Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriut• Kur prindërit e tyre në vazhdimsi janë në pritje dhe të brengosur,duke shikuar dhe dëgjuar lajme;• Kur i shikojn aeroplanët dhe helikopterët dhe kur ndëgjojnë zërindhe zhurmën etj.Spjegojnë dhe shkruajnë për ndonjë ngjarje të cilat i shqetsojnë. Singjarje dominante dhe më e pa dëshiruar veçohen përvojat e tyre me lëshuarjene shtëpive, ishin dëshmitar të djegjes së tyre, ballafaqimi me vdekjen e anëtarittë afërt të familjes, zhurmërima dhe flutërimi i helikopterive dhe aeroplanëve.Vizatimi, dhe veçmas përshkruarja për ngjarjen më të ndijeshme për fëmijëtnxitë kujtimi i dhëmbshëm, pikëllimi dhe të qajturit, ndërsa disa prej tyre nukkanë mundur të vazhdojn ( për fëmijët e tillë ishte i preferuar tretmaniindividual. Një fëmij 10 vjeçar nga fshati Mateç shpjegon: ”Kur isha në shtëpiëndërroj se hyri pîlicia, aty ishmi e tërë familja, dhe motra më ishte vdekur,baba më ishte i burgosur…”Me punën me fëmijët mund të vëreheshin momente karakteristike. Nëfillim ishin të shqetësuar, shëtitnin, mirreshin vesh në mes veti, por edhe ngapamja në fytyrën e tyre shihej se kanë përjetuar momente të tmerrëshme. “ Kurishim në fshatin Sllupçan kishim frikë, por kur shkuam në Haraçinë më tëmoshuarit në vijimsi flitnin se nuk do të bëhet mirë... Kështu nuk duhej tëflitnin para nesh…”. Fëmijët flitnin se kanë nevojë të kthehen në shtepitë e tyretë vazhdojnë jetën e përbashkët në mes Maqedonasëve dhe Shqiptarëve, T’irindërotohen shkollat. Ata vizatuan, por edhe kishin nevojë që verbalishtë tëshprehen. E ndienin nevojën nga një komunikim i mirë dhe shkëmbimin endjenjave në mes vehte; disa nga fëmijët dëshironin t´i dhuronin vizatimetpersonave të ekipit profesional si shenjë e besimit reciprok dhe tëbashkëpunimit.Fëmijët mësuan t´i dallojnë emocionet pozitive dhe negative, të bëhen tëvetëdijshëm, cilat janë ato situate të cilët i shqetësojnë dhe anasjelltas, dhe çkaështë ajo që i bënë me fat. Do të thotë ajo që vjen si ngacmim nga bota ejashtme, të bëjnë kontakt me përjetimet e mbrendëshme të tyre.Vajza 12 vjeçare nga fshati Opajë shpjegon: “ Në përrallë më pëlqen ajopjesë kur nëna e mban fëmijën e saj të vogël në duar dhe e përkdhel, pjesë qënuk më pëlqen është kur shtriga e mbyll në dhomë të errët “. Rati tjetër,djaloshi 11 vjeçar nga fshati Vakcincë fletë: “ Jeta ime në frikë nga pistoletaështë shumë e rëndë, për arsye se në ëndërr dëshironin të më vritnin, unëfrikësohesha nga bandat që mos të më kidnaponin “.Fëmijët vet i shprehën ato ndjenja positive të cilët i lajmroheshin gjatëpunës terapike: “Duke vizatuar këtë vizatim ndjehësha mirë… “. Fëmiju tjetër118