Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

2.1 Conclusie
Nederland heeft zich gebonden aan internationale instrumenten
die verplichtingen opleggen met betrekking tot de eerbiediging
van rechten van kinderen. Deze instrumenten zijn wereldwijd
(VN) of regionaal (Raad van Europa of EU). Het internationale
recht heeft steeds meer invloed op en gevolgen voor onze eigen
rechtsorde.
Nakoming van de verplichtingen die voortvloeien uit de hierna
genoemde instrumenten, noopt tot wetgeving en/of het nemen
van overige maatregelen. Partijen bij een instrument, of de EU
lidstaten hebben doorgaans veel beleidsvrijheid ten aanzien van
de wijze waarop zij aan hun verplichtingen voldoen.
De hierna genoemde instrumenten zijn algemeen van aard of
specifiek gericht op de bescherming van kinderen (tegen seksuele
uitbuiting of seksueel misbruik).
Het Verdrag van de VN inzake de rechten van het kind beoogt
de rechten van het kind te beschermen. Het verdrag voorziet in
de mogelijkheid van gedwongen plaatsing van een kind in een
pleeggezin of in een instelling, en in strafrechtstoepassing met
vrijheidsbeneming van een kind dat een strafbaar feit heeft
gepleegd. Daarbij geniet het kind bijzondere bescherming van
overheidswege, die mede omvat bescherming tegen seksueel
misbruik.
Het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en
de fundamentele vrijheden (EVRM) beschermt mede rechten
van (kwetsbare) kinderen. Het Europese Hof is van oordeel dat het
EVRM aan staten een positieve verplichting oplegt om zijn burgers
te beschermen tegen schending van mensenrechten door medeburgers.
Die verplichting houdt wat het strafrecht betreft tweeërlei
in: het voorzien in een effectief strafrechtelijk instrumentarium en
in daadwerkelijk strafrechtelijk optreden. De staat moet een kind
dat onder zijn hoede is, beschermen tegen seksueel misbruik door
een persoon aan wiens of wier zorg het kind is toevertrouwd.
De verplichting om bescherming te bieden tegen kindermishandeling
in het gezin, waaronder seksueel misbruik, staat
tegenover de verplichting niet onnodig te treden in het gezinsleven
en, voor zover optreden geboden is, zulks proportioneel te
doen.
Het Verdrag van de Raad van Europa inzake de bescherming
van kinderen tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik
en de door dit verdrag geïnspireerde EU-ontwerprichtlijn
inzake bestrijding van seksueel misbruik, seksuele uitbuiting
en kinderpornografie voorzien in een alomvattende en multidisciplinaire
aanpak van onder meer seksueel misbruik, seksuele
uitbuiting en kinderpornografie. Beide instrumenten verplichten
tot strafbaarstelling van verscheidene vormen daarvan. Zij geven
landen bij de implementatie van de verplichting van strafbaarstelling
van seksueel misbruik ruimte om rekening te houden met het
feit dat jongeren vrijwillig aan seks doen. Aan de positie van het
jeugdige slachtoffer wordt veel aandacht besteed. Voor toelating
tot beroepen waarin regelmatig contact met kinderen plaatsvindt,
moet een toets worden ingebouwd ter voorkoming van het aantrekken
van een persoon die is veroordeeld voor deze strafbare
feiten. Een eventuele geheimhoudingsplicht voor beroepsbeoefenaars
mag niet in de weg staan aan de mogelijkheid voor hen om
seksueel misbruik te melden.
2.2 Het Verdrag van de Verenigde Naties
(VN) inzake de rechten van het kind
Het Verdrag van 20 november 1989 inzake de Rechten van het
Kind (Tbr. 1990, 170) verplicht de staten die partij zijn bij dat
verdrag, tot het nemen van alle passende wettelijke, bestuurlijke
en andere maatregelen ter verwezenlijking van de in het verdrag
ter bescherming van het kind neergelegde rechten. Het verdrag
is op 2 september 1990 in werking getreden. Nederland is partij
sinds 8 maart 1995.
Een kind is een persoon onder 18 jaar.
Staten partijen (partijen) zijn verplicht het kind te verzekeren van
de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn,
rekening houdend met de rechten en de plichten van zijn of haar
ouders, wettige voogden of anderen die wettelijk verantwoordelijk
voor het kind zijn. Partijen waarborgen dat de instellingen,
diensten en voorzieningen die verantwoordelijk zijn voor de zorg
voor of de bescherming van kinderen, voldoen aan de door de
bevoegde autoriteiten vastgestelde normen, met name ten aanzien
van de veiligheid, de gezondheid, het aantal personeelsleden
en hun geschiktheid, als mede bevoegd toezicht. Bij alle maatregelen
ten aanzien van kinderen staan de belangen van het kind
voorop. (artikel 3).
Het verdrag gaat uit van het primaat van het gezinsleven, maar
voorziet in uitzonderingen daarop in het belang van het kind
(artikel 9).
Het verdrag erkent het recht van het kind op privacy (artikel 16).
Partijen zijn verplicht om alle passende wettelijke en bestuurlijke
maatregelen en maatregelen op sociaal en opvoedkundig gebied
te nemen om het kind te beschermen tegen alle vormen van
lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijke of
geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling
of uitbuiting, met inbegrip van seksueel misbruik, terwijl het kind
onder de hoede is van de ouder(s), wettige voogd(en) of iemand
anders die de zorg voor het kind heeft. Deze maatregelen dienen,
indien van toepassing, doeltreffende procedures te omvatten voor
de invoering van sociale programma’s om te voorzien in de nodige
ondersteuning van het kind en van degenen die de zorg voor het
kind hebben, en procedures voor andere vormen van voorkoming
van en voor opsporing, melding, verwijzing, onderzoek, behandeling,
follow-up van gevallen van de hiervoor beschreven kindermishandeling
en, indien van toepassing, voor inschakeling van
rechterlijke instanties (artikel 19).
Een kind dat het verblijf in het gezin waartoe het behoort, moet
missen of dat niet in dat gezin mag blijven, heeft recht op bijzondere
bescherming en bijstand van staatswege. Deze zorg kan,
onder andere, plaatsing in een pleeggezin omvatten, of, indien
noodzakelijk, plaatsing in geschikte instellingen voor kinderzorg
(artikel 20).
9