Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

mogelijk te doen behouden (artikel 1:257 BW). Bureau jeugdzorg
wijst een gezinsvoogdijwerker (gezinsvoogd) aan; deze is belast
met de uitvoering van de ondertoezichtstelling in de praktijk.
Onder toezicht gestelde kinderen kunnen vrijwillig of gedwongen
gedurende dag en nacht buiten het gezin worden geplaatst.
Vrijwillige uithuisplaatsing geschiedt door de met het gezag
belaste ouder, als het bureau jeugdzorg geen bezwaar heeft
(artikel 1:258, derde lid, BW).
Voor een gedwongen uithuisplaatsing is machtiging van de kinderrechter
nodig (artikel 1:261 BW). Die machtiging kan worden
gegeven indien dit noodzakelijk is in het belang van de verzorging en
opvoeding van de minderjarige of tot onderzoek van diens geestelijke of
lichamelijke gesteldheid. Het verzoek daartoe kan worden gedaan
door bureau jeugdzorg, de raad voor de kinderbescherming of
het openbaar ministerie. De uithuisplaatsing geschiedt door
bureau jeugdzorg. Indien de uithuisplaatsing betrekking heeft op
jeugdzorg, is het verzoek gericht op effectuering van het indicatiebesluit.
Indien de uithuisplaatsing geen betrekking heeft op
deze zorg, wordt in het verzoek vermeld voor welke verblijfplaats
machtiging wordt gevraagd.
Uithuisplaatsing geschiedt als gezegd in een pleeggezin, een residentiële
instelling of een accommodatie voor gesloten jeugdzorg.
Residentiële instellingen en accommodaties worden aangeboden
door zorgaanbieders.
Artikel 1:261, vijfde lid, BW voorziet in plaatsing in een justitiële
jeugdinrichting met een uitdrukkelijk daartoe strekkende machtiging
van de kinderrechter. Met ingang van 1 januari 2010 vindt
evenwel geen samenplaatsing meer plaats van jeugdigen die zijn
geplaatst op grond van een civielrechtelijke titel en jeugdigen die
zijn geplaatst op grond van een strafrechtelijke titel.
De uithuisplaatsing geldt voor ten hoogste 1 jaar, en kan telkens
voor ten hoogste 1 jaar worden verlengd (artikel 1:262, eerste lid,
BW).
Beslissingen van bureau jeugdzorg zijn besluiten in de zin van de
Awb. Beroepen tegen beslissingen van bureau jeugdzorg, genomen
in het kader van de ondertoezichtstelling, worden behandeld
door de kinderrechter en niet door de gewone bestuursrechter.
De beroepen worden civielrechtelijk beoordeeld.
Voortzetting uithuisplaatsing in het kader van ontheffing van het
ouderlijke gezag
Uithuisplaatsing kan doorlopen na een ontheffing van de ouderlijke
gezag. Ontheffing komt overigens weinig voor.
De rechtbank kan een ouder van het gezag over een of meer van
zijn kinderen ontheffen, op grond dat hij ongeschikt of onmachtig
is zijn plicht tot verzorging en opvoeding te vervullen, mits het
belang van de kinderen zich daartegen niet verzet (artikel 1:266
BW).
44
Hoofdregel is dat ontheffing niet wordt uitgesproken, indien de
ouder zich daartegen verzet. De instemming van de ouder is onder
meer niet vereist, indien na een ondertoezichtstelling van ten
minste 6 maanden blijkt of na een uithuisplaatsing van meer dan
1 jaar en 6 maanden gegronde vrees bestaat dat ondertoezichtstelling
onvoldoende is om de bedreiging van de belangen van het
kind of zijn gezondheid af te wenden dan wel indien na verzorging
en opvoeding met instemming van de ouder van ten minste 1 jaar
in een pleeggezin – anders dan uit hoofde van ondertoezichtstelling
of een plaatsing onder voorlopige voogdij –, een voortzetting
van die verzorging en opvoeding noodzakelijk is en van terugkeer
naar de ouder ernstig nadeel voor het kind moet worden gevreesd
(artikel 1:268, tweede lid, onderdelen a en d, BW).
Ontheffing wordt uitgesproken op verzoek van de raad voor
de kinderbescherming of het openbaar ministerie. In het geval,
bedoeld in artikel 1: 268, tweede lid, onderdeel d, BW kan
ontheffing kan ook worden verzocht door een pleegouder/pleegouders
die het kind ten minste een jaar heeft/hebben verzorgd na
afwijzing door de kinderrechter van een verzoek van de ouders om
toestemming tot wijziging van het verblijf (artikel 1:267 BW).
Indien beide ouders het gezag uitoefenen, wordt na de ontheffing
van een van hen het gezag door de andere ouder uitgeoefend.
Indien de andere ouder het gezag niet alleen uitoefent, wordt een
voogd benoemd (artikelen 1: 274 en 1:275 BW).
Uithuisplaatsing in kader van de uitoefening van de voogdij door
bureau jeugdzorg
De rechter kan de voogdij opdragen aan bureau jeugdzorg
(artikel 1:302 BW). Bureau jeugdzorg kan de toevertrouwde
minderjarigen uit huis plaatsen. Het bureau informeert de raad
voor de kinderbescherming waar de minderjarigen verblijven.
De raad bezoekt de plaats van verblijf, zo vaak hij dit nodig vindt
ter beoordeling van de toestand van de minderjarige
(artikel 1:305 BW).
Bureau jeugdzorg kan van de voogdij worden ontzet, onder meer
bij misbruik van bevoegdheid, verwaarlozing van plichten of de
omstandigheid dat het niet in staat is tot een behoorlijke uitoefening
van de voogdij. Ontzetting is ook mogelijk, als het bureau
nalaat de raad te informeren over de verblijfplaats van de minderjarigen
of het door de raad uit te oefenen toezicht belemmert of
verhindert (artikel 1:328 BW).
Jeugdzorg
Vrijwillige plaatsing
De Wjz voorziet in een vrijwillig verblijf van de jeugdige elders.
Dit verblijf omvat het aan de jeugdige bieden van verblijf met
een passend pedagogisch klimaat bij een pleegouder of in een
accommodatie van een zorgaanbieder (artikel 4 UWjz). Indien
het bureau jeugdzorg vaststelt dat een jeugdige is aangewezen op
verblijf, geeft het in het indicatiebesluit aan of de jeugdige is aan-