3 Charakterystyka zbiorników wodnych - Śląska Biblioteka Cyfrowa

klimatologicznej… (1992) przedstawiono podział Wyżyny Śląskiej na mniejsze jednostki.Ta klasyfikacja w głównej mierze oparta jest na fizycznogeograficznympodziale Polski opracowanym przez J. Kondrackiego (1978). W tym opracowaniuWyżyna Katowicka określana jest jeszcze mianem Górnośląskiego OkręguPrzemysłowego, który jednocześnie stanowi odrębny region klimatologiczny.Obszar ten został wyróżniony z uwagi na próbę wykazania specyficznych cechklimatu, a poza nim wydzielono także 4 inne regiony klimatyczne.Klimat Wyżyny Śląskiej, której centralnym mezoregionem jest WyżynaKatowicka, w głównej mierze determinowany jest cyrkulacją atmosfery(Niedźwiedź, 1998). Jednak znaczny udział w kształtowaniu warunków klimatycznychtych terenów przypisuje się składowej antropogenicznej (Kamiński, 1987;Leśniok, 1996). Kierunki i siła wiatrów, wielkość i częstość opadów atmosferycznych,a także stosunki termiczne w istotny sposób oddziałują na rozkład zanieczyszczeńatmosferycznych na tych terenach. Zanieczyszczenia antropogenicznew połączeniu z napływem mas powietrza z różnych kierunków oraz aktywnymprzemieszczaniem się układów ciśnienia wpływają na stosunkowo dużą zmiennośćwarunków pogodowych (Niedźwiedź, 1998).Na obszarze Wyżyny Katowickiej funkcjonuje stacja synoptyczna IMGWw Katowicach (50°14’ N i 19°02’ E), której wskazania w przybliżeniu odzwierciedlająrozkład poszczególnych czynników klimatycznych na opisywanym obszarze.Średnia roczna temperatura powietrza dla stacji w Katowicach z okresu 1961—1990kształtowała się na poziomie 7,9°C, przy czym w kolejnych latach tego wieloleciawartości te zmieniały się od 6,7°C w 1980 r. do 9,3°C w 1989 r. Średnia temperaturanajchłodniejszego miesiąca, którym był styczeń, wynosiła –2,7°C, natomiastw najcieplejszym miesiącu (lipiec) osiągała 17,4°C. We wspomnianym okresie,7 sierpnia 1963 r., pomierzono maksymalną temperaturę powietrza, która wynosiła34,6°C, absolutne minimum zaś wystąpiło 8 stycznia 1987 r. i wynosiło –27,4°C.Początek jesiennych przymrozków zazwyczaj przypada około 16 października,z kolei zakończenie wiosennych — przeciętnie około 29 kwietnia. Najwcześniejszyprzymrozek w wieloleciu 1961—1990 wystąpił 14 września 1973 r., natomiast najpóźniejszywiosenny miał miejsce 23 maja 1980 r. (Charakterystyka klimatologiczna…,1992). Stosunki termiczne panujące na Wyżynie Katowickiej, jak podająE. Ostrowska i L. Ośródka (1987), kształtowane są w głównej mierze napływemokreślonych mas powietrza, a także wynikają z ukształtowania terenu. Wysokistopień industrializacji i urbanizacji doprowadził do utrzymywania się tzw. miejskiejwyspy ciepła, która w istotny sposób wywiera wpływ na panujące stosunkitermiczne (Ośródka, Wojtylak, 1987; Ośródka, Świech-Skiba, 1989).Średnie roczne wartości wilgotności względnej powietrza w wieloleciu1961—1990 zmieniały się w przedziale od 72% w 1976 r. do 79% w 1965 r., średniaroczna zaś dla tego okresu kształtowała się na poziomie 75%. Wartość ta dla półroczaletniego (IV—IX) wynosi 70%, a dla zimowego (X—III) — 80%. Największawilgotność względna charakterystyczna jest dla miesięcy zimowych, z maksimum27