Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

erust bij een door de minister aan te wijzen directeur. De minister
kan zijn regelgevende bevoegdheden mandateren aan de Dienst
Justitiële inrichtingen (artikel 3c Bjj)
Met handhaving van het karakter van de straf wordt de tenuitvoerlegging
ervan aangewend voor de opvoeding van de jeugdige
en zoveel mogelijk dienstbaar gemaakt aan de voorbereiding
van diens terugkeer in de maatschappij. Jeugdigen worden alleen
onderworpen aan beperkingen die noodzakelijk zijn voor: (a) het
doel van de vrijheidsbeneming, waaronder hun geestelijke en
lichamelijke ontwikkeling en de uitvoering van het verblijfs- en
behandelplan, en (b) handhaving van de orde of veiligheid in de
inrichting (artikel 2 Bjj).
De verdere tenuitvoerlegging van straf of maatregel kan ook
plaatsvinden door deelneming van de jeugdige aan een door de
minister erkend scholings- en trainingsprogramma in aansluiting
op zijn verblijf in de inrichting (artikelen 2, eerste lid, en 3 Bjj).
In de artikelen 2 tot en met 13 Rjj zijn nadere regels gesteld over
deze programma’s. Bureau jeugdzorg is belast met de begeleiding
van en het toezicht op jeugdigen die aan zo’n programma deelnemen
(artikel 10, eerste lid, onderdeel d, Wjz).
De minister bepaalt de bestemming van elke inrichting of afdeling
daarvan. Hij stelt regels voor de plaatsing en overplaatsing van
jeugdigen (artikel 8 Bjj).
Inrichtingen zijn opvanginrichtingen of behandelinrichtingen.
Opvanginrichtingen zijn bestemd voor onderbrenging van (a)
preventief gehechte personen tot 18 jaar, (b) personen die (vervangende)
jeugddetentie ondergaan, (c) personen tot 18 jaar in
vreemdelingenbewaring, en (d) personen aan wie de maatregel
van plaatsing in een inrichting van jeugdigen is opgelegd en personen
die moeten worden geplaatst in een psychiatrisch ziekenhuis
of ten aanzien van wie is bepaald dat de machtiging voor opneming
in gesloten jeugdzorg kan worden ten uitvoer gelegd in een
justitiële jeugdinrichting, in afwachting van hun plaatsing.
Behandelinrichtingen zijn bestemd voor onderbrenging van
personen aan wie de maatregel van plaatsing in een inrichting van
jeugdigen is opgelegd en personen ten aanzien van wie is bepaald
dat de machtiging voor opneming in gesloten jeugdzorg kan worden
ten uitvoer gelegd in een justitiële jeugdinrichting.
Behandeling is een samenstel van handelingen gericht op het bij
jeugdigen voorkomen, verminderen of opheffen van problemen of
stoornissen van lichamelijke, geestelijke, sociale of pedagogische
aard die hun ontwikkeling naar volwassenheid ongunstig kunnen
beïnvloeden (Artikel 9 Bjj).
Opvanginrichtingen en behandelinrichtingen dragen zorg voor een
veilige omgeving voor en een menswaardige bejegening van de
jeugdigen. Zij dragen bij aan een beter sociaal functioneren van de
jeugdige, door middel van een verplicht gesteld pedagogisch dagprogramma
en een individueel verblijfsplan/individueel behandelprogramma.
Zij dragen voorts bij aan een goede rechtsgang. Doel
van het verblijf is de kans op ontsporing van de jeugdige na diens
terugkeer in de maatschappij te verminderen (artikel 24 Rjj).
72
In opvanginrichtingen worden in de regel jongens en meisjes
gescheiden ondergebracht, tenzij de inrichting is aangewezen voor
bijzondere opvang. De directeur kan jeugdigen van verschillend
geslacht in de gelegenheid stellen gezamenlijk aan activiteiten
deel te nemen. In behandelinrichtingen worden jongens en meisjes
gescheiden of tezamen ondergebracht (artikel 12 Bjj).
Inrichtingen of afdelingen zijn naar de mate van beveiliging
beperkt beveiligd (dat is een open inrichting of afdeling) of
normaal beveiligd (dat is een gesloten inrichting of afdeling)
(artikel 14 Bjj).
De directeur van de inrichting stelt huisregels voor de inrichting
vast overeenkomstig een door de minister vast te stellen model
en volgens diens aanwijzingen.
De directeur kan in de regel personeelsleden en medewerkers
machtigen tot uitoefening van zijn bevoegdheden.
De directeur is bevoegd de jeugdige aanwijzingen te geven voor
zover noodzakelijk in het belang van de handhaving van de orde
of de veiligheid in de inrichting, een ongestoorde tenuitvoerlegging
van de vrijheidsbeneming, hun geestelijke of lichamelijke
ontwikkeling en de uitvoering van het verblijfs- en behandelplan
(artikel 4 Bjj)
De directeur meldt ongeoorloofde afwezigheid van de jeugdige en
andere bijzondere voorvallen aan de minister (artikel 5 Bjj).
Met de daadwerkelijke plaatsing in een inrichting zijn de selectiefunctionarissen
belast. Bij de plaatsingsbeslissing nemen zij de
aanwijzingen van het openbaar ministerie en van de autoriteiten
die de straf of maatregel hebben opgelegd, in aanmerking.
Zij nemen bij deze beslissing ook de aanwijzingen van bureau
jeugdzorg voor zover mogelijk in acht (artikel 16 Bjj).
De directeur van een opvanginrichting kan voor een jeugdige een
verblijfsplan vaststellen. Dat gebeurt steeds voor een jeugdige
met een strafrestant van 3 maanden of meer. De directeur van
een behandelinrichting stelt altijd een behandelplan vast
(artikelen 20 en 21 Bjj). In het verblijfsplan en behandelplan
worden onder meer opgenomen een omschrijving van de problematiek
van de jeugdige, een aanduiding van de groep waarin
hij verblijft, een omschrijving van de toegestane bewegingsvrijheid,
de soort activiteiten waaraan hij deelneemt en de personen
van buiten de inrichting waarmee hij contact mag onderhouden
(artikelen 26 en 27 Rjj).
De artikelen 22 tot en met 31 Bjj bevatten regels over bewegingsvrijheid
en de gang van zaken binnen de inrichting.
Jeugdigen verblijven in de regel in groepen en nemen deel aan
gemeenschappelijke activiteiten (artikel 22 Bjj). De directeur kan
de jeugdige daarvan uitsluiten – behoudens dagelijks verblijf in de
buitenlucht – (a) indien dit in het belang van de orde of veiligheid
van de inrichting noodzakelijk is, (b) indien dit ter bescherming
van de jeugdige noodzakelijk is, (c) ingeval van ziekte en