Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

alternatieve sanctie van meer dan 40 uur of een plaatsing in een
inrichting voor jeugdigen. Geen strafblad werd opgemaakt met
betrekking tot een veroordeelde jeugdige, als de straf of maatregel
hem geheel voorwaardelijk was opgelegd. Ook artikel 7 inzake
de termijn voor verwijdering van het strafblad uit het register werd
gewijzigd. De termijn van 8 jaar gold niet, als de straf of maatregel
(voor een volwassene) geheel voorwaardelijk was opgelegd
en een last tot herroeping niet was gegeven. Bij de toepassing
van jeugdstrafrecht gold ingevolge een nieuw artikel 7a dat een
strafblad werd verwijderd na 4 jaar bij veroordeling tot jeugddetentie
of plaatsing in een inrichting voor jeugdigen, en na 2 jaar in
de overige gevallen.
Op 1 april 2004 is de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens
(wet van 7 november 2002, Stb. 552) en het daarop gebaseerde
Besluit justitiële gegevens (besluit van 25 maart 2004, Stb. 130)
in werking getreden. Deze wetgeving vervangt de Wet op de
justitiële documentatie en de verklaringen omtrent het gedrag. De
verklaring omtrent het gedrag wordt voortaan afgegeven door de
minister van Justitie (zie hiervoor par. 4.2.3.1.).
Inzage in persoonsdossier
De Wjhv kende als uitgangspunt een inzagerecht voor jeugdigen.
Voorts is uitgangspunt dat aan anderen dan de jeugdige geen
informatie over hem wordt verstrekt dan met zijn toestemming
(artikelen 42 en 43).
Klachtprocedures
Op 1 april 1984 is een klachtprocedure voor in rijksinrichtingen
opgenomen jeugdigen in de Beginselenwet voor de kinderbescherming
geïntroduceerd (wet van 6 mei 1982, Stb. 273).
In elke rijksinrichting was een commissie van toezicht. Een
jeugdige kon bij de commissie beklag doen over elke door of
vanwege de directeur gegeven beslissing (een beslissing van een
personeelslid werd geacht genomen te zijn vanwege de directeur)
die zich tot hem persoonlijk richtte of waarbij werd afgeweken
van zijn rechten. De klacht werd behandeld door de voorzitter
of een lid van de commissie. Indien de zaak naar hun oordeel
van eenvoudige aard was, werd deze enkelvoudig afgedaan.
Indien de zaak niet eenvoudig was, werd deze afgedaan door de
klachtencommissie uit de commissie van toezicht. Deze commissie
was ook beroepsinstantie voor beroepen van de jeugdige of de
directeur tegen een beslissing van de voorzitter of een lid van de
commissie van toezicht.
Indien de klacht van de jeugdige gegrond wordt verklaard, wordt
de directeur uitgenodigd zijn beslissing te herzien, tenzij hij een
beroepsmogelijkheid heeft en daarvan gebruik maakt. In bepaalde
gevallen kon beroep worden ingesteld bij het College van
Advies voor de kinderbescherming (artikelen 26a tot en met 26j
Beginselenwet).
Ingevolge de Wjhv was bij elke voorziening van residentiële hulpverlening
– niet zijnde een rijksinrichting - een klachtencommissie.
62
Jeugdigen, hun ouders en stiefouders konden bij die commissie
een klacht indienen over elke door of vanwege de uitvoerder
(instantie die de voorziening in stand houdt) gegeven beslissing
die gericht was tot de klager of deze anderszins in zijn belangen
trof. De klacht werd behandeld door ten minste één lid van de
commissie die niet werkzaam bij de voorziening waarover werd
geklaagd. De commissie hoorde de klager en degene op wie de
klacht betrekking had en bracht vervolgens verslag uit van haar
bevindingen. De uitvoerder liet betrokkenen en de commissie
weten wat zijn standpunt ten aanzien van die bevindingen was
(artikelen 46 tot en met 52 Wjhv).
Ingevolge de Wjhv was in elke rijksinrichting een commissie van
toezicht. De commissie had tot taak toezicht te houden op de
bejegening van de jeugdigen, aan de minister van Justitie advies
uit te brengen omtrent aangelegenheden die de inrichtingen
betroffen en de directeur van advies te dienen. De jeugdige kon bij
deze commissie beklag doen over elke door of vanwege de directeur
van de inrichting gegeven beslissing die zich tot de jeugdige
