Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutprocesit të konfliktit, të shprehur me dhunë dhe shkatërrime (shpërngulje,shkatërrimin e burimeve ekonomike dhe shumë humbje të tjera. Familjes nëkonfliktin luftarak, arrin që t’i preket edhe eksistenca e saj me një intenzitetdhe formë të llojllojshme. Në radhë të parë familja u ballafaqua me cënimin evetë jetës së saj. Jeta në kushte lufte gjithë një është i cënuar dhe kanosur, qoftënga kërcënimet, shkatërrimet, dhuna fizike ose psikologjike ose duke ikur, apou fshehur nëpër strehimore, dhe me uri, të ftohtë, sëmnudnje, plagosje dheinfaliditet.Përveç cënimit të jetës familja në kushte të krizës së luftës është ekanosur edhe nga aspekti shëndetësor dhe njekohësisht edhe nga aspektimaterial, duke paguar “tatimin” më të shtrenjtë që e kërkon konflikti ushtarakgjithë një dhe çdokund. Rrethanat ushtarake e ndryshuan jetën familjare nërajonet të cilat u përfshinë me konfliktin ushtarak, kështu që funkcioni ifamiljes në kushte të këtilla merrë forma specifike të panjohura deri atëherë.Sistemi edukativ arsimor gjatë kohës së konfliktit ushtarak nëRepublikën e Maqedonisë.Duke mos e pasur si qëllim që të bëjmë një analizë më të thelluar,mund të thuhet se ashtu si edhe të gjitha institucionet tjera të sistemit, edhe ai iarsimit sikur u prek nga konflikti. Me saktësi të madhe mund të konfirmohet senë kushte të tilla procesi edukativo arsimor zhvillohej thjesht si njëimprovizim, sipërfaqësisht dhe me qëlime të realizuara të dyshimta. Nga njëraanë autoritetit shkollore vetëm e “mbikqyrnin” gjendjen në teren dhe shkruanraporte të shkurtëra – duke theksuar se nëse diçka në shtet është dukefunkcionuar, ai qënka arsimi, përkatësisht shkolla. Kjo nuk ishte aspak evërtetë. Në fakt, analizat plotësuese që duhet të bëhen do të dëshmojnë dhekonfirmojnë këtë thënje tonën.Në shiqim të parë, problemet që duam t’i shënojmë në këtë punim, nuk“përputhen”, me lëmin e ngushtë të hulumtimit tonë më të ngushtë shkencor,profesional. Pedagogjia familjare gjatë kohës së konfliktit dhe veçanërsiht pasprfundimit të tij dhe me inaugurimin e procesit paqësor në Republikën eMaqedonisë, me studentët e mij, ndoshta në njëfarë mënyre sipërfaqësisht,duke marrë parasysh mundësitë kohore dhe elementet tjera limituese, studjuamdisa nga problemet që pas vete i la konflikti i vitit 2001- që në këtë apo atëmënyrë gjetën reflektimin e tyre në sferën e arsimit, edukimit dhe të familjes.Thamë se konflikti lutarak e cënon jo vetëm sigurinë tonë fizike poredhe atë materiale, ndërsa ana më tragjike qëndron në të se bëhet zhvleftësimi itë gjitha normave dhe rregullave morale-edukative të cilat “kanë vlerë” dhekanë qënë aplikative në kushte paqeje dhe të tranzicionit shoqëroro politik. Mebindje mund të themi se në kushte të këtilla vijnë në shprehje parimet e“pedagogjisë së luftës” së cilës i përshtaten të gjithë ë anëtarët e familjes,posaçërisht, fëmijët me dhe të rinjtë, të cilët bëhen ajo kategori njerëzish e cila80