3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

sku limnicznym należy uznać za niezwykle groźną sytuację. Tym bardziej, żejego toksyczność wzrasta w obecności cynku i miedzi (Gomółka, Szaynok, 1997),metali, które powszechnie występują w osadach dennych wymienionych zbiorników.Spośród wszystkich opisywanych obiektów jedynie w zbiorniku nr 8 stwierdzonokilkakrotne, a w akwenie nr 1 kilkunastokrotne przekroczenie koncentracjikadmu w osadach w odniesieniu do poziomów naturalnych. Natomiast w pozostałychzbiornikach akumulacja kadmu w osadach przekraczała kilkadziesiąt razywartości uznawane za naturalne. Wyjątek stanowi zbiornik nr 6, gdzie analizowanymetal występował w ilości 41,68 mg/kg, co stanowi poziom 119 razy większyod przyjętego tła (tabela 4). Tak duże ilości kadmu (podobnie zresztą jak cynkui ołowiu) w tym zbiorniku pochodzą z pobliskich hałd oraz podłoża, gdzie składowanoosady poflotacyjne po przeróbce rud cynku i ołowiu, którym zazwyczajtowarzyszy właśnie kadm (Gomółka, Szaynok, 1997).Spośród kolejnych dwóch metali (miedź i nikiel), które oznaczono w osadachdennych, w nieznacznie podwyższonych ilościach stwierdzono miedź i to tylkow 4 zbiornikach — nr 3, 4, 6 i 7 (tabela 4). W pozostałych akwenach pierwiastekten występował w mniejszych ilościach, przy czym między poszczególnymiobiektami różnice pod tym względem były dosyć wyraźne. Zdecydowanie najmniejzasobne w miedź były osady w rozlewiskowym zbiorniku nr 2, usytuowanymna rzece Bobrek; kształtowały się na poziomie 5,25 mg/kg. Podobna sytuacjamiała miejsce w przypadku niklu. Także ten zbiornik charakteryzował sięnajmniejszą kumulacją tego mikroelementu, gdyż w jego osadach występowałw ilości 6,35 mg/kg. W pozostałych akwenach koncentracja niklu była na znaczniewyższym poziomie. Mieściła się w przedziale od blisko 19 mg/kg (zbiornik nr 1)do nieco ponad 29 mg/kg (zbiornik nr 7). Jeszcze większą akumulacją odznaczałysię zbiorniki nr 4 i 8 (tabela 4), a największe ilości charakterystyczne były dlaakwenu nr 3, położonego w Sosnowcu, gdzie nikiel występował na poziomie 81,25mg/kg (tabela 4). Należy jednak zaznaczyć, że w żadnym z opisywanych zbiornikówwymieniony metal nie przekraczał poziomu przyjętego tła geochemicznego.Wydaje się, że poziom zanieczyszczenia osadów dennych opisywanych zbiornikówmetalami ciężkimi jest bardzo wysoki. Jednak sytuacja wygląda nieco inaczej,gdy uzyskane wyniki odniesie się do wartości granicznych (tabela 5), podawanychw geochemicznej klasyfikacji czystości osadów wodnych opracowanej przezI. Bojakowską i G. Sokołowską (1998). Osady denne w najmniejszym stopniuzanieczyszczone były niklem, który aż w 7 przypadkach mieścił się w I klasie czystości,raz w klasie II oraz 2-krotnie w klasie III (tabela 4 i 5). Stwierdzono niecowiększe zanieczyszczenie osadów miedzią, która generalnie występowała w ilościachcharakterystycznych dla II klasy, a w zbiorniku nr 2 był to poziom odpowiadającyI klasie. Badane osady w największym stopniu zanieczyszczone były pozostałymitrzema metalami (cynk, ołów i kadm), które zazwyczaj mieściły się w przedzialedla II i III klasy czystości. W kilku przypadkach ilości te były tak duże,że nie odpowiadały nawet przyjętym normom (Bojakowska, Sokołowska, 1998).86