Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

1 Facultatief Protocol van de VN inzake de
verkoop van kinderen, kinderprostitutie
en kinderpornografie bij het Verdrag
inzake de rechten van het kind
Dit protocol is op 25 mei 2000 te New York tot stand gekomen
(Tbr. 2001, 63). Het is op 18 januari 2002 in werking getreden (voor
Nederland op Het protocol gaat niet over de aanpak van seksueel
misbruik. Het betreft in hoofdzaak de bestrijding van seksuele
uitbuiting van kinderen.
Het protocol verplicht tot strafbaarstelling van:
a. in het kader van de verkoop van kinderen (1) het aanbieden,
afleveren of aanvaarden van een kind, ongeacht op welke wijze,
met als doel: de seksuele uitbuiting van het kind, de overdracht
met winstoogmerk van organen, het onderwerpen van het kind
aan gedwongen arbeid; (2) het als tussenpersoon onrechtmatig
verkrijgen van toestemming voor de adoptie van een kind in strijd
met het internationale adoptierecht; b. het aanbieden, verwerven,
aanwerven of ter beschikking stellen van een kind voor kinderprostitutie;
c. het vervaardigen, distribueren, verspreiden, importeren,
exporteren, aanbieden, verkopen of bezitten voor bovengenoemde
doeleinden, van kinderpornografie; Kinderpornografie
is elke afbeelding, op welke wijze dan ook, van een kind dat
betrokken is bij, werkelijke of gesimuleerde, expliciete seksuele
gedragingen of elke afbeelding van de geslachtsorganen van een
kind voor primair seksuele doeleinden (artikelen 2 en 3). Partijen
nemen alle passende maatregelen gericht op een doeltreffend
verbod van de vervaardiging en verspreiding van materiaal dat
voornoemde strafbare feiten propageert (artikel 9, vijfde lid). Het
protocol verplicht tot strafrechtelijke samenwerking (artikelen 5
tot en met 7 en 10). Het protocol beoogt de positie van het slachtoffer
(tijdens het strafproces) te verbeteren (artikelen 8 en 9).
Het protocol is mede inspiratiebron geweest voor instrumenten
inzake bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen die in het
kader van de Raad van Europa en de EU tot stand zijn gekomen.
2 Raad van Europa
2.1 Verdrag ter voorkoming van foltering en onmenselijke
of vernederende behandeling of bestraffing
Het op 26 november 1987 tot stand gekomen verdrag (Trb.
1988,19) voorziet in de instelling van een Europees Comité inzake
de voorkoming van folteringen en onmenselijke of vernederende
behandelingen of bestraffingen. Het is op 1 februari 1989 (voor
Nederland) in werking getreden. Dit comité onderzoekt, door
middel van bezoeken, de behandeling van personen die van hun
vrijheid zijn beroofd, teneinde de bescherming van deze personen
tegen foltering en onmenselijke of vernederende behandeling,
indien noodzakelijk, te versterken (artikel 1). Een staat die partij
is laat bezoeken toe op elke plaats waar vanwege de overheid
personen gedetineerd zijn (artikel 2). Het Comité meldt van te
voren aan de desbetreffende staat dat het van plan is een bezoek
af te leggen. De staat verleent alle nodige medewerking (toegang
tot het land en reizen zonder beperkingen, volledige informatie
over en toegang tot plaatsen waar gedetineerden zijn, alle verdere
informatie) (artikel 8). Het comité stelt een verslag op van de door
haar geconstateerde feiten en kan daarbij aanbevelingen doen.
Het kan ook overleg plegen met een land om voorstellen te doen
tot verbetering van de bescherming van gedetineerden. Als een
partij niet meewerkt of weigert verbeteringen aan te brengen, kan
het comité in het openbaar een verklaring afleggen over de zaak
(artikel 10).
Het verdrag draagt aan bij aan een humane tenuitvoerlegging van
vrijheidsbenemende straffen of maatregelen.
2.2 Verdrag van de Raad van Europa van 23 november 2001
inzake computercriminaliteit
Dit verdrag wordt genoemd, omdat het een bepaling inzake
kinderpornografie bevat (artikel 9). Het is op 1 juli 2004 in werking
getreden (voor Nederland op 1 maart 2007). Deze bepaling introduceert
virtuele kinderpornografie. Ingevolge artikel 9, tweede lid,
onderdelen b en c, omvat kinderpornografie ook afbeeldingen van
een persoon die lijkt op een kind dat is betrokken in seksuele handelingen
en realistische afbeeldingen van een kind dat is betrokken
in seksuele handelingen. Partijen kunnen zich vrijtekenen
van de verplichting tot strafbaarstelling van virtuele kinderporno.
Nederland heeft daarvan geen gebruik gemaakt. De wet van 13 juli
2002, Stb. 338 (partiële wijziging zedelijkheidswetgeving) strekt
mede tot uitvoering van artikel 9 (zie hoofdstuk 3.2.1.2.).
3 Europese Unie
3.1 Handvest grondrechten van de EU
Het handvest legt fundamentele rechten voor de burger bindend
vast. De bepalingen zijn gericht tot de instellingen van de EU en
tot de lidstaten voor zover zij het recht van de EU uitvoeren.
Een ieder heeft recht op lichamelijke en geestelijke integriteit
(artikel 3, eerste lid).
Een ieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon
(artikel 6).
Een ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn familie-
en gezinsleven, zijn woning en zijn communicatie (artikel 7).
Artikel 24 is gewijd aan de rechten van het kind. Zo hebben kinderen
onder meer recht op bescherming en de zorg die nodig zijn
voor hun welzijn. Bij alle handelingen in verband met kinderen,
door wie ook uitgevoerd, vormen de belangen van het kind een
essentiële overweging. Ieder kind heeft het recht regelmatig persoonlijke
betrekkingen en rechtstreeks contacten met zijn beide
ouders te hebben, tenzij dit tegen zijn belangen indruist.
87