Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit, burim për ...

Traumat dhe dukuritë psikologjike si pasojë e konfliktit dhe të drejtat e njeriutvendet tjera në tranzicion që në fazën e parë u ballafaqua me problemin e varfërisëi cili problem akoma vazhdon. Varfëria si problem social paraqitet sipasojë e mosfunkcionimit efikas të sistemit ekonomik,gjegjësisht të ramjes sëprodhimtarisë,inflacioni i lartë,procesi i privatizimit i cili e rriti numrin e tëpapunve,zvoglimi i rrogave e veçanrisht stagnimi i të ardhurave mujore etj.E gjithë kjo mundësoi që popullata të varfërohet edhe më tepër, veçanrishtnjë pjesë e sajë dhe në këtë mënyrë erdhi edhe deri te një stratifikim i rishoqëror. Në kuadër të stratifikimit social kemi lëvizje të mëdha që do të thotëse kemi: të pasur,më të pasur, dhe shumë të pasur në njërën anë,dhe në anëntjetër :të varfur,më të varfur dhe shumë të varfur.Me fjalë tjera këtu paraqitetrelacioni i pasur- më i pasur dhe i varfur -më i varfur.Në këtë aspekt problemet sociale përshkohen nga dallimet sociale si pasojëe pabarazisë mes shtresave sociale si psh:a.-Të varfur-Të pasur,b.-Punëtorë-Udhëheqës,c.-Të papunësuar-Të punësuar,ç.-Popullatë rurale-Popullatë urbane.Në këtë rast intenziteti i tensioneve sociale është më i lartë veçanrishtmes të varfërve dhe të pasurve.Lidhur me keqsimin e pozitës ekonomike tëpopullatës në R.Maqedonisë janë bërë hulumtime të llojllojshme siç janë edheato të Institutit për hulumtime sociologjike,politike dhe juridike ku vërtetohetgjendja faktike materiale e popullatës. Në mesin e shumë pyetjeve që iuparashtruan të anketuarve ishte edhe kjo;”Në krahasim me 12 muajtë e vitit tëkaluar a mendoni se gjendja financiare e familjes suaj është :përmirsuar, kambetur e njejtë ose është keqësuar.Në bazë të përfjigjes së kësaj pyetje kanëdalë këto rezultate:37% janë deklaruar se gjendja finaciare është keqsuar qëvazhdon për vitin 1994, për vitin 1995 në aspektin negativ, janë përgjigjur me49%, në vitin 1996 me 46% kurse në vitin 1997 me 56% të të anketuarve tëcilët deklarohen se gjendja e tyre materiale dhe financiare është keqësuar.(Kyburim i të dhënave statistikore është marrë nga rezultati i proektit “Mendimipublik 97” i realizuar në Institutin për hulumtime sociologjikedhe politikojuridikenë Shkup ku pjesëmarrës në këtë proekt ka qenë edhe autori i këtijpunimi). Nga këto të dhëna është kanstatuar se koeficienti i përgjigjes “ështëkeqësuar”është më i lartë që do të thot se gjendja materiale dhe financiare epopullatës jo vetëm që është keqësuar por kjo gjendje pretendon të keqësohetedhe më tepër. Tek ne edhe enti i statistikës si institucion shoqërorka bërëpërpjekje që ta hulumtoj fenomenin e varfërisë me të gjitha dimenzionet gjegjësishtta masë kahjen e zhvillimit të saj. Psh, 9.04% e popullatës në vitin 1994deklarohen si të varfur,16.62% në vitin 1995 kurse në vitin 1996 si të varfurdeklarohen 18.26%. Me fjalë tjera konstatohet se në R.Maqedonisë rreth 65800Amvisri ose afër 235700 anëtarë të këtyre familjeve janë të varfur. Në kraha-87