Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...
Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...
Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Traumat</strong> <strong>dhe</strong> dukuritë <strong>p<strong>si</strong>kologjike</strong> <strong>si</strong> pasojë e <strong>konfliktit</strong> <strong>dhe</strong> të drejtat e njeriutIrena Trajkoska P<strong>si</strong>kologe,Fondacione "Step by step", ShkupPasojat <strong>p<strong>si</strong>kologjike</strong> nga konfliktet e armatosura tefëmijët: përvoja botëroreHyrjeNë dekadat e fundit të shekullit 20 konfliktet e armatosura në të cilatvuan popullata civile janë më të shpeshta. Luftimi modern nuk respektonkurrfarë konventa, ai mbjell frikë <strong>dhe</strong> dëshpërim mes njerëzve.Për shembull,lufta në Afganistan kundër okupimit sovjetik ishte luftë pa front (Laber, 1986).Rezistenca e muxhahedinëve ka qenë e pandashme nga ajo e popullatës civile,ashtu që e<strong>dhe</strong> trupat sovjetike e<strong>dhe</strong> ato afgane kanë fshirë fshatra të tëra.NëLiban, vendet e banuara shpesh herë bëhen zona luftarake, ndërsa luftëtarëtnuk dallohen nga popullata civile ( Chimienti, Nasr, 1992 ). Zhdukja engjashme e dallimeve ndërmjet civilëve <strong>dhe</strong> ushtarëve, miqve <strong>dhe</strong> armiqve,ndodh e<strong>dhe</strong> në pjesët tjera të botës,gjatë ndeshjeve periodike në AmerikënQendrore ( Ronstrom, 1989 ), ose në hap<strong>si</strong>rat e dikurshme jugosllave (Stein,Comer, Gardner, Kelleher, 1999).Për shkak të këtij ndryshimi në mënyrën e luftimit numri i viktimavecivile është në rritje: Gjatë Luftës së I Botërore, 10% nga gjithë ë viktimat kanëqenë civilët, ky numër është rritur në 50% në Luftën e II Botërore, ndërsa në tëgjitha luftat vijuese numri i viktimave civile është përafër<strong>si</strong>sht 80% ( Garfield& Neugud, 1997 ). Luftat <strong>dhe</strong> konfliktet e armatosura nxi<strong>si</strong>n -katastrofasociale-, gjatë së cilave ndodhin çrregullime dramatike të jetës së përditshme.Popullata civile, a posaçërisht fëmijët janë të eksponuar në pamje tmerruese,kaos, mosrespektim të kurrfarë normave <strong>dhe</strong> vlerave, struktura sociale tëçrregulluara, <strong>dhe</strong> shumë të tjera.Terrori i luftës <strong>dhe</strong> ndryshimet e shpejtasociale munden ta shkatërrojnë ndjenjën fëmijërore për shtëpi <strong>dhe</strong> bashkë<strong>si</strong> ecila e përfaqëson realitetin mbi të cilin themelohet identiteti i tyre ( Farëell &Cole, 2002 ). Shpesh ndodh fëmijët të marrin pjesë në konfliktet e armatosura,të jenë të eksponuar në torturime <strong>dhe</strong> burgime, të jenë dëshmitar të vrasjeve tëafërmve të tyre, të jenë të ndarë nga prindërit e vet, <strong>dhe</strong> ngj. Këto lloj ngjarjeshe rrezikojnë zhvillimin e përgjithshëm të fëmijës. Për shkak të kësaj në vitet efundit studime të numërta mundohen t’i zbulojnë pasojat nga konfliktet e123
Change language