Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

van het hiervoor genoemde besluit uit 1990. Het is daarna nog
gewijzigd en geldt nog steeds (zie hiervoor par. 4.3.2.1.).
Bij gelegenheid van de inwerkingtreding van de Aanpassingswet
herziening adviesstelsel (wet van 6 februari 1997, Stb. 63) op
21 februari 1997 is de algemene adviserende taak van de Raad
voor Strafrechtstoepassing geschrapt.
Met ingang van 1 januari 1997 is de Wet adviesstelsel Justitie in
werking getreden (wet van 5 juli 1997, Stb. 323). Bij deze wet zijn
de taken van een aantal vaste colleges van advies van het rijk op
het terrein van het Justitie opnieuw geformuleerd, ook van de
Centrale Raad voor Strafrechtstoepassing: het de minister van
Justitie desgevraagd of uit eigen beweging van advies dienen
over de toepassing en uitvoering van beleid en regelgeving op
het terrein van het gevangeniswezen, de terbeschikkingstelling
en de reclassering, mede in het licht van overige werkzaamheden
hem bij krachtens de wet opgedragen (artikel 5 Beginselenwet
gevangeniswezen).
Op 1 oktober 1997 is de Beginselenwet verpleging ter beschikking
gestelden in werking getreden (wet van 25 juni 1997, Stb. 280).
Hierdoor is de Beginselenwet gevangeniswezen niet langer van
toepassing op inrichtingen voor verpleging van tbs gestelden.
Op 1 januari 1999 zijn de Penitentiaire beginselenwet en
Penitentiaire maatregel in werking getreden. Zij zijn in de
plaats getreden van de Beginselenwet gevangeniswezen en de
Gevangenismaatregel.
Op 1 september 2001 zijn de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen
(Bjj) en het Reglement justitiële jeugdinrichtingen (Rjj) in
werking getreden (wet van 2 november 2000, Stb. 481 en Besluit
van 5 juli 2001, Stb. 350).
De Bjj sluit aan bij de Penitentiaire beginselenwet. De Bjj en het Rjj
voorzien als gezegd in de noodzakelijke penitentiaire regelgeving
voor de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende
maatregelen ten aanzien van jeugdigen. Daarin zijn de
bevoegdheden en de verplichtingen van de directeur en het personeel
van de jeugdinrichtingen en de rechten en de verplichtingen
van de jeugdige gedetineerde neergelegd. De regels voorzien in
een veilige tenuitvoerlegging van straf of maatregel (zie hiervoor
par. 4.3.2.1.).
Op 1 juli 2005 is de wet van 7 april 2005, Stb. 194 tot wijziging van
de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen, de Beginselenwet
verpleging ter beschikking gestelden, de Penitentiaire beginselenwet
en enige andere wetten onder meer naar aanleiding van
evaluatieonderzoeken in werking getreden.
De minister kan mandaat verlenen betreffende de hem toegekende
bevoegdheden tot het vaststellen van algemeen verbindende
voorschriften aan het hoofd van de Dienst Justitiële Inrichtingen
(artikel 3c, derde lid, Bjj).
Er wordt voorzien in de mogelijkheid dat indien zulks ter bescherming
van de geestelijke of lichamelijke toestand van de jeugdige
80
noodzakelijk is, de jeugdige die in een afzonderingscel verblijft,
dag en nacht door middel van een camera wordt geobserveerd
(artikelen 25a en 55a Bjj).
4.3.2.4 Toekomst
In de loop van 2011 zal in werking treden de wet van 13 december
2010, Stb. 818 in verband met de aanpassing van de tenuitvoerlegging
van vrijheidsbenemende jeugdsancties. Deze wetgeving
strekt ertoe deze tenuitvoerlegging op onderdelen te optimaliseren
en de veiligheid in de inrichtingen te verbeteren. De wetgeving
bevat onder meer:
– een time out maatregel (de jeugdige wordt kortstondig uit de
groep gehaald)
– een perspectiefplan dat in de plaats komt van het verblijfs- en
behandelplan. Bij dit plan is de zogenoemde trajectbenadering
een leidend beginsel.
– verduidelijking van de verhouding tussen verlof enerzijds en het
scholings- en trainingsprogramma anderzijds
– het onderscheid tussen opvang- en behandelinrichtingen komt
te vervallen. Dat vergroot de flexibiliteit en effectiviteit van de
inrichtingen. In beginsel zullen alle inrichtingen vormen van
behandeling kunnen aanbieden.
– het wordt mogelijk om een tbs-maatregel die is opgelegd aan
een 16- of 17-jarige, ten uitvoer te leggen in een jeugdinrichting
– er komt een uitdrukkelijke grondslag voor het toezicht van de
minister van VenJ (in de praktijk de Inspectie voor de
Santietoepassing bij het ministerie van VenJ en de ambtenaren
van de Dienst Justitiële Inrichtingen) op het verblijf van
personen ten aanzien van wie een vrijheidsbenemende straf of
maatregel is opgelegd
– bemiddeling naar aanleiding van een klacht gaat vooraf aan een
klachtbehandeling
– er komt een experimenteerbepaling die ruimte biedt aan het
beproeven van nieuwe inzichten omtrent opvoeding en
resocialisatie van de jeugdige
– er komt een verplichte nazorg
4.3.3 Kwaliteit en de verantwoordelijkheid daarvoor
4.3.3.1 Geldend recht
Conclusie
De onafhankelijke rechter is verantwoordelijk voor het opleggen
van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen.
De minister van VenJ draagt eindverantwoordelijkheid voor de
kwaliteit en de gang van zaken in de justitiële jeugdinrichtingen.
De Bjj en het Rjj bevatten expliciet en impliciet regels die strekken
tot een passende opvang en behandeling van gedetineerde
jeugdigen. Dat is zorg die in ieder geval doeltreffend, doelmatig en
gericht op de jeugdige wordt verleend en die is afgestemd op een
reële behoefte van de jeugdige.
De justitiële jeugdinrichtingen zijn verantwoordelijk voor de gang
van zaken in de inrichting.