3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

PO 43−/dm 3 w lutym 2004 r. do 0,490 mg PO 43−/dm 3 we wrześniu 2004 r. Zazwyczajzwiązki te w wodach zbiornika były obecne w stosunkowo niewielkich ilościach,7-krotnie przekraczając poziom 0,3 mg PO 43−/dm 3 (rys. 31). W poszczególnychlatach maksymalne ilości fosforanów zawsze występowały w letnich miesiącach,a najniższe na ogół notowano zimą (rys. 31). Wynika z tego, że czasowazmienność koncentracji fosforanów w powierzchniowej warstwie wody tegogeosystemu jest zupełnie odwrotna niż w jeziorach, w których ten obieg jest niezaburzony(Choiński, 2007b). Wyjaśnieniem takiej sytuacji może być fakt stosowanianawozów fosforowych oraz wylewanie gnojowicy na polach uprawnych będącychwłasnością Rolnej Spółdzielni Produkcyjnej Maciejkowice, która od północnegozachodu sąsiaduje z opisywanym zbiornikiem (Betleja, Cempulik, 1992;Cempulik i in., 2000). Ponadto ukształtowanie tych terenów dodatkowo sprzyjamigracji nutrientów wraz z wodami opadowymi, obniżają się one bowiem właśniew kierunku zbiornika. Po zaprzestaniu użyźniania gruntów rolniczych jesieniąw wodach zbiornika następuje spadek koncentracji fosforanów. Związki te najprawdopodobniejpodlegają wytrącaniu oraz sedymentacji w osadach dennych, gdzienastępuje ich kumulacja (Bajkiewicz-Grabowska, 2002).Zdecydowanie wyższe ilości fosforanów stwierdzono w ostatnim z opisywanychna tym terenie zbiorniku (nr 5), w którym ich średnia wartość w latach 2003—2005wynosiła 0,933 mg PO 43−/dm 3 i była najwyższa dla wszystkich 10 zbiorników.Czasowa zmienność koncentracji tych związków w powierzchniowej warstwiewody w tym zbiorniku odznaczała się bardzo dynamicznymi zmianami. We wspomnianymokresie w 5 przypadkach stężenie fosforanów przekraczało wartość 2 mgPO 43−/dm 3 (rys. 31). Od momentu rozpoczęcia pomiarów do lutego 2003 r. następowałsystematyczny wzrost koncentracji tych związków; maksymalna wartość wynosiła2,444 mg PO 43−/dm 3 (rys. 31). Kolejne dwa miesiące to dość znaczny spadek stężeńtych biogenów do poziomu nieco poniżej 1 mg PO 43−/dm 3 . Natomiast w maju fosforanybyły ponownie obecne w ilościach porównywalnych z pomierzonymi w lutym.Od tego momentu do końca roku notowano ich systematyczny spadek. W październikufosforany osiągnęły minimalne stężenie, były bowiem obecne w ilości 0,084 mgPO 43−/dm 3 (rys. 31). W kolejnym roku (2004) miała miejsce analogiczna sytuacja, gdywystąpiły dwa wyraźne okresy podwyższonych stężeń fosforanów w tym zbiorniku.Na początku tego roku opisywane związki nadal utrzymywały się na niskimpoziomie. Pierwsze maksimum ponownie wystąpiło w lutym, z tą tylko różnicą,że stężenie fosforanów wynosiło 1,422 mg PO 43−/dm 3 . Jednak większe ilości fosforanóww 2004 r. pomierzono we wrześniu, gdy ich stężenie wynosiło 1,620 mgPO 43−/dm 3 (rys. 31). Także w 2005 r. stwierdzono dwa okresy wyraźnego wzrostustężeń fosforanów w tym zbiorniku, które jednak wystąpiły z czasowo niewielkimprzesunięciem w porównaniu z poprzednimi latami. W 2005 r. największe ilości fosforanówpomierzono w marcu, natomiast drugi okres wysokich stężeń miał miejscewe wrześniu i październiku, w obu miesiącach występowały one w ilości niecoponad 2 mg PO 43−/dm 3 (rys. 31). Tak duże sezonowe różnice koncentracji fosforanów96