3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

More documents

Recommendations

Info

nastąpiła wyraźna redukcja zapylenia atmosfery, a opad pyłu wynosił już tylkokilkadziesiąt ton na kilometr kwadratowy (Rzętała, 2003). Niemiej jednak przezwiele lat w ten sposób dostarczany był budulec osadów w zbiornikach. Należyrównież wspomnieć o depozycji substancji na drodze ich wytrącania z wód limnicznych.Jednak wielkość dostawy w tym procesie jest bardzo niewielka, a tymsamym trudna do określenia.W przypadku zbiorników w nieckach osiadania dosyć istotne znaczenie matakże spływ powierzchniowy, bardzo często bowiem brzegi tych zbiorników umocnionesą odpadami poprodukcyjnymi. W czasie opadów i podczas roztopów następujespłukiwanie rozdrobnionego materiału do zbiornika. Następnie na tego typupowierzchnie oddziałują wody limniczne, w rezultacie czego dochodzi do rozmywaniauformowanych stożków napływowych, a następnie unoszenia produktówerozji w głębsze partie zbiornika (Grobelska, 2006).Opisywane zbiorniki wodne są specyficznym miejscem formowania się osadówdennych. To stosunkowo nowy element środowiska przyrodniczego terenówWyżyny Katowickiej, najstarsze z nich bowiem funkcjonują tu zaledwie od kilkudziesięciulat. Zazwyczaj powstają na obszarach zdegradowanych, które powszechnietraktowane są jako nieużytki. Na tego typu powierzchniach dosyć często mamiejsce składowanie różnego rodzaju odpadów powstających w trakcie wydobyciawęgla, jak również w innych procesach technologicznych. Ponadto do chwilipojawienia się zbiornika zalane tereny przez wiele lat użytkowane były w ściśleokreślony sposób. Tylko nieliczne zbiorniki tworzą się na terenach zupełnie pozbawionychpokrywy roślinnej. Najczęściej dno nowo powstałych zbiornikóww nieckach osiadania pokrywa roślinność trawiasta, choć ta genetyczna grupaantropogenicznych zbiorników wodnych powstaje także na terenach zalesionych.Po zalaniu roślinność obumiera i w procesie sedentacji następuje osadzanie materiałuw formie masy organicznej. Szczególnie duże znaczenie zjawisko to mapodczas znacznych wahań poziomu wody w zbiornikach (Milecka, 2007). W takiejsytuacji w bardzo krótkim czasie na odkryte i przesuszone powierzchnie wkraczabujna roślinność, która po ponownym zalaniu obumiera i stanowi kolejną warstewkępowstałego na dnie osadu (fot. 12 i 13).Istotny wpływ na strukturę osadów dennych w zbiornikach w nieckach osiadaniama także zjawisko resuspensji. W przypadku opisywanych akwenów występujewiele sprzyjających czynników, które mogą powodować wtórne wprowadzeniedo toni wodnej cząstek mineralnych i organicznych. R. Wiśniewski (1995)wydzielił trzy główne typy czynników sprawczych: fizykochemiczne, biologicznei antropogeniczne. Największe znaczenie w tej grupie genetycznej antropogenicznychzbiorników wodnych, z uwagi na ich niewielką powierzchnię oraz głębokość,ma falowanie wiatrowe. Z poczynionych obserwacji terenowych wynika, żedominowały fale o niewielkich rozmiarach, których wysokość na ogół nie przekraczała10 cm. Wskazuje to na występowanie w ich otoczeniu istotnych ograniczeńśrodowiskowych, które uniemożliwiają pełen rozwój falowania wiatrowego6 Przemiany…81
Fot. 12. Odsłonięte i przesuszone dno zbiornika nr 10 w Zabrzu-Makoszowach (fot. R. Machowski,2005)Photo 12. Uncovered and dried bottom of reservoir No. 10 in Zabrze-Makoszowy (photo by R. Machowski,2005)Fot. 13. Porośnięte i ponownie zalane dno zbiornika nr 10 w Zabrzu-Makoszowach (fot. R. Machowski,2005)Photo 13. Overgrown and repeatedly flooded bottom of reservoir No. 10 in Zabrze-Makoszowy(photo by R. Machowski, 2005)82
Page 2 and 3:
Przemianygeosystemów zbiorników w
Page 4 and 5:
Robert MachowskiPrzemianygeosystem
Page 6 and 7:
Spis treści1. Wstęp1.1. Zarys pro
Page 10:
Zbiorniki wodne zajmujące niecki p
Page 14:
osiadania stają się one impulsem
Page 17 and 18:
ołów. Pomiar przeprowadzono w Pra
Page 20 and 21:
0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 2. Lokalizac
Page 22 and 23:
(Karaś-Brzozowska, 1960). Blok zap
Page 25 and 26:
kalizowanych począwszy od warstw b
Page 27 and 28:
Wyżyny Katowickiej występują for
Page 30 and 31:
zachodu na południowy wschód (Rz
Page 32 and 33: --Rys. 7. Sieć hydrograficzna obsz
Page 34 and 35: Na omawianym obszarze występuje og
Page 36 and 37: nieodpowiednie parametry jakościow
Page 38 and 39: 2.8. Zagospodarowanie terenuAktualn
Page 40 and 41: 3Charakterystyka zbiorników wodnyc
Page 42 and 43: Proces osiadania inicjuje jedynie p
Page 44 and 45: Rys. 11. Zasięg osiadań górniczy
Page 46 and 47: 2 4Rys. 13. Utwory powierzchniowe n
Page 48 and 49: drugiej wojny światowej Niemcy pro
Page 50 and 51: a w latach 60. XX w. sięgnięto po
Page 52 and 53: 0,1 km0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 18. Zm
Page 54 and 55: niej części rozpoczęto składowa
Page 56 and 57: 0,1 km0,1 km0,1 km0,1 kmRys. 20. Zm
Page 58 and 59: 0,1 kmRys. 21. Zasięgi zbiorników
Page 60 and 61: zajmując powierzchnię 5,75 ha. Ar
Page 62 and 63: Dość istotne zmiany, od stanu z 1
Page 64 and 65: ,w czasie niemal 50 lat ich wygląd
Page 66 and 67: zbiorników nr 1 i 4 pomierzono tak
Page 68 and 69: izobat, głębokość oraz powierzc
Page 70 and 71: ABFot. 5. Stan drogi przed moderniz
Page 72 and 73: 4Procesy brzegowe i osady dennezbio
Page 74 and 75: Fot. 6. Roślinność szuwarowa na
Page 76 and 77: ABFot. 8. Mikroklify wykształcone
Page 78 and 79: nowanych wód w podłoże. Można t
Page 80 and 81: Fot. 11. Rozległa strefa akumulacj
Page 84 and 85: (Rzętała, 2003). Sporadycznie i t
Page 86 and 87: nych ilościach. Nikiel we wszystki
Page 88 and 89: Ponadnormatywnym zanieczyszczeniem
Page 90 and 91: 5Zmienność wybranychwłaściwośc
Page 92 and 93: wyraźne przyśpieszenie tempa eutr
Page 94 and 95: [%] przypadkówRys 29. Kierunkowa (
Page 96 and 97: w wodach zbiornika należy wiązać
Page 98 and 99: w tym zbiorniku mają antropogenicz
Page 100 and 101: nieco od ogólnie przyjętego schem
Page 102 and 103: zbiorniku zaś taki pomiar wykonano
Page 104 and 105: do nadmiernego przeżyźnienia wód
Page 106 and 107: na zachodzące procesy biologiczne
Page 108 and 109: Zmiany temperatury wody zbiorników
Page 110 and 111: czaj są nieco niższe niż w pozos
Page 112 and 113: Rys. 37. Pionowy rozkład temperatu
Page 114 and 115: Tabela 10. Zakres zmian natlenienia
Page 116 and 117: Rys. 39. Pionowy rozkład natlenien
Page 118 and 119: 1987). Zazwyczaj jednak podwyższon
Page 120 and 121: nicznych ostatniego z wymienionych
Page 122 and 123: wiadały poziomowi ze zbiornika nr
Page 124 and 125: sionym terenie i pozbawiony jest do
Page 126 and 127: i nikiel). We wstępnych założeni
Page 128 and 129: wowany zanik zbiornika jest pochodn
Page 130 and 131: wano jednak dopiero od kwietnia 200
Page 132 and 133:
Tabela 14. Ekstremalne oraz średni
Page 134 and 135:
jeszcze większa zbieżność, bo a
Page 136 and 137:
w maju. Jedynie w wodach zbiornika
Page 138 and 139:
6Zbiorniki w nieckach osiadaniajako
Page 140 and 141:
Fot. 17. Wpływ osiadań na podtapi
Page 142 and 143:
na jednym liściu manny mielec moż
Page 144 and 145:
nej faunie (Betleja, Cempulik, 1992
Page 146 and 147:
7PodsumowanieGrupa zbiorników wodn
Page 148 and 149:
się również do wielu innych sztu
Page 150 and 151:
LiteraturaAbsalon D., Jankowski A.T
Page 152 and 153:
Choiński A., 1995: Zarys limnologi
Page 154 and 155:
Duś E., 2008b: Rolnictwo i leśnic
Page 156 and 157:
Jankowski A.T., 1987: Wpływ urbani
Page 158 and 159:
ne górnośląsko-ostrawskiego regi
Page 160 and 161:
Krawczyk W.E., 1992: Metody terenow
Page 162 and 163:
Machowski R., Ruman M., 2007: Wpły
Page 164 and 165:
Milecka K., 2007: Możliwości ocen
Page 166 and 167:
Sympozjum Polsko-Czeskiego. Sosnowi
Page 168 and 169:
graficzne”. Nr 151. Wrocław—Wa
Page 170 and 171:
Sokołowski J., 1990: Geologia regi
Page 172 and 173:
Wolak W., Leboda R., Hudicki Z., 19
Page 174 and 175:
Robert MachowskiTransformations of
Page 176 and 177:
On the one hand, subsiding processe
Page 178 and 179:
ным чем абразионны
Page 181:
Autor fotografii na okładce: Mariu
show all

3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?