3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

(Rahmonov, 1999). Na szczególną uwagę zasługuje występujący w południowejczęści Katowic fragment lasu mieszanego o cechach naturalnych, który w 1953 r.został uznany za rezerwat „Las Murckowski”. Obejmuje on 150—220-letnie drzewostanybukowe oraz liczne pomnikowe dęby (Tokarska-Guzik, 1997; Cabałai in., 1999). Ponadto w północnej części Wyżyny Katowickiej, w okolicy Bytomia,zachował się równie cenny z przyrodniczego punktu widzenia kompleks leśnyokreślany mianem „las bytomski” (Kłos, Wieczorek, 2002). Poza wymienionymiskupiskami drzew, na obszarze Wyżyny Katowickiej w głównej mierze występująmonokultury sosnowe oraz sztuczne kultury leśne związane z pracami rekultywacyjnymi(Celiński i in., 1991). Na omawianym obszarze dominują zbiorowiska nieleśne.W wyniku intensywnego i wieloletniego oddziaływania człowieka na naturalneekosystemy na terenach tych doszło do ukształtowania się tzw. flory i roślinnościsynantropijnej (Jędrzejko, 1987). Są to zbiorowiska segetalne i ruderalnepowstałe w wyniku spontanicznego pojawienia się roślinności bądź też zostałyświadomie ukształtowane przez człowieka jako parki, skwery i ogródki działkowe.Jak podaje T. Kimsa (1993), tego typu siedliska, dominując na tych terenach, stanowiągłówne miejsce osiedlania się nowych, obcych gatunków roślin. Stosunkowoduże powierzchnie zajmują także zespoły roślinności wodnej, błotnej i szuwarowej,na terenie Wyżyny Katowickiej bowiem występuje znaczna liczba zbiornikówwodnych, a także duże powierzchnie podmokłe, powstałe w wyniku oddziaływaniaantropopresji (Rzętała, 2003).Zróżnicowanie typów siedliskowych obszaru Wyżyny Katowickiej wpływarównież na różnorodność składu gatunkowego tutejszej fauny. W kompleksachleśnych występuje stosunkowo dużo gatunków zwierząt z przedstawicielamitzw. zwierzyny grubej, reprezentowanej przez: dziki, sarny i jelenie (Dulias,Hibszer, 2004). Duże powierzchnie zajmują także tereny miejskie i przemysłowe,na których występująca fauna odznacza się dosyć dużym zróżnicowaniem.Jak podają A. Herczek i J. Gorczyca (1997), można tu spotkać gatunki rzadkiew skali kraju. Jednak należy zaznaczyć, że występujące tu zwierzęta przystosowałysię do nowych warunków środowiskowych. Dosyć bogata jest awifauna,reprezentowana między innymi przez pustułki gniazdujące na szczytach wieżowcówi wież kościelnych. Spotkać można również jeżyki, dymówki i oknówki orazpospolite wróble, które do tego stopnia przystosowały się do nowych warunków,że praktycznie poza obszarami zabudowanymi już nie występują. W miejskichparkach gniazdują gołębie grzywacze, występujące do tej pory jedynie na terenachleśnych, a także różne gatunki dzięciołów, sikor oraz takie ptaki, jak: kukułka,kwiczoł, kowalik i dudek. Bogata jest też grupa ptaków związana ze środowiskiemwodnym. Na terenach tych żyją również liczne gatunki płazów z najliczniejszymi:ropuchą szarą i zieloną, żabą trawną oraz traszką zwyczajną (Herczek,Gorczyca, 1997).36