Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

Stb. 330). De Wjhv viel onder de verantwoordelijkheid van de
ministers van VWS en van Justitie. Zij zal 16 jaar standhouden.
Met de inwerkingtreding van de Wjhv zijn de Beginselenwet voor
de kinderbescherming en het Uitvoeringsbesluit kinderbescherming
komen te vervallen.
De Wjhv is de vrucht van een initiatief van de Tweede Kamer.
Zij was een kader- en bekostigingswet met regels over de planning
en kwaliteit van, de samenwerking bij en de voorwaarden
voor jeugdhulpverlening. De Wjhv had als uitgangspunt dat de
rijksoverheid, de provincies en het particulier initiatief ieder vanuit
de eigen verantwoordelijkheid gestalte geven aan de jeugdhulpverlening.
Zij beoogde de samenhang op het terrein van de jeugdhulpverlening
te vergroten en de verzuiling binnen de overheid
en de uitvoeringsorganisaties tegen te gaan. De Wjhv ging uit van
territoriale decentralisatie: een groot deel van de taken van het
Rijk werd overgeheveld naar de provincies.
Jeugdhulpverlening omvatte activiteiten die zijn gericht op het bij
jeugdigen voorkomen, verminderen of opheffen van problemen of
stoornissen van lichamelijke, geestelijke, sociale of pedagogische
aard die hun ontwikkeling naar volwassenheid ongunstig konden
beïnvloeden.
Jeugdhulpverlening bestond uit 4 onderdelen:
(1) pleegzorg, dat is hulpverlening bestaande uit het bieden
van opneming in een pleeggezin en de daarmee verband houdende
begeleiding van pleegkinderen, pleegouders, ouders en
stiefouders,
2) residentiële hulpverlening, dat is hulpverlening waarbij een
jeugdige wordt opgenomen in een tehuis waarin dag en nacht
hulp wordt geboden,
(3) semiresidentiële hulpverlening, dat is hulpverlening waarbij
een jeugdige regelmatig gedurende een deel van een etmaal in
een daartoe bestemde inrichting verblijft, of
(4) ambulante hulpverlening, dat is hulpverlening, anders dan
bedoeld onder 1, 2 of 3 (artikel 1).
De Wjhv was van toepassing op de beleidsvorming en de uitvoering
en bekostiging van voorzieningen van primaire, secundaire en
tertiaire hulpverlening, en op steunfuncties (artikel 2).
Tot de primaire hulpverlening behoren onder meer de bureaus vertrouwensartsen.
Daaraan kon vertrouwelijk kindermishandeling
worden gemeld. Deze bureaus onderzochten de mishandeling en
probeerden door verwijzing naar of inschakeling van andere hulpverleners
een oplossing te verwezenlijken voor het probleem van
de mishandeling en de daaraan ten grondslag liggende oorzaken.
Tot de secundaire hulpverlening behoorden onder meer (1) voorzieningen
van crisisopvang, dat waren tehuizen voor voorlopige
opneming van en hulpverlening gedurende dag en nacht aan
jeugdigen die onverwijld moeten worden opgenomen in afwachting
van een beslissing over de meest geschikte hulpverlening of
van hun definitieve bestemming, (2) observatiehuizen, dat waren
tehuizen voor onderzoek naar de persoonlijkheid van jeugdigen
met het oog op een beslissing over de meest geschikte hulpverlening,
en waar verzorging voor dag en nacht wordt geboden,
(3) tehuizen voor opvoeding en verzorging, dat waren tehuizen
waarin aan jeugdigen gedurende dag en nacht opvoeding en
40
verzorging werden geboden in verband met problemen of stoornissen
van lichamelijke, geestelijke, sociale of pedagogische aard
die hun ontwikkeling naar volwassenheid ongunstig kunnen
beïnvloeden, (4) tehuizen voor buitengewone behandeling,
dat waren tehuizen waarin jeugdigen voor dag en nacht werden
behandeld in verband met problemen of stoornissen van
lichamelijke, geestelijke, sociale of pedagogische aard die hebben
geleid tot sociaal onaanvaardbaar gedrag, (5) gezinshuizen, dat
waren tehuizen voor opvoeding en verzorging waarbij zoveel
mogelijk een normale leef- en gezinssituatie werd benaderd,
(6) instellingen voor therapeutische gezinsverpleging, dat waren
voorzieningen die aan zeer moeilijk opvoedbare jeugdigen in
pleeg gezinnen intensieve steun en begeleiding boden, (7) instellingen
voor begeleid wonen, dat waren voorzieningen die aan
zelfstandig gehuisveste jeugdigen begeleiding boden, gericht op
zelfstandig functioneren, (8) voorzieningen voor pleegzorg, dat
waren voorzieningen die aan jeugdigen opneming in een pleeggezin
boden en aan pleegkinderen, pleegouders en (stief)ouders
begeleiding boden, (9) adviesbureaus voor jeugd en gezin, dat
waren voorzieningen die aan jeugdigen en ouders psychosociale
adviezen en begeleiding boden en (10) centrales voor pleeggezinnen,
dat waren voorzieningen die de plaatsing van jeugdigen in
pleeg gezinnen voorbereidden.
Tot de tertiaire hulpverlening behoorden (1) internaten voor zeer
intensieve behandeling, dat waren tehuizen waarin aan jeugdigen
met zeer zware gedragsproblemen, al dan niet gepaard gaande
met psychotische of neurotische stoornissen, behandeling werd
geboden, alsmede verpleging en verzorging gedurende dag en
nacht en (2) tuchtscholen, dat waren tehuizen uitsluitend bestemd
voor jeugdigen die waren gestraft 31 dan wel uit huis waren
geplaatst in het kader van hun ondertoezichtstelling
(bijlage behorende bij Wjhv).
De Wjhv bevatte regels over rijksplanning en provinciale planning
(artikelen 8 tot en met 13) en samenwerking (artikelen 14 tot en
met 22).
De Wjhv werd uitgevoerd in regio’s. In elke regio was een
samenwerkingsverband waarin de uitvoerders van de hulpverlening,
Regionale Instellingen voor Ambulante Geestelijke
Gezondheidszorg (Riagg’s) en de raden voor de kinderbescherming
waren vertegenwoordigd. Het samenwerkingsverband was
een rechtspersoon. Het zorgde onder meer voor informatievoorziening
over de inhoud van de beschikbare voorzieningen en
afstemming tussen de uitvoerders, en hield een jeugdhulpadviesteam
in stand (artikelen 14 en 15).
In elke regio was een jeugdhulpadviesteam, dat bestond uit een
kinder- of jeugdarts, een kinder- of jeugdpsychiater, een orthopedagoog,
een psycholoog en een maatschappelijk werker. De leden
van het team werkten in het team onafhankelijk ten opzichte van
hun werkgever. Het team stelde diagnoses op met het oog op de
31 Bij de herziening van het strafrecht in 1995 zijn tuchtscholen wat opneming
van gestrafte jeugdigen betreft uitsluitend bestemd voor jeugdigen aan wie
de straf van jeugddetentie is opgelegd.