3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

6Zbiorniki w nieckach osiadaniajako nowe nisze ekologiczneWystępowanie zbiorników wodnych w nieckach osiadania na obszarze uprzemysłowioneji zurbanizowanej Wyżyny Katowickiej z przyrodniczego punktuwidzenia jest zjawiskiem niezwykle korzystnym. Powodują one wprawdzie dośćistotne przeobrażenia abiotycznych warunków, jednak ich funkcjonowanie natych terenach przyczynia się do wyraźnego zróżnicowania nisz siedliskowych.Zmiany zainicjowane osiadaniem terenu wpływają na ewolucję flory, a w ostatecznymetapie kształtują się ekosystemy roślinności wodno-lądowej. W ślad zatymi zmianami obserwuje się migracje wielu nowych gatunków przedstawicielifauny, zarówno kręgowców, jak i bezkręgowców. Jak podają B. Tokarska-Guziki A. Rostański (1996), zróżnicowanie roślinności otaczającej zbiorniki w nieckachosiadania w głównej mierze zależne jest od wieku zbiornika, jego głębokości,a także sposobu wykorzystania. Ponadto o zróżnicowaniu jakościowym i ilościowymroślinności w tak specyficznych środowiskach wodnych decydują także fizykochemicznewłaściwości retencjonowanych wód i osadów dennych, jak równieżokresowe wysychanie wody (Strzelec, 1993). Całokształt warunków środowiskowychsprawia, że nawet w obrębie jednego zbiornika występują dosyć istotneróżnice w rozwoju roślinności, przy czym często są to także gatunki przypadkowe.Ponadto pojawiające się zbiorowiska roślinne mają charakter pionierski, inicjalny,charakterystyczny dla początkowych stadiów sukcesji roślinnej (Holak i in., 1996).W przypadku zbiorników powstałych w nieckach osiadania obserwuje się najczęściejstrefy roślinne wykształcone w sposób fragmentaryczny, które O. Rahmonovi in. (2006) określają jako mozaikowe. Do najbardziej pospolitych gatunkówroślin występujących w obrębie opisywanych zbiorników należą (Strzelec, 1993):trzcina pospolita (Phragmites communis Trin), pałka szerokolistna (Typha latifoliaL.), rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum L.), moczarka kanadyjska(Elodea canadensis Michx), rdestnica pływająca (Potamogeton natans L.), rzęsawodna (Lemna sp.), tatarak zwyczajny (Acorus calamus L.), wywłócznik okółkowy137