Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriuttë sublimohen në dy- tre çështje e që shprehen si kundëërthënie në mes“shumicës së vogël” dhe “pakicës së madhe”.E shprehur me fjalorë politikmospajtueshmërija ka një emrues të përbashkët:Kush duhet të jetë mbartës isovranitetit shtetërorë në Maqedoni? Përderisa partitë politike maqedonase meçdo kusht tentonin që mbartës i sovranitetit të jetë kombi maqedonas dhe seMaqedonija duhet detyrimishtë të ndërtohet në frymën e dominimit të popullitshumicë,partitë politike shqiptare këmbëngulnin që mbartës të sovranitetit meçdo kusht të jenë dy popujt numerikishtë më të mëdhej, por për ta ishte ipranueshëm edhe opcioni që mbartës i sovranitetit të jenë qytetarët eMaqedonisë në kuptimin “demos” të fjalës.Pra, për shqiptarët autokton dhepartitë e tyre politike nuk ishte i pranueshëm vetëm opcioni i ndërtimit tëMaqedonisë si shtet nacional i popullit maqedonas në ç’rast shqiptarët sipopullatë e dytë për nga numri edhe normativishtë shëndrohen në qytetarë tërendit të dytë dhe futen në të njejtin “kosh” me bashkësitë tjera etnike të cilatnga të gjitha aspektet shiquar janë minoritete në kuptimin e plotë të fjalës.Mospajtueshmërija rreth konceptit bazë të ndërtimit të shtetit në mes dyetniteteve më të mëdhaja produkonte kriza politike të njëpasnjëshme të cilat nëvitin 2001 sollën deri te konflikti i armatosur në mes forcave ushtarakopolicoremaqedonase dhe forcave të armatosura shqiptare të UÇK-së.Kykonflikt shumë lehtë mund të eskalonte në një luftë të përgjithshme ndëretnikepasojat e të cilit me siguri do të kishin qenë jo vetëm shumë më tragjike,poredhe katastrofale për të dy etnitetet.Disa momente që ndikuan në eskalimin e konfliktit të vitit2001 dhe roli i të rinjve në këtë procesËshtë dëm shumë i madh për ardhmërinë e Maqedonisë si shtet dhedemokratizimin e saj ende mospasja e një analize të thuktë në lidhje mekonfliktin e vitit 2001. Sikurse duket qarqet politike nuk kanë gadishmëri,ndërsa qarqet shkëncore nuk kanë guxim që në mënyrë analitike t’i hulumtojnëshkaqet, arsyet, motivet dhe pasojat e konfliktit. Në mungesë të analizave tëpaanueshme të cilat do ta kishin ndriçuar sidomos periudhën para konfliktit tëarmatosur dhe gjatë tij e “vërteta” noton në mes qëndrimeve të partive politikeaktuale dhe liderëve të tyre që gjithë sesi janë skajshmërishtë të ngjyrosura mengjyrë nacionale dhe janë diametralishtë të kundërta.Përderisa pala maqedonase këmbëngul në qëndrimin e saj se rrënjët ekonfliktit gjenden jashta vendit duke aluduar në Republikën e Kosovës dheherë-herë duke mos e kursyer as bashkësinë ndërkombëtare si nxitëse, pala22