jeszcze większa zbieżność, bo aż w 9 zbiornikach maksymalne ilości opisywanegometalu pomierzono w sierpniu, a tylko w akwenie nr 3 okres ten przypadałna czerwiec. Dużo większe zróżnicowanie jest charakterystyczne dla 2005 r.W zbiornikach o numerach 4, 5 i 8 maksimum wystąpiło w październiku.Miesiąc wcześniej największe ilości niklu stwierdzono w zbiornikach: nr 6, 7i 10, a w dwu kolejnych obiektach (nr 2 i 3) — w styczniu. Natomiast w wodachzbiornika nr 1 największe ilości niklu były charakterystyczne dla lutego, w zbiornikunr 9 zaś maksymalne stężenie opisywanego metalu pomierzono w grudniu.Tabela 15. Ekstremalne oraz średnie roczne stężenia niklu [mg/dm 3 ]w wodach <strong>zbiorników</strong> <strong>wodnych</strong> w nieckach osiadania na Wyżynie Katowickiejw latach hydrologicznych 2003—2005Table 15. Extreme and average concentrations of nickel [mg/dm 3 ] in waters ofreservoirs located in subsidence depressions in the Katowice Upland in hydrologicalyears 2003—2005Numer zbiornikaLata 2003—2005minimum średnia maksimum mediana1 0,0000 0,0081 0,0680 0,00202 0,0000 0,0134 0,0543 0,01203 0,0000 0,0086 0,0284 0,00734 0,0000 0,0069 0,0308 0,00205 0,0000 0,0144 0,0475 0,01466 0,0000 0,0064 0,0253 0,00037 0,0000 0,0064 0,0250 0,00268 0,0000 0,0100 0,0350 0,00799 0,0000 0,0108 0,0598 0,006510 0,0000 0,0306 0,0887 0,0210Podobnie jak w przypadku ołowiu, nikiel nie podlega klasyfikacji charakteryzującejstan jakościowy wód powierzchniowych (Rozporządzenie…, 2008). Uzyskanewyniki odniesiono do wartości granicznych podawanych w Rozporządzeniu…,2004, w którym metal ten był klasyfikowany. Duża liczba przypadków, w którychw retencjonowanych wodach nie stwierdzono niklu, sprawia, że przez znacznączęść czasu wody limniczne pod tym względem zaliczane były do I klasy czystościwód powierzchniowych. Jednak w 2003 r. występowały okresy, w których stężenianiklu zawierały się w przedziale dla III klasy czystości wód, a w zbiornikunr 2 — nawet w IV klasie. W kolejnym roku sytuacja generalnie uległa powtórzeniu,gdyż nikiel występował w stężeniach charakterystycznych dla I klasy czystościwód, a tylko w pojedynczych przypadkach były to nieco wyższe wartości z prze-133
działu II i III klasy. Niższą jakością, w IV klasie czystości wód powierzchniowych,odznaczały się jedynie wody zbiornika nr 10, kiedy to od lipca do września2004 r. nikiel występował w stężeniach większych od 0,05 mg Ni/dm 3 . Natomiastw przypadku <strong>zbiorników</strong> nr 1 i 3 nastąpiła niewielka poprawa, opisywany metalw wodach tych akwenów nie przekraczał stężeń wyższych od 0,02 mg Ni/dm 3 ,mieszcząc się w II klasie czystości wód. Natomiast 2005 r. charakteryzował siępogorszeniem stanu jakościowego, ponieważ w zbiornikach nr 1, 9 i 10 wystąpiłyprzypadki stężeń niklu w IV klasie czystości wód powierzchniowych, a w pozostałychzbiornikach były to ilości z III klasy czystości wód.Kolejnym poddanym analizie pierwiastkiem zaliczanym do grupy metali ciężkichbył kadm. We wszystkich zbiornikach stężenia tego pierwiastka w okresie2003—2005 ulegały znacznym wahaniom. Jednak cechą charakterystyczną byłastosunkowo duża liczba przypadków, w których w wodach limnicznych zupełniebrak było kadmu. Już w pierwszym roku badań stwierdzono liczne tego typuprzypadki (Machowski, 2003). Natomiast w całym wspomnianym okresie najwięcejrazy, bo