. Nie zawszejednak uzyskanie licencji od uprawnionegojest konieczne. Monopol podmiotu praw autorskichopisany w art. 17 UPAPP ma bowiemograniczony charakter. Ustawodawca przewidziałszereg przypadków, w których prawokorzystania z utworu w określony sposób jestzagwarantowane normatywnie. Zważywszyna okoliczność, że w tych przypadkach zezwoleniena korzystanie z utworu ma swoje źródłow przepisie prawa, doktryna określa je licencjamiustawowymi. Natomiast w terminologiiustawy licencje te występują pod nazwą„dozwolonego użytku”. W zależności od tego,czy w ramach danej postaci dozwolonegoużytku dochodzi do rozpowszechnienia utworuwobec oznaczonego (i znanego rozpowszechniającemu)kręgu osób czy też nie, dozwolonyużytek dzielimy na prywatny i publiczny. 12Niektóre z licencji ustawowych są możliwe46 • KWARTALNIK URZĘDU PATENTOWEGO RP Nr 2/2011