Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriut“lëshimet” nga lekcionet e mëparshme dhe se e njëjta nuk do të aplikohet“shumë von”. Shembujt dhe analizat e konflkiteve dhe krizat të cilat eskaluannë procesin e rënjes së ish Jugoslavisë treguan se termi “shumë von” nuk mundtë shmanget si kualifikim për angazhimet të drejtuara në ndryshimin edinamikave të konfliktit dhe të pengimit të dhunës. Edhe shembulli meMaqedoninë, përskaj përvojave me menaxhimin e përfshirjes dhe të zgjërimittë konfliktit nga Kroacia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova dhe sidomospërshkak të krizës nga viti 2001, nuk mundet në tërësi të përfshihet nëdinamikën e strategjisë preventive. Edhe pse ky shembull (i Maqedonisë) ështëmë së shpeshti i eksploatuar si shembull më i mir preventiv (nga fillimi përmespërvojave të misionit të UNPREDEP-it dhe më pas si shembull më i mir ipreventvës për zgjërimin e konfliktit në vitin 2001) me gjithë ate mund tështroj çështja se disa lekcione kanë mundur të përvetësohen më herët dhe mëmirë. Sa i përket lëshimit të lekcioneve, mund të ndahet ajo për ndërtmin epaqës para konfliktit ose ndërtimi i paqës preventive, si më e rëndësishmja ngatë gjithë at të cilat mund të jen në opcion që të mbrohet paqa në Republikën eMaqedonisë.Qëllimi i këtij punimi është të paraqes bindjen se preventiva si veprimose si strategji mund të jet më efikase se sa masat reaktive. Në këtë kuptimpreventivë është strategjia afatgjate e cila është pjesë përbërse e ndërtimit tëpaqës para konfliktit por edhe pas konfliktit. Në rastin e parë ajo duhet të ipërjashtoj potencialet dhe shkaqet për sjellje të dhunshme, ndërsa në të dytin tëpengoj riciklimin e sërishëm të dhunës. Për këtë punim marrëveshja kornizëështë e lënë në pjesën e ndërtimit të paqës pas konfliktit, por edhe jo si digë evetme para kërcënimeve për paqën dhe sigurinë e Maqedonisë dhe qytarëve tësaj, por një nga mjetet në kuadër të strategjisë preventive.Dilemat rreth krizës në MaqedoniPeriudha e eskalimit të krizës, të cilën Maqedonia e kaloi në vitin 2001ishte dhe mëtej mbetet temë e debatit të gjërë. Diskutimet kontraverze dheqëndrime të cilat i paraqesin aktorët poltik rreth asaj se çka ndodhë në të vërtet,në pjesën më të madhe të rasteve ishin të ndara në vijë etnike. Më së shpeshtiishin argumente të cilat e hedhin fajësinë në “palën tjetër” si fajtor kryesor përprovokimin e dhunës. “Argumentet” me të cilat arsyetohet dhuna si mjet përkorigjimin e gabimeve nga lloji “qytetarët e rendit të dytë” ose paralajmërimetnga lloji “kaloi koha për biseda” ka kundër argumente nga lloji “qytetar jolojal” ose “edhe ashtu kanë të drejta të tepërta”. Si duket as të parët dhe as tëdytit nuk u venitën nga përdorimi i kësaj rruge, dy vite pas mbarimit të krizës,106