21.07.2023 Views

Paulius Rabikauskas "VILNIAUS AKADEMIJA IR LIETUVOS JĖZUITAI", Lietuvių Katalikų Mokslo Akademija, 2002

Rev. Paulius Rabikauskas SJ (1920-1998) - Church historian, connoisseur of diplomacy and palaeography. Vice-rector of Gregoriana, long time dean of the faculty of Church history, editor of Archivum Historiae Pontificiae. Among his most important works are Diplomatica pontificia (6th ed., 1998) and acclaimed edition of sources of Lithuanian history Relationes status dioecesium in Magno Ducatu Lituaniae I—II (1971-1978). Present book contains Vilnius Jesuit university (est. 1579) history studies: analysis of the establishment documents, progress of Science and development of lecturing, problems of foundation of the faculties of law and medicine. The lists of rectors are updated; questions of university properties are discussed. Some of the studies are dedicated to the XVII c. Jesuits related to the University - Lithuanian spiritual writer K. Sirvydas, to one of the most popular neo-latin poets M. C. Sarbievius, to the alumni of the University and the missionary in China A. Rudamina. Activities of Jesuit colleges in Kaunas and Pašiaušė are discussed separately, binding them into locai history context. These studies of Paulius Rabikauskas are grounded by researches in rich archive material, particularly ARSI and Vatican Secret archives. They are distinctive for their erudition, perfect knowledge of universal Church history and precise interpretation of facts.

Rev. Paulius Rabikauskas SJ (1920-1998) - Church historian, connoisseur of diplomacy and palaeography. Vice-rector of Gregoriana, long
time dean of the faculty of Church history, editor of Archivum Historiae Pontificiae. Among his most important works are Diplomatica pontificia (6th ed., 1998) and acclaimed edition of sources of Lithuanian
history Relationes status dioecesium in Magno Ducatu Lituaniae I—II
(1971-1978).
Present book contains Vilnius Jesuit university (est. 1579) history studies: analysis of the establishment documents, progress of Science and
development of lecturing, problems of foundation of the faculties of
law and medicine. The lists of rectors are updated; questions of university properties are discussed. Some of the studies are dedicated to the
XVII c. Jesuits related to the University - Lithuanian spiritual writer
K. Sirvydas, to one of the most popular neo-latin poets M. C. Sarbievius, to the alumni of the University and the missionary in China A. Rudamina. Activities of Jesuit colleges in Kaunas and Pašiaušė are discussed separately, binding them into locai history context.
These studies of Paulius Rabikauskas are grounded by researches in
rich archive material, particularly ARSI and Vatican Secret archives.
They are distinctive for their erudition, perfect knowledge of universal
Church history and precise interpretation of facts.

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

MEDŽIAGA SENOJO VILNIAUS UNIVERSITETO ISTORIJAI, V

matė jam ne-jėzuitus kanclerį ir protektorių, abu tuometinius Lietuvos

(Vilniaus ir Žemaičių) vyskupus. 45 Bet, kaip jau ne sykį minėta, popiežiaus

privilegijoje šių ne-jėzuitų instancijų jau nėra. Netgi tiesiog uždraudžiama

vietos ordinarams bet kaip kištis į universiteto reikalus. 46

Universitetui vadovavimas, jo tvarkymas, studijų tvarkos nustatymas,

statutų paskelbimas, jų pakeitimas ar atšaukimas - visa pavedama jėzuitų

generaliniam viršininkui, kuriam suteikiama galia visa tai atlikti

pačiam arba per ką nors kitą ar kitus. Taigi iš niekur kitur, kaip tik iš

jėzuitų ordino teisės galime sužinoti, kaip buvo skiriami Vilniaus akademijos

rektoriai.

Jėzuitų įsteigėjas šv. Ignacas į ordino konstitucijas įrašė ištisą skyrių

„Apie universiteto vadovybę ir pareigūnus". 47 Jame nurodoma, kad

universiteto rektorium „galės būti tas pats, kuris vadovauja pagrindinei

Draugijos kolegijai". 48 Kadangi paprastai su jėzuitų universitetu

būdavo sujungta vienuolijos kolegija, tai praktiškai kolegijos rektorius

būdavo taip pat universiteto rektorium. Vilniuje to buvo laikomasi

iki 1773 m. be išimties. Aukščiau minėtuose kataloguose 49 (reikia nepamiršti,

jog jie buvo skirti vienuolijos reikalams ir nėra pirmiausia

akademiniai katalogai) visą laiką rašoma „Collegium Vilnense" ir tik

45 Karaliaus privilegijos tekstą žr. Bielinski, I, p. 51-53.1 lietuvių kalbą išverstą

dalį privilegijos žr. LIŠ, I, p. 241-242, nr. 271; bet vertimas nutraukiamas

kaip tik toje vietoje, kur minimi Vilniaus ir Žemaičių vyskupai.

46 „Nullumque loci Ordinarium vel Metropolitanum quovis quaesito, etiam

conservationis ac superioritatis colore vel ingenio seu titulo, praemissis se ingerere

aut contravenire posse nec debere, irritum quoque et inane quicquid secus

super his a quoquam, quavis auctoritate, scienter vel ignoranter, contigerit

attentari, decernimus", Bullarum, diplomatum et privilegiorum sanctorum

Romanorum Pontificum Taurinensis editio, VIII, Augustae Taurinorum 1863,

p. 560-563 (§ 7). Plg. taip pat Bielinski, I, p. 44-48.

47 Constitutiones, pars IV, cap. XVII: „De Officialibus vel Ministris Universitatis".

Šios konstitucijos buvo dažnai išleistos atskirai arba leidinyje Institutum

Societatis Iesu.

48 „Cura universalis vel superintendentia et gubernatio Universitatis penes

Rectorem erit; qui idem esse poterit, qui in Collegio praecipuo Societatis praeest...",

ten pat, nr. 1.

49 Žr. p. 133-135.

142

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!