aż 16, metalu tego nie wykryto w zbiorniku nr 6, a w 2005 r.,od marca do sierpnia (6 miesięcy), wody tego zbiornika były wolne od kadmu.Podobna sytuacja w okresie od kwietnia do września wystąpiła w zbiorniku nr 4.W pozostałych obiektach nie obserwowano już tak długich okresów zaniku kadmuw wodach. W latach 2003—2005 w poszczególnych zbiornikach wystąpiło od 7 do16 pomiarów, w których kadm w wodach zupełnie nie występował, co stanowiłood 17,5% do 45% wszystkich przypadków. Generalnie w zbiornikach <strong>wodnych</strong>w nieckach osiadania w poszczególnych sezonach obserwacyjnych miała miejsceczasowa zbieżność zaniku kadmu. W 2003 r. w zbiornikach <strong>wodnych</strong> w nieckachosiadania od czerwca do lipca wystapił okres braku tego metalu. W przypadkuakwenu nr 6 czas ten przedłużył się nawet do września, a w zbiorniku nr 8 trwało miesiąc dłużej. Także w marcu pomiar wykazał brak kadmu w wodach wszystkich<strong>zbiorników</strong>. Poza wymienionymi przypadkami, w 2003 r. w poszczególnychobiektach miały miejsce pojedyncze pomiary, podczas których nie stwierdzonokadmu. Podobne przypadki zaobserwowano także w 2004 r., jednak zarównoczasowa, jak i przestrzenna zbieżność zaniku opisywanego metalu nie była jużtak wyraźna. W ostatnim sezonie jedynie pomiar z maja i czerwca we wszystkichzbiornikach (poza obiektem nr 10) wykazał brak kadmu. Natomiast przez pozostałączęść okresu badawczego między poszczególnymi zbiornikami występowałyczasowe różnice w zaniku tego pierwiastka, chociaż ogólna liczba przypadkówjego braku była porównywalna z poprzednimi latami. Wyjątek stanowił zbiorniknr 10, w którego wodach kadm występował przez cały 2005 r.Również jeśli chodzi o maksymalne stężenia kadmu zaobserwowano pewnączasową i przestrzenną zgodność. W 2003 r. nie była ona jeszcze tak wyraźna,gdyż największe ilości kadmu jedynie w zbiornikach położonych w Zabrzu wystąpiływ lutym. Natomiast w akwenach nr 1, 4 i 7 maksymalne stężenia pomierzonow grudniu, a w zbiornikach nr 5, 6 i 3 największa koncentracja miała miejsce134
- Page 2 and 3:
Przemianygeosystemów zbiorników w
- Page 4 and 5:
Robert MachowskiPrzemianygeosystem
- Page 6 and 7:
Spis treści1. Wstęp1.1. Zarys pro
- Page 10:
Zbiorniki wodne zajmujące niecki p
- Page 14:
osiadania stają się one impulsem
- Page 17 and 18:
ołów. Pomiar przeprowadzono w Pra
- Page 20 and 21:
0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 2. Lokalizac
- Page 22 and 23:
(Karaś-Brzozowska, 1960). Blok zap
- Page 25 and 26:
kalizowanych począwszy od warstw b
- Page 27 and 28:
Wyżyny Katowickiej występują for
- Page 30 and 31:
zachodu na południowy wschód (Rz
- Page 32 and 33:
--Rys. 7. Sieć hydrograficzna obsz
- Page 34 and 35:
Na omawianym obszarze występuje og
- Page 36 and 37:
nieodpowiednie parametry jakościow
- Page 38 and 39:
2.8. Zagospodarowanie terenuAktualn
- Page 40 and 41:
3Charakterystyka zbiorników wodnyc
- Page 42 and 43:
Proces osiadania inicjuje jedynie p
- Page 44 and 45:
Rys. 11. Zasięg osiadań górniczy
- Page 46 and 47:
2 4Rys. 13. Utwory powierzchniowe n
- Page 48 and 49:
drugiej wojny światowej Niemcy pro
- Page 50 and 51:
a w latach 60. XX w. sięgnięto po
- Page 52 and 53:
0,1 km0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 18. Zm
- Page 54 and 55:
niej części rozpoczęto składowa
- Page 56 and 57:
0,1 km0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 20. Zm
- Page 58 and 59:
0,1 kmRys. 21. Zasięgi zbiorników
- Page 60 and 61:
zajmując powierzchnię 5,75 ha. Ar
- Page 62 and 63:
Dość istotne zmiany, od stanu z 1
- Page 64 and 65:
,w czasie niemal 50 lat ich wygląd
- Page 66 and 67:
zbiorników nr 1 i 4 pomierzono tak
- Page 68 and 69:
izobat, głębokość oraz powierzc
- Page 70 and 71:
ABFot. 5. Stan drogi przed moderniz
- Page 72 and 73:
4Procesy brzegowe i osady dennezbio
- Page 74 and 75:
Fot. 6. Roślinność szuwarowa na
- Page 76 and 77:
ABFot. 8. Mikroklify wykształcone
- Page 78 and 79:
nowanych wód w podłoże. Można t
- Page 80 and 81:
Fot. 11. Rozległa strefa akumulacj
- Page 82 and 83:
nastąpiła wyraźna redukcja zapyl
- Page 84 and 85: (Rzętała, 2003). Sporadycznie i t
- Page 86 and 87: nych ilościach. Nikiel we wszystki
- Page 88 and 89: Ponadnormatywnym zanieczyszczeniem
- Page 90 and 91: 5Zmienność wybranychwłaściwośc
- Page 92 and 93: wyraźne przyśpieszenie tempa eutr
- Page 94 and 95: [%] przypadkówRys 29. Kierunkowa (
- Page 96 and 97: w wodach zbiornika należy wiązać
- Page 98 and 99: w tym zbiorniku mają antropogenicz
- Page 100 and 101: nieco od ogólnie przyjętego schem
- Page 102 and 103: zbiorniku zaś taki pomiar wykonano
- Page 104 and 105: do nadmiernego przeżyźnienia wód
- Page 106 and 107: na zachodzące procesy biologiczne
- Page 108 and 109: Zmiany temperatury wody zbiorników
- Page 110 and 111: czaj są nieco niższe niż w pozos
- Page 112 and 113: Rys. 37. Pionowy rozkład temperatu
- Page 114 and 115: Tabela 10. Zakres zmian natlenienia
- Page 116 and 117: Rys. 39. Pionowy rozkład natlenien
- Page 118 and 119: 1987). Zazwyczaj jednak podwyższon
- Page 120 and 121: nicznych ostatniego z wymienionych
- Page 122 and 123: wiadały poziomowi ze zbiornika nr
- Page 124 and 125: sionym terenie i pozbawiony jest do
- Page 126 and 127: i nikiel). We wstępnych założeni
- Page 128 and 129: wowany zanik zbiornika jest pochodn
- Page 130 and 131: wano jednak dopiero od kwietnia 200
- Page 132 and 133: Tabela 14. Ekstremalne oraz średni
- Page 136 and 137: w maju. Jedynie w wodach zbiornika
- Page 138 and 139: 6Zbiorniki w nieckach osiadaniajako
- Page 140 and 141: Fot. 17. Wpływ osiadań na podtapi
- Page 142 and 143: na jednym liściu manny mielec moż
- Page 144 and 145: nej faunie (Betleja, Cempulik, 1992
- Page 146 and 147: 7PodsumowanieGrupa zbiorników wodn
- Page 148 and 149: się również do wielu innych sztu
- Page 150 and 151: LiteraturaAbsalon D., Jankowski A.T
- Page 152 and 153: Choiński A., 1995: Zarys limnologi
- Page 154 and 155: Duś E., 2008b: Rolnictwo i leśnic
- Page 156 and 157: Jankowski A.T., 1987: Wpływ urbani
- Page 158 and 159: ne górnośląsko-ostrawskiego regi
- Page 160 and 161: Krawczyk W.E., 1992: Metody terenow
- Page 162 and 163: Machowski R., Ruman M., 2007: Wpły
- Page 164 and 165: Milecka K., 2007: Możliwości ocen
- Page 166 and 167: Sympozjum Polsko-Czeskiego. Sosnowi
- Page 168 and 169: graficzne”. Nr 151. Wrocław—Wa
- Page 170 and 171: Sokołowski J., 1990: Geologia regi
- Page 172 and 173: Wolak W., Leboda R., Hudicki Z., 19
- Page 174 and 175: Robert MachowskiTransformations of
- Page 176 and 177: On the one hand, subsiding processe
- Page 178 and 179: ным чем абразионны
- Page 181: Autor fotografii na okładce: Mariu