3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

nieodpowiednie parametry jakościowe i ilościowe wód nie pozwoliły na dalszetraktowanie tych zbiorników w sposób szczególny.2.7. Gleby, pokrywa roślinna i faunaZróżnicowanie typologiczne, rodzajowe i gatunkowe gleb oraz ich terytorialnerozprzestrzenienie na obszarze Wyżyny Katowickiej w głównej mierze zależą odwłaściwości litologicznych osadów jako skały macierzystej, rzeźby terenu, stosunkówwodnych, pokrywy roślinnej oraz gospodarczej działalności człowieka(Langhamer, 1990). Z tego też względu, jak podaje T. Szczypek (1997), występującena tych terenach gleby cechuje wyraźna różnorodność. W granicachWyżyny Katowickiej J. Lazar (1962) stwierdził występowanie kilku typów gleb.Największą powierzchnię zajmują gleby bielicowe (Szczypek, 1997), a na znaczniemniejszych obszarach występują: gleby brunatne, rędziny, mady, gleby hydrogeniczne,czarne ziemie, gleby początkowego stadium rozwojowego o niewykształconymprofilu glebowym oraz gleby pseudobielicowe (Lazar, 1962). Gleby brunatnezalegają na terenach odznaczających się znacznym urzeźbieniem. Czarne ziemieoraz gleby organiczne występują w obniżeniach terenu o ograniczonym odpływiewód. Zasięg mad sprowadza się do dolin rzek oraz mniejszych cieków powierzchniowych.Gleby pseudobielicowe zajmują płaskie powierzchnie terenu oraz słabonachylone stoki. Na obszarach wyżynnych wychodni skał wapiennych występująrędziny. L. Langhamer (1990) wydziela jeszcze gleby przemysłoziemne, charakterystycznedla strefy oddziaływania zakładów przemysłowych, a także obszarówpodlegających deformacjom górniczym. Gleby uległy znacznemu przekształceniuz uwagi na wysoki stopień industrializacji i urbanizacji powierzchni terenu.Poza mechanicznymi zmianami samej struktury gleb, doszło do ich znacznegozanieczyszczenia, między innymi metalami ciężkimi, które odznaczają się najbardziejfitotoksycznymi właściwościami (Celiński i in., 1991; Absalon i in., 1995a—f;Buczkowski i in., 2002). Ponadnormatywna ich zawartość wyklucza gleby tychterenów z rolniczego użytkowania (Marchwińska i in., 1988; Kucharski, 1993).Szata roślinna Wyżyny Katowickiej w wyniku oddziaływania antropopresjiw znacznym stopniu została przeobrażona (Absalon i in., 2001). Jak podajeS. Cabała (1990), jeszcze do końca XVII w. na tych terenach występowały naturalnezbiorowiska leśne. Obecnie rosnące tu lasy mają pochodzenie wtórne, a ichwspółczesny zasięg jest konsekwencją nasadzeń prowadzonych przez służby leśne(Cabała, 1990). Jednak przeważająca część omawianego obszaru uległa całkowitemuwylesieniu. Drewno pozyskiwano w głównej mierze na potrzeby górnictwai hutnictwa (Troc, 1975). Stosowano je głównie jako materiał budowlany w sztolniach,a w późniejszych okresach — w przemyśle wydobywczym oraz hutnictwie3*35