Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

Als gezegd is onvrijwilligheid geen vereiste. Het initiatief tot het
seksueel contact kan van het slachtoffer zijn uitgegaan.
Het begrip minderjarige is hier geobjectiveerd. Wetenschap van
de dader omtrent de minderjarigheid is niet vereist (i.t.t. tot in
artikel 248a Sr).
Hij die ontucht pleegt met zijn minderjarige kind, stiefkind of
pleegkind, zijn pupil 12 , een aan zijn zorg, opleiding of waakzaamheid 13
toevertrouwde minderjarige of zijn minderjarige bediende of
ondergeschikte, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste
6 jaar of geldboete van de vierde categorie (artikel 249, eerste lid).
• seksueel contact met een persoon (jong of oud) is als ontucht
strafbaar indien de dader een functionele positie ten opzichte
van het slachtoffer inneemt (bij voorbeeld dader, werkzaam
in een gevangenis, inrichting of ziekenhuis en een daarin
opgenomen persoon; hulpverlener in de gezondheidszorg of
maatschappelijke zorg en een aan zijn hulp of zorg toevertrouwde
patiënt of cliënt 14 ). Ook deze strafbaarstelling neemt een
centrale plaats in. Zij omvat immers mede seksueel lichamelijk
contact tussen een persoon, werkzaam in een inrichting of
instelling, en een daarin opgenomen kind. Lichamelijk seksueel
contact tussen een persoon, werkzaam in een inrichting, en een
geplaatst kind kan als ontucht worden aangemerkt.
Onderstaande strafbepaling ziet zowel op een vrijwillige als op
een gedwongen opname. Daaronder valt ook ontucht die
buiten de plaats van opname is gepleegd.
Met dezelfde straf (6 jaar of geldboete van de vierde categorie) wordt
gestraft:
1 de ambtenaar die ontucht pleegt met een persoon aan zijn
gezag onderworpen of aan zijn waakzaamheid toevertrouwd
of aanbevolen 15 ;
2 de bestuurder, arts, onderwijzer, beambte, opzichter of bediende in 16
een gevangenis, rijksinrichting voor kinder bescherming, weeshuis,
ziekenhuis, of instelling van wel dadigheid, die ontucht pleegt met een
persoon daarin opgenomen;
3 degene die, werkzaam in de gezondheidszorg of maatschappelijke
zorg, ontucht pleegt met iemand die zich als patiënt of cliënt aan zijn
hulp of zorg heeft toevertrouwd (artikel 249, tweede lid, Sr).
12 Degene die onder gezag van een (toeziend) voogd staat.
13 Bij voorbeeld kinderen die zijn toevertrouwd aan een gezinsvoogd of
jeugdleider.
14 Ook hier is ontucht relevant voor de beoordeling van de strafbaarheid van
het seksuele contact. Van ontucht is geen sprake is wanneer de relatie tussen
hulpverlener en patiënt/cliënt geen rol heeft gespeeld (vrijwillige seks zonder
enige afhankelijkheid).
15 Het moet gaan om een juridische, geformaliseerde relatie tussen ambtenaar
en slachtoffer. Het begrip ambtenaar wordt ruim uitgelegd.
Daaronder valt bij voorbeeld een reclasseringswerker, werkzaam bij een
reclasseringsinstelling die hulp en steun biedt aan het slachtoffer.
16 Het woord in duidt op een betrekking tussen de genoemde personen en
inrichtingen.
20
• het teweegbrengen van het plegen van ontucht door een aan
zijn zorgen toevertrouwd kind met een derde is strafbaar
(zogenoemde koppelarij).
1 Wordt gestraft:
1° Met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaar hij die het plegen van
ontucht door zijn minderjarig kind, stiefkind of pleegkind, zijn
pupil, een aan zijn zorg, opleiding of waakzaamheid toevertrouwde
minderjarige of zijn minderjarige bediende of ondergeschikte
met een derde opzettelijk teweegbrengt of bevordert;
2° met gevangenisstraf van 3 jaar, hij die, buiten de gevallen genoemd
onder 1°, het plegen van ontucht door een minderjarige wiens
minderjarigheid hij kent of redelijkerwijs moet vermoeden, met een
derde opzettelijk teweegbrengt of bevordert.
2 Indien de schuldige van het plegen van dit misdrijf een gewoonte
maakt, kunnen de gevangenisstraffen met een derde worden verhoogd
(artikel 250 Sr).
Kwetsbaarheid door onmacht (artikelen 243 en 247 Sr)
• seksueel contact met een onmachtige persoon (jong of oud) is
strafbaar. Seksueel misbruik van een (uit huis geplaatst) kind met
een verstandelijke beperking valt onder deze strafbaarstelling.
– seksueel binnendringen
Hij die met iemand van wie hij weet dat hij in staat van bewusteloosheid,
verminderd bewustzijn of lichamelijke onmacht verkeert, dan wel aan
een zodanige gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn
geestvermogens lijdt dat hij niet of onvolkomen in staat is zijn wil
daaromtrent te bepalen of kenbaar te maken of daartegen weerstand
te bieden, handelingen pleegt die bestaan uit of mede bestaan uit het
seksueel binnendringen van het lichaam, wordt gestraft met een
gevangenisstraf van ten hoogste 8 jaar of geldboete van de vijfde
categorie (artikel 243 Sr)
– ontucht
Hij die met iemand van wie hij weet dat hij in staat van bewusteloosheid,
verminderd bewustzijn of lichamelijke onmacht verkeert, dan wel
aan een zodanige gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van
zijn geestvermogens lijdt dat hij niet of onvolkomen in staat is zijn wil
daaromtrent te bepalen of kenbaar te maken of daartegen weerstand
te bieden, ontuchtige handelingen pleegt [of met iemand beneden de
leeftijd van 16 jaar buiten echt ontuchtige handelingen pleegt of
laatstgemelde tot het plegen of dulden van zodanige handelingen buiten
echt met een derde verleidt], wordt gestraft met een gevangenisstraf van
ten hoogste 6 jaar of geldboete van de vierde categorie (artikel 247 Sr;
het artikel bestaat als gezegd uit twee onderdelen; het gedeelte tussen
haken betreft ontucht met een kind onder 16 jaar, zie hiervoor).
Enkele specifieke strafbepalingen ten aanzien van seksueel misbruik van
kinderen (artikelen 240b en 248b tot en met 248e Sr)
• kinderpornografie is strafbaar. Het gaat om vervaardiging,
verspreiding en bezit van kinderporno, en het zich toegang
verschaffen tot kinderporno op internet. Kinderporno betreft
een afbeelding van een seksuele gedraging van een persoon die
kennelijk nog geen 18 jaar oud is. Aan kinderporno ligt vaak
seksueel misbruik van een kind ten grondslag. Maar dat is geen