Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriuttilla, shumica nga konfliktet nga karaketeristikat e tyre janë “etnike” vetëm nësipërfaqe. Ekzistojnë edhe shkaqe të tjera esencijale, të cilat i stimulojnë, si:• Faktorët e grupit etnik siç janë ato strukturale (madhësia dhe locimi igrupit etnik) 56 ;• Instrumentale (siç është rroli i elitave politike në mobiliziminetnopolitik),• Normative (si forma institucionale për zgjidhjen e konfliktit të paraparme zgjidhje normative).Këto grupe faktorësh mund të japin sqarimin përse disa shtete janë më tëimponuara me dhunë të konflikteve etnike. Prej këtu mund të veçohen edhedisa indikator që të vlerësohet ndieshmëria dhe mundësia e mosstabilitetit.Në këtë kuptim duhet të analizohet potenciali dhe rreziku i mostabilitetittë Maqedonisë. Zakonisht analizat e tilla mbështeten në tregues kvantitativ,(me çka e tejkalon domenin e këtij punimi) të cilat kanë bazë etnike që itakojnë strategjisë preventive si pjesëpërbërëse për ndërtimin e paqes.Maqedonija dhe ndërtimi i paqës pas konfliktitNdërtimi i paqës u ndërmuar që të lëhtësohet tranformimi i konfliktit.Kjo paraqet proces afatgjat i cili zgjat para, dhe gjat kohës prej kur do tëndërpritet dhuna. Në esencë ndërtimi i paqës duhet të ripërtrijë strukturën eraporteve në shoqëri, e cila prodhon marrëdhënie paqësore ose që të vendosraporte të tilla. Për këte arsye, ky proces, mund të thuhet, se mbështetet nëstrukturën e ndryshme të raporteve në shoqëritë të cilët dallohen edhe në bazëtë faktit: A ekzistojnë në shoqëri rreziqe të cilat edhe më tej nxisin dhunën, aeskalon konflkikti në dhunë ose shoqëria e ka kaluar tani më fazën e konfliktittë dhunshëm. Ky “dallim” paraqet pikënisjen për llojin e intervenimeve e cilado të ndërmerret si dhe për aktivitet dhe masat në kuadër të strtrategjisë. Nëperiudhën e fragmentizimit të ish Jugoslavisë, Maqedonija bënte orvajtje përpengimin e shtrirjes të dhunës, në fillim u shfrytëzuan mekanizmatndërkombnëtar. Pas ndërprerje të misionit të UNPREDEP-it, si mission i parë iOKB-ës, Maqedonia nga objekti i preventivës i ridestinua në mjet për56 Për këta faktor mund do të hasen sqarime të ndryshme. Për shembull disa autorkonstatojnë se heterogeniteti etnik është me rrezik më të vogël për lajmërimin e konfliktitdhe dhunës në krahasim me shoqërinë bipolare ose trepolare. Ose, madhësia e grupit etniknuk do të thot autaomatikisht zmdhimin e rrezikut të konfliktit dhe dhunës (për shembullnumri i madh i pakicës etnike ruse në shtetet e Baltikut). Më saktësisht për këtë në T.R.Gurr: Minorities at Risk,108