Traumat dhe dukuritÃ« psikologjike si pasojÃ« e konfliktit, burim pÃ«r ...

More documents

Recommendations

Info

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutLuman ЗermenikaPsikolog i Diplomuar, StrugлTRAUMAT DUE DUKURITЛ PSIKOLOGJIKE-KRIZA DUE REAGIMET NЛ STRESETTRAUMATOLOGJIKE, PAS STRESITTRAUMATOLOGJIK TE FЛMIJЛT DHE PJESATJETËR E POPULLATËS GJATË KRIZËS SËKOSOVËSPërjetimet traumatike- psikike, kriza dhe reakcionet e stresit traumatik,sindroma e stresit postraumatik te nxënësit dhe gjithë popullata kosovare tëdëbuar me dhunë nga trojet e tyre.Nocioni i traumatizimit është mjaftë i gjerë. Në përgjithësi ai ka putimine ndikimit të një faktori të jashtëm tepër mundues dhe sfilitës, çrregullues eaftësive mbrojtëse dhe psikologjike të organizmit. Gjatë jetës së tij njeriu ndeshetme shumë faktorë stresues dhe traumatizues, si katastrofat naturore, luftrataksidentet nga mjetet e transportit, si abuzimi fizik e seksual, vrasjet, krimet,grabitjet, marrjet peng, përdorimi i drogës etj.Qëllimi i kësaj teme në fakt është nxjerrja në pah e çrregullimeve psikikepostraumatike të nëxënësve dhe popullatës shqiptare kosovare, të shkaktuarnga përjetimi i luftës, nga maskarat, djegiet e shtëpive, mizorive dhe dëbimeveme dhunë nga ushtria serbe në vitin 1999.Njerëzit kanë nevojë jashtëzakonisht të madhe në kriza të mëdha, e sidomosnë kohë luftë të orjentohen, t’i kuptojnë rrethanat e krijuara e të gjejnëzgjidhjet më të përshtatshme për të mbijetuar. Jeta në kësi rastesh merrë njëkuptim tjetër kur cënohet thellë nga e keqja, kështu që tërë qenja njerëzoreshndërrohet rrënjësisht dhe kjo shkakton pasiguri në vetvete që është qëllimikruesor i armikut, të thyejë dinjitetin njërëzor përmes përkuljes paravështirësive.Ana më thelbësore e ndihmës në këtë periudhë tronditjesh është praniadhe biseda, një dialog që jep mundësi e shpresë, përmes ndryshimeve të nevojshmetë këtij procesi shërues. Por, këto veprime të domosdoshme rehabilituesemund të përjetohen si dhunë të mundimshme, si një kanosje e sërishme, kurmendimet rrëshqasin në palcën e kujtimeve më të dhemshme. Kjo është qën-154
Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutdresa kur dinjiteti merret nëpër këmbë.Kontaktet e këtilla ndodhin edhe pa fjalë- kështu ndodhë me çdo gjë fillestare,para se të lindë fjala. Së pari e merrë fjalën gjuha trupore, duke u paraprirësimboleve. E njëjta gjë ndodhe edhe me rastin e tronditjevetë thellashpirtërore, gjuha e folur në filim mpihet, bëhet memece, sikur paralizohet ngae tërë ajo e keqe. Në çastin tronditës mund të sillemi si fëmijë të vegjël, mekëmbim sinjalesh, me dëshirë afrimi me të tjerët. Ndaj dhe mjaft ka kontaktetrupore në ngushëllim, shtrëngim duarsh dhe përqafime.Përveç një prehëri rehatie, me ndjenja të ngrohta dhemshurie, lypsetedhe diçka për të ngrënë dhe për të pirë, madje edhe një gotë ujë a ndonjëcigare mund të simbolizojë një fragment të një ndjenje të thellë anësie, diçkaqë lakmojnë pa pra, diçka që na jepë forcë, diçka që është mbi të gjitha.Pas pak krijohen kushte për biseda aq të rëndësihme, pa marrë parasyshse ku zhvillohet ajo. Nga një herë nuk dijmë nga t’ia nisim bisedës. Të trondituritmund të sillen e të flasin hutueshëm dhe e humbin ndonjë herë fare fillin emendimit. Një gjë e tillë mund që t’i frikësojë të afërmit dhe çdo njeri që do tëndihmojë. Duhet të kemi parasysh se edhe këto çaste të turbullta janë shumë tërëndësishme për rikonsolidimin e kuptimit të jetës si dhe për përpunimin engjarjes tronditëse. Çdo gjendje kritike në jetë zgjonë ndjenja që duhet tëshprehen pa marrë parasysh se për çfarë ngjarjesh bëhet fjalë. Janë të natyrshmereagimet e furishme pas një fatkeqësie me pasoja tragjike. Ndër më tëzakonshmet janë shqetësimet e pëgjithshme, shpërthimet e vajit, zemërimi,ndjenja e zbrastisë shpirtërore, çrregullimet e gjumit, ëndërrat e llahtarshme,reagimet trupore, si përshembull marramendje, rrahje të shpejtuara të zemrës,ndjenja frymëzënëse, drithërima dhe humbje oreksi. Këto reakcione kapërcehenpas një kohe te shumica e personave të tronditur. Një njeri, i cili nuk kakaluar sprova të rënda të jetës, e që nuk ka ecur skaj vdekjes e ka të vështirë tëmarrë me mend se me çfarë përjetimesh të hidhura përleshen personat e traumatizuaratë kësaj lufte, për disa prej tyre nuk ka qetësi as ditë as natë, se kujtimetdepërtojnë pa mëshirë me tërë vërtetësinë e dhimbjes së përjetuar. Si tëpakëndshme që janë shtypen këto kujtime në ndërdije, por shfaqen prap si hije,në situata të caktuara, apo si ëndrra të llahtarshme në gjumë. Këto përjetime tëdhembshme mund të çojnë gjer te gjendjet e ndryshme depresive ku hidhërimii thellë dhe zemërimi i ngujuar përmbrenda pengon vajtimin e duhur, shtonvuajtjen dhe nga donjëherë shkakton ndryshime të personalitetit. Personi itraumatizuar rron me një shtrëngim të përhershëm, gjithëmon i gadshëm përhikje nga trauma që i rri në mendje. Këtë do ta ilustroj me një rast konkret. Nëmuajin maj të vitit 1999 ku fëmijët e dëbuar nga Kosova erdhën e u strehuannë Strugë dhe në rrethin e saj, gjegjësish vazhduan mësimin në shkollatpërkatëse fillore, si edhe në fshatin Ladorisht, në tetvjeçaren “Ashim Agushi”,ku në orën e biologjisë, gjatë së cilës ishtë planifiukuar të mbahet mësim në155
Page 3:
Debat shkencorTraumat dhe dukuritë
Page 6:
Për botuesin:Friedrich Ebert Stift
Page 9 and 10:
Traumat dhe dukuritë psikologjike
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104: Traumat dhe dukuritë psikologjike
Page 153: Traumat dhe dukuritë psikologjike
show all

Traumat dhe dukuritÃ« psikologjike si pasojÃ« e konfliktit, burim pÃ«r ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?