دو٠ه نیکو لوسوردو - Ketab Farsi

صفحه 29اینکه هویت خودمان در خطر قرار گیرد؟(‏موضوعی که در اینجا روشن است این استکه به علت عدم شفافیت در اوضاع،‏ در هر‏»حد نصاب«‏ عنصری دلبخواهی و اختیاریوجود دارد.‏ آیا واقعا میتوانیم اطمینان داشتهباشیم که باالتر از حداکثر مقدار قند خونما که به وسیلهء پزشک تعیین شده است،‏در خطر قرار نداریم و سالمت مان تأمیناست؟ آیا افزایش دمای کره زمین باندازه دودرجه سانتیگراد،‏ قابل تحمل است و باالتراز آن فاجعه بار؟ شگفت آور نیست که یکهفته پس از اعالم ممنوعیت پرواز هواپیماهابر فراز آسمان اروپا ‏)به دنبال فورانآتشفشانی در کشور ایسلند(،‏ این ممنوعیتلغو گردید،‏ زیرا گزارش های منتشر شدهدر رسانه ها،‏ حکایت از آن داشت که برطبق ‏»نظرات کارشناسی«‏ دیگری،‏ ابرخاکستر آتشفشانی،‏ خطری واقعی بر فرازاروپا نیست و همهء اضطراب و نگرانی دراین باره،‏ فقط واکنشی هراس آلود بوده است.‏مسئله در اینجا این است که به چه کسی بایدباور داشت.‏ برای ما مردم معمولی،‏ حتیاگر برخی آثار اختالل در محیط زیست راهم احساس کنیم ‏)مثال یک خشکسالی دراینجا،‏ یک طوفان غیر عادی شدید در آنجا وغیره(،‏ روابط بین این آثار و علل بیان شدهبوسیله کارشناسان،‏ به هیچ وجه روشن وشفاف نیست.‏آنچه موضوع را بیشتر پیچیده می کند،‏این است که بسیاری از تهدیدات زیست-‏محیطی بوسیله خود علم و تکنولوژی ایجادمیشوند ‏)آثار زیست-‏ محیطی صنعت ما،‏آثار و نتایج روانی بیوژنتیک کنترل نشده،‏و غیره(.‏ با وجود این،‏ سرزنش علم مدرنکار ساده و راحتی است.‏ علوم به طورهمزمان،‏ هم ‏)یکی از(‏ منابع خطر هستند وهم تنها وسیلهء ما برای درک و تعریف اینتهدیدها،‏ و همچنین ‏)یکی از(‏ منابع ما برایمقابله کردن و یافتن راهی برای خالصیاز این تهدیدهاست.‏ حتی اگر تمدن علمی-‏تکنولوژیکی را برای گرم شدن کرهء زمینسرزنش کنیم،‏ باز هم به همین علم نیاز داریمتا نه فقط در جستجوی راه هایی برای یافتنراه حل این تهدید باشیم،‏ بلکه به همین علمهم نیاز داریم تا به درک این تهدید دستیابیم.‏ ‏»سوراخ اوزون«‏ در آسمان،‏ فقط بهوسیلهء دانشمندان می تواند ‏»رؤیت شود«.‏این،‏ سطر از ‏]اپرای[‏ ‏»پارسیفال«‏ واگنر،‏مبنی بر اینکه:‏ ‏»زخم،‏ تنها به وسیلهء نیزهای که آنرا ایجاد کرده میتواند شفا یابد«،‏در اینجا ربط و مناسبت جدیدی می یابد:‏هیچگونه راهی برای بازگشت به خرد کلیتگرای پیشا-علمی وجود ندارد،‏ فقط علم،‏ کهخود ‏)تا حدی(‏ مسئول مشکالت ماست،‏ میمجله هفته شماره 24 خرداد 1390تواند ما را از این مشکالت برهاند.‏در روز ۲۸ نوامبر ۲۰۰۸، ایوومورالس رئیس جمهور بولیوی،‏ فراخوانی باعنوان»تغییر آب و هوا:‏ سیاره را از دستسرمایه داری نجات دهید«‏ انتشار داد.‏ اینفراخوان اینگونه آغاز میشود:‏ ‏»امروز،‏ مامزمین بیمار است.«‏سیاستی که حکومت مورالس در بلیویدنبال میکند،‏ سزاوار هر نوع حمایتیهست،‏ اما با وجود این،‏ خطوط نقل شده،‏با روشنی دردآوری محدودیت ایدئولوژیکیآنرا نشان میدهد ‏)محدودیتی که همواره برایآن بهای عملی پرداخت میشود.(‏ مورالسبدون هیچ مشکلی،‏ به همان روایت سقوطیمتکی میشود که در لحظهء تاریخی دقیقیروی داد:‏ ‏»همه چیز با انقالب صنعتی درسال ۱۷۵۰ آغاز گردید….«‏ و به طورپیشگویانه ای این سقوط را عبارت از،‏ ازدست دادن ریشه هایمان در مام زمین میداند.‏او می نویسد ‏»تحت سیستم سرمایه داری،‏مام زمین وجود ندارد.«‏ ‏)در اینجا وسوسهمی شوم که بیفزایم،‏ اگر یک چیز خوب درباره سرمایه داری وجود داشته باشد،‏ همانااین است که در آن،‏ مام زمین،‏ بیش از اینوجود ندارد.(‏ و ادامه می دهد که ‏:»سرمایهداری منبع عدم تقارن و عدم تعادل در جهاناست«.‏این گفته به معنای این است که،‏ باید تقارنو تعادل ‏»طبیعی«‏ را به جهان بازگردانیم.‏تقارن و تعادلی که در کیهان شناسی جنسیتیافتهء سنتی،‏ با مادرمان زمین ‏)و پدرمانآسمان(‏ تجسم یافته است.‏ این نوع اکولوژی،‏به احتمال زیاد،‏ می رود تا به شکل غالبو مسلطی از ایدیولوژی سدهء جدید تبدیلگردد،‏ تریاک جدیدی برای توده ها شود،‏ تابه جای مذهب در حال افول بنشیند:‏ کارکردبنیادی مذهب قدیم را تحویل بگیرد و اقتداربی چون و چرایی را به صحنه آورد کهتوان تحمیل انواع محدودیت ها را دارد.‏به همین دلیل هم هست که ، هر چند بومشناسان ‏)اکولوژیست ها(‏ همواره از ما تغییررادیکال شیوه زندگیمان را طلب میکنند،‏ امادر زیر این مطالبه،‏ متضاد آن نهفته است،‏یعنی یک بی اعتمادی عمیق به تغییر و بهپیشرفت.‏آزادی فزایندهء ما در کنترل بر رویطبیعت،‏ بقای خود ما،‏ وابسته به رشته ایاز پارامتر های طبیعی ثابتی هستند که ما بهطور خود به خودی آنها را همچون یک دادهو مفروض میگیریم ‏)دما،‏ ترکیب هوا،‏ سیستمآبرسانی و تهیهء انرژی کافی و غیره(،‏ مامی توانیم ‏»هر چه می خواهیم،‏ بکنیم«‏ فقطتا آنجا که به اندازه کافی در حاشیه بمانیم،‏به طوریکه اختاللی جدی به پارامترهایحیات بر روی زمین وارد نسازیم.‏ محدودیتآزادی ما در رابطه با طبیعت،‏ که خود را دراختالالت زیست-محیطی به گونه ای ملموسنشان میدهد،‏ محصول پارادوکسی از رشدتصاعدی آزادی و قدرت ماست.‏ تواناییروزافزون ما در تغییر طبیعت پیرامونمان،‏می تواند خود پارامترهای بنیادی زمینشناسانه زندگی بر روی زمین را بی ثباتو ناپایدار گرداند.‏ این واقعیت که نوع بشر،‏خود در حال تبدیل شدن به عاملی زمینشناسانه بر روی زمین است،‏ نشان میدهد کهعصر زمین شناسانه جدیدی آغاز شده است،‏که دانشمندان آن را ‏»آنتروپوسین«)عصرجدید انسان(‏ نامگذاری کرده اند.‏ با وقوعزلزله های ویرانگر اخیر در چین،‏ مفهومآنتروپوسین واقعیت مسلم جدیدی کسب کردهاست.‏ دالیل قانع کننده ای برای این تخمینوجود دارد که علت اصلی،‏ و دست کم شدتغیرمنتظرهء زلزله ها،‏ ساختن سد عظیمموسوم به سه گلوگاه بود که منجر به شکلگیری دریاچه های مصنوعی جدید و بزرگیدر آن نواحی گردید.‏ به نظر می رسد کهفشار اضافی وارد شده بر روی سطح زمین،‏بر تعادل الیه های زیرزمینی اثر کرده وبه وقوع زلزله کمک کرده است.‏ بنابراین،‏پدیده ای ابتدایی مانند زلزله را هم بایستیدر ردیف پدیده هایی قرار داد که تحت تاثیرفعالیت انسان بر روی زمین قرار دارند.‏با وجود این،‏ در این آمادگی ما به پذیرشمسؤولیت تقصیر در تهدیدات زیست محیطیچیز فریبنده ای هست که دوباره به مااطمینان می بخشد.‏ ما دوست داریم مقصرباشیم.‏ زیرا در آن صورت،‏ همه چیز بهخود ما بستگی دارد،‏ و این ما هستیم کهریسمان فاجعه را میکشیم،‏ خود ما هستیم کهبا تغییر شیوهء زندگی،‏ خودمان را به راحتینجات می دهیم.‏ آنچه برای ما ‏)دست کم دردنیای غرب(‏ پذیرش اش واقعا مشکل است،‏این است که ما به نقش کامال منفعلِ‏ یکناظر ناتوان تقلیل داده شده ایم که تنها میتواند بنشیند و تماشاگر سرنوشت آیندهء خودباشد.‏ برای اجتناب از چنین نقشی حاضریمبه طور دیوانه واری وارد یک مجموعهفعالیت شویم:‏ برگرداندن کاغذ های کهنه بهچرخهء مجدد تولید،‏ خریدِ‏ غذاهایی که ازمواد آلی ساخته میشوند،‏ و هر کار دیگریکه فقط به ما اطمینان دهد که به چیزیمشغولیم و سهم خود را ادا میکنیم.‏ وضعما همانند هوادار یک تیم فوتبال است،‏ کهبا فریاد زدن و پریدن از روی مبل در جلوتلویزیون در خانه،‏ با باوری خرافی به اینکهاین عمل او،‏ به طریقی،‏ بر نتیجهء بازی