Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutshqiptare dhe partitë politike të saj fuqishëm qëndrojnë në qëndrimin e vet seshkaqet e vërteta të konfliktit duhet kërkuar brenda shtetit dhe se konflikti qeparasegjithash rezultat i mospërfilljes së skajshme të kërkesave të natyrshme tëpopullit shqiptarë në aspektin e avansimit të statusit të përgjithshëm të tij.Sidoqoftë këta janë qëndrime politike dhe asgjë më shumë.Është gabim që mund të lind pasoja të rënda për të dy popujt nëkuptimin më të gjerë mospasja e një analize të mirfilltë, e cila nuk do tëbazohej në argumentet që i ofron politika ditore. Mospasja e analizave tëqëndrueshme i mban “peng” marrë dhëniet ndëretnike në Maqedoni,e ngulfatdemokratizimin e shoqërisë dhe e ngadalëson procesin e integrimit të vendit nëstrukturat evropiane dhe euroatlantike. Aq më shumë nëqoftëse meret parasyshfakti i pakontestueshëm se shqiptarët autokton janë realitet, pjesë përbërëse ekëtij shteti ndërsa Kosova dhe Shqipërija fqinjë të parë të Maqedonisë, dhe tëvetmit që pa rezervë e pranuan kombin maqedon, shtetin maqedon dhe gjuhënmaqedone. Prandaj është jologjike dhe e papranueshme që shkaqet, motivetdhe arsyet e konfliktit të armatosur të nxeren sipas sistemit të “magjistarëve”,pra prej kapuçi dhe t’i servohen opinjonit në vend dhe atij ndërkombëtarë si evërtetë e vetme dhe e fundit.Pa mos patur ambicie që unë t’i ndriçoj motivet dhe shkaqet e konfliktittë armatosur të vitit 2001e aq më pak pasojat nga ai, ndjej nevojë të përmendidisa momente dhe faktorë ndaj të cilave qarqet politike dhe shkencore nëMaqedoni duhet të kenë një qasje parimore, korekte dhe analitike në frymën endriçimit të asaj që ndodhi në vitin 2001, me qëllim të eliminimit jo vetëm tëpasojave, por edhe të shkaqeve që sollën deri te konflikti-gjë që shkon në favortë të gjithë ve dhe në dëm të askuj.Këtu parasegjithash duhet shtruar çështjen e ndryshimit të filozofisë sërezonimit dhe strategjisë së politikës maqedonase ndaj çështjes shqiptare nëpërgjithsi dhe çështjes së shqiptarëve të Maqedonisë në veçanti, në frymën endryshimeve të përgjithshme të politikës dhe strategjisë bashkohore euroamerikane.Pas ndryshimeve kualitative dhe kuantitative në shtetet erealsocializmit janë të paqëndrueshme armiqsitë, strategjitë dhe projektet evjetra të bazuara në ideologjitë që i takojnë shekullit XIX.Moment tjetër që duhet analizuar është qëndrimi i Maqedonisë ndajçështjes së Kosovës. Në këtë kontekst duhet fshirë nga koka qëndrimin etejkaluar dhe vjetërsuar “Kosova pjesë përbërëse e Sërbisë” dhe “pamvarësija eKosovës rezik potencial për qenien maqedonase, kombin maqedon dheMaqedoninë si shtet”. Përkundrazi duhet pranuar faktin se pamvarësija eKosovës është vetëm çështje kohe dhe se Kosova e pamvarur është garancë efuqishme për stabilizimin e Ballkanit në tërësi. Në këtë kontekst çdo“pazarllëk” në emër të Kosovës dhe në dëm të saj me fqinjët tjerë në mënyrëpermanente do të prodhon dyshime, mospajtueshmëri në ç‘rastm nuk23