Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutu tremb shumë, u fut në një dhomë, nga e cila nuk pranonte të dilte më. Gjatëtestimit konstatuam ngadalësim të theksuar të punës së neuroneve cerebrokartikale.E diagnostifikuam si “gjendje stresi pastraumatikë”. Çrregullimepsikike të vërejtura te nxënësit kosovar plotësonin shumë kritere të paraqituranë Fjalorin Diagnostik Amerikan (DSM III R) i botuar më 1987 ku ështëevidentuar edhe një patologji e re “PTSAC” (çrregullim stresor postraumatik).Gjatë bisedave që zhviluam me mësuesit që punonin dhe nga vëzhgimiynë, kuptuam se shumica e tyre ishin të pavemendshëm gjatë orës së mësimit,reagonin me vonesë, kishin kujtesë shumë të dobët dhe përqëndroheshin mevështirësi.Të gjitha këto të dhëna bënin të pamundur interesimin dhe anketimin ekëtyre nxënësve me anën e pyetësorëve, prandja ishte me vend të përdorimtestin diagnostikues psikologjik, i cili lejon të studjohet didnamika(nxitshmëria dhe frenimi) i punës së neuroneve të trurit. Mbi bazën e tëdhënave të fituara gjatë kontrollit shëndetësor dhe testimit psikofiziologjik,ndërtuam psikogramën për çdo nxënës e pastaj të të gjithë ë nxënësve, fëmijëvenga Kosova dhe fëmijëve vendës. Psikograma nxjerr në pah qëndrueshmërinë evemendjes, vëllimin e kujtesës dhe tempin e punës intelektuale, dukeaktivizuar për këtë procese psikike, neuronet cerebrokortikale, me anën endërrimit të vendit të 12 numrave, fjalëve inkurajuese, nxitëse dhe tejnxitëse.Psikograma përmban grafikët e dy testimeve. Testin e parë (grafiku A)përcakton qëndrueshmërinë e vemendjes gjatë shpërndarjes së saj. Ai konsistonnë përcaktimin e kohës së leximit nga ana e nxënësit e numrave 1-12 sipasrradhës rritëse, të katër grupe tabelash, ku çdo grup përbëhet nga katër tabela,por që kanë vendosje të ndryshme të numrave në tabela. Leximi i gruptabelavebëhet sipas njërës prej mënyrave testuese (inkurajuese-nxitëse), (shih tabelën etestimit të parë). Në fillim lexohen në qetësi katër tabelat e grupit të parë. Mëpas lexohen me inkurajim katër tabelat e grupit të dytë, ato të grupit të tretë menxitje dhe atë të grupit të katërt me tejnxitje. Testimi i dytë (grafiku B)përcakton vëllimin e kohës së leximit nga ana e nxënësit.Numrave 1-12 sipas rradhës rritëse, të katër grupe tabelash, ku çdo gruppërbëhet nga katër tabela, por që kanë të njëjtën vendosje të numrave metabelat e çdo grupi. Katër tabelat e grupit të parë lexohen nga nxënësit,përkatësisht në qetësi – Q, me inkurajim – INK, me nxitje – NX dhe metejnxitje- TNX. Më pas lexohen në të njëjtën mënyrë dhe të tre gupuet e tjera Adhe B të marrë së bashku normalisht paraqesin gjendjen neurocerebrokartikale,që karakterizohet nga një dinamizëm i lartë (ndërrim i shpejtë i nxitshmërisëme frenimin dhe anasjelltas), si dhe tempin e punës intelektuale që kushtëzohetnga mënyra e organizimit dhe e bashkëveprimit të qendrave nervore të trurit.Të gjithë këto proceseneuro-psikike janë të ndryshme për çdo individ,157