Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

Bij het bezoeken van een afdeling voor vrouwen werd een mannelijke
ambtenaar steeds door een vrouwelijke ambtenaar vergezeld.
Dat gold niet voor de directeur, zijn vervanger, de geneesheer en
de geestelijk verzorgers. De sociaal ambtenaar en de onderwijzer
konden met toestemming van de directeur een afdeling voor
vrouwen onbegeleid bezoeken (artikel 32).
Bij binnenkomst van de gedetineerde stelde de geneesheer zich
op de hoogte van diens lichamelijke en geestelijke toestand. Deze
toestand werd daarna, ook zonder klacht, regelmatig gecontroleerd
(artikel 45).
Aan ieder gesticht waren een of meer geestelijke verzorgers van
protestante, rooms-katholieke en Israëlitische gezindte verbonden.
Op de protestante en rooms-katholieke geestelijke verzorging
werd toezicht uitgeoefend door de hoofdpredikant resp. de
hoofdaalmoezenier bij de inrichtingen van Justitie.
Vertegenwoordigers van genootschappen op geestelijke grondslag
konden door de minister worden toegelaten tot het behartigen
van de geestelijke belangen van de tot hun gezindte behorende
gedetineerden. De geestelijke verzorgers bezochten de gedetineerden
wier geestelijke verzorging aan hen was opgedragen, zo
spoedig mogelijk en hielden geregeld contact hen. De gedetineerden
werden in de gelegenheid gesteld godsdienstonderwijs te
ontvangen van de geestelijke verzorgers (artikelen 63, 67, 73
en 74).
In buitengewone gevallen kon de minister toestemming geven
aan een gedetineerde om het gesticht te verlaten. Bij huishoudelijk
reglement kon worden bepaald dat bepaalde gedetineerden
zonder begeleiding buiten het gesticht konden werken. Bij huishoudelijk
reglement kon worden bepaald dat bepaalde (groepen
van) gedetineerden gedurende de laatste 8 maanden vóór hun
vermoedelijke ontslag een paar keer gedurende maximaal 3 dagen
naar door de directeur goed te keuren bestemming mochten
vertrekken (artikelen 95 tot en met 99).
De directeur kon wegens het begaan van feiten die onverenigbaar
waren met de goede orde en tucht, in de maatregel omschreven
disciplinaire straffen opleggen (artikelen 100 e.v.).
T.a.v. gevangenen, veroordeelden tot plaatsing in een rijkswerkinrichting
en verpleegden in een rijksasyl.
De plaatsing van een gevangene in een gesticht geschiedde op
last van het openbaar ministerie bij het veroordelende gerecht
overeenkomstig richtlijnen van de minister. Gevangenisstraffen
van minder dan 3 maanden werden in de regel in een huis van
bewaring ten uitvoer gelegd. Langere straffen worden ondergaan
in een gevangenis, bestemd voor de categorie waartoe de gevangene
behoorde (artikelen 107 tot en met 115).
Gevangenen konden op last van de minister worden overgeplaatst
naar een ander gesticht (artikel 116 tot met 119).
Gevangenen die op grond van de gebrekkige ontwikkeling of
ziekelijke storing van hun geestvermogens ongeschikt waren voor
(verder) verblijf in een gevangenis konden voor observatie of ter
verdere tenuitvoerlegging van hun straf in een rijksasyl worden
geplaatst, met de mogelijkheid van terugplaatsing (artikelen 120
en 122). Deze plaatsing was ook mogelijk voor veroordeelden
tot de bijkomende straf van plaatsing in een rijkswerkinrichting
(artikel 130).
Omtrent iedere in een rijksasyl verpleegde werden aantekeningen
bijgehouden, met gegevens onder meer omtrent de lichamelijke
en geestelijke toestand bij binnenkomst en gedurende de
verpleging en belangrijke voorvallen gedurende de verpleging
(artikel 134 en 135).
Op 1 juli 1965 traden de Beginselenwet voor de kinderbescherming
en het Uitvoeringsbesluit kinderbescherming in werking. Dit
besluit zou geldig blijven tot 1 juli 1989 (zie ook par. 4.2.1.3).
De artikelen 185 tot en met 245 van dit besluit bevatten regels
over de tenuitvoerlegging van maatregelen en straffen die ingevolge
het herziene kinderstrafrecht konden worden opgelegd. Het
bevatte regels over de tbs, plaatsing in een inrichting voor buitengewone
behandeling, plaatsing in een tuchtschool, arrest, voorwaardelijke
veroordeling en voorwaardelijke invrijheidstelling.
T.a.v. tbr. De uitspraak waarbij de minderjarige tbr was gesteld,
werd ter kennis gebracht van de raad voor de kinderbescherming.
De raad bracht advies uit aan de minister van Justitie over de verdere
behandeling. De minister droeg de opvoeding en verzorging
van de minderjarige op aan een particuliere voogdijinstelling of
deed deze opnemen in een rijksinrichting (artikel 185 besluit).
De minister droeg de opvoeding en verzorging slechts op aan een
particuliere instelling, nadat deze dit had verzocht of zich daartoe
bereid had verklaard (artikel 190 besluit).
De opdracht tot opvoeding en verzorging had zo mogelijk slechts
plaats aan een instelling die waarborg gaf voor een opvoeding
overeenkomstig de godsdienstige gezindte van de minderjarige
(artikel 191 besluit).
Een minderjarige die was opgenomen in een rijksinrichting,
kon worden overgedragen aan een particuliere inrichting
(artikelen 193 tot en met 195 besluit).
Intrekking van een opdracht aan een instelling wegens nietnaleving
van de voorwaarden was mogelijk na het horen van de
instelling (artikel 198 besluit).
Bij een opdracht van de opvoeding en verzorging van een tbr
gestelde minderjarige waren de bepalingen in het besluit inzake
voogdijinstellingen van overeenkomstige toepassing. Het bestuur
van de instelling bracht elke 3 maanden een rapport over de
minderjarige uit. Bijzondere voorvallen werden onverwijld aan de
minister gemeld. Indien de minderjarige zich had onttrokken aan
het gezag, gaf het bestuur hiervan kennis aan de betrokken officier
van justitie. De instelling aan wie de zorg over een minderjarige
was opgedragen, bleef ook verantwoordelijk bij een plaatsing
elders dan in een inrichting die werd geëxploiteerd door deze
instelling (artikelen 200, 202 en 203 besluit).
De artikelen 204 tot en met 213 bevatten bepalingen over vervroegde
beëindiging van de tbr door de minister; de artikelen 214
tot en met 219 bevatten regels over beëindiging van de tbr door de
rechter.
T.a.v. plaatsing in een inrichting voor buitengewone behandeling.
De bepalingen inzake tbr waren van overeenkomstige
toepassing op de maatregel van plaatsing in een inrichting voor
buitengewone behandeling (artikel 220 besluit).
T.a.v. plaatsing in een tuchtschool. De straf van plaatsing in een
tuchtschool werd ten uitvoer gelegd in een tuchtschool. In zeer
77