Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

16 inzake ouderlijke macht en inzake minderjarigheid en voogdij
werden samengebracht in titel 15 inzake gezag over minderjarigen
(bestaande uit ouderlijke macht en voogdij).
Deze wet bracht enkele inhoudelijke en terminologische wijzigingen
aan.
De ontheffing van de ouderlijke macht of de voogdij werd
mogelijk ondanks verzet van een ouder.
Er was ook een regeling over de voogdijraden.
In elke arrondissement was ten minste 1 voogdijraad. De voogdijraden
zorgden voor minderjarigen die krachtens enig wettelijk
voorschrift door de rechter of de officier van justitie voorlopig
aan hen waren toevertrouwd. Indien de voogdijraad bleek dat
een minderjarige niet onder gezag stond, of dit gezag niet werd
uitgeoefend, verzocht hij de rechter om te voorzien in de gezagsuitoefening.
Indien zulks ter voorkoming van de zedelijke of lichamelijke
ondergang van de minderjarige dringend en onverwijld
noodzakelijk was, kon de officier van justitie deze voorlopig aan
de voogdijraad toevertrouwen in afwachting van een definitieve
voorziening door de rechter. De voogdijraad bezocht de woningen
en gestichten waar met voogdij belaste minderjarigen waren
geplaatst, zo vaak hij dit ter beoordeling van de toestand van een
minderjarige dienstig achtte (artikelen 461, 461b, 461c en
461d BW).
Bij Besluit van 7 april 1948, Sb. I 134, zijn ter uitvoering van de
artikelen 461 en 469a BW regels tot stand gekomen over de voogdijraad.
De voogdijraad stelde een reglement vast dat de goedkeuring
van de minister van Justitie behoefde. De voogdijraad
kweet zich van de opdrachten waarmee de minister van Justitie
hem in aangelegenheden betreffende minderjarigen belastte.
De voogdijraad zond jaarlijks een verslag van zijn werkzaamheden
aan de minister (artikelen 1, 15, 21 en 22 Besluit).
Met de inwerkingtreding op 15 april 1955 van de wet van 24
december 1954, Stb. 602 is de raad voor de kinderbescherming
in de plaats gekomen van de voogdijraad. De taken van de raad
voor de kinderbescherming werden allengs ruimer dan die van de
voogdijraad.
De raad hield zich ten behoeve van de vervulling van zijn taak op
de hoogte van de ontwikkeling van de kinderbescherming in zijn
gebied, zij bevorderde de samenwerking van de aldaar werkzame
instellingen van kinderbescherming en stelde zich op de hoogte
van alle gevallen waarin gezagsmaatregelen overwogen dienden
te worden (artikelen 461 en 461d BW).
Ter uitvoering van artikel 461 BW was het Organisatiebesluit raden
voor de kinderbescherming tot stand gekomen (besluit van 20 juni
1956, Stb. 336).
Bij de benoeming van leden van de raad werd acht geslagen op de
bekendheid, die de te benoemen personen moesten hebben met
het werk van de kinderbescherming, op de geestelijke stromingen
en de maatschappelijke groeperingen zoals die in de bevolking in
het algemeen en in het betrokken arrondissement in het bijzonder,
aanwezig waren.
38
De raad verstrekte op verzoek of uit eigen beweging aan autoriteiten
en instellingen adviezen en inlichtingen betreffende de
kinderbescherming in het algemeen of – tenzij zulks strijdig was
met de noodzakelijke geheimhouding – over een bepaalde zaak.
Hij gaf de minister alle gewenste inlichtingen en kweet zich van de
opdrachten waarmee hij was belast (artikelen 24 en 25 besluit).
Op 1 april 1955 werd het College van Advies voor de kinderbescherming
in het leven geroepen (wet van 24 december 1954,
Stb. 602). Het College adviseerde de minister over vraagstukken
van algemeen beleid met betrekking tot aan de minister
opgedragen uitvoering van wettelijke bepalingen omtrent jeugdigen.
Het College kon vraagstukken, het terrein van de kinderbescherming
rakende, in studie nemen en de uitkomst daarvan
aan de minister meedelen (artikel 22a Kinderbeginselenwet).
Bij die gelegenheid verviel het Algemeen College van Toezicht,
Bijstand en Advies.
Op 1 juli 1965 traden de Beginselenwet voor de kinderbescherming
en het Uitvoeringsbesluit kinderbescherming in werking
(wet van 9 november 1961, 403 en Besluit van 25 juli 1964,
Stb. 327). Zij bevatten regels over de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke
straffen en maatregelen en civielrechtelijke maatregelen
(zie ook par. 4.2.3.3. en 4.3.2.3).
Wet en besluit zijn bijna 25 jaar van toepassing geweest.
De wet was beknopt en bevatte enkele regels over het College
van Advies voor de kinderbescherming, particuliere instellingen,
particuliere inrichtingen en tehuizen, de bekostiging daarvan,
rijksinrichtingen, en de tenuitvoerlegging van terbeschikkingstelling
van de regering, plaatsing in een inrichting voor buitengewone
behandeling, en van het arrest.
Het Uitvoeringsbesluit bevatte een groot aantal uitvoeringsregels
inzake deze onderwerpen.
Particuliere instellingen, particuliere inrichtingen en tehuizen
en rijksinrichtingen waren belast met de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen
en met de tenuitvoerlegging van
straffen en maatregelen.
Er was een College van Advies voor de kinderbescherming dat de
minister van Justitie adviseerde over vraagstukken van algemeen
beleid met betrekking tot aan hem opgedragen uitvoering van
wettelijke bepalingen inzake jeugdigen (artikel 2 wet).
In Nederland gevestigde rechtspersoonlijkheid bezittende verenigingen,
stichtingen en instellingen van weldadigheid, aan wie de
rechter de voogdij over minderjarigen kon opdragen (particuliere
voogdijinstellingen), moesten blijkens hun statuten of reglementen
zich duurzame verzorging van minderjarigen ten doel stellen
en moesten zich blijkens een schriftelijke door de minister van
Justitie aanvaarde verklaring van haar bestuur onderwerpen aan
bij amvb te stellen voorwaarden onder meer betreffende het
personeel, toezicht op de minderjarigen, hun geestelijke en lichamelijke
gezondheid, hun opleiding en hun plaatsing in pleeggezinnen,
inrichtingen en tehuizen. Het toezicht op de naleving van die
voorwaarden berustte bij de minister, bijgestaan door de raden
voor de kinderbescherming (artikel 3 wet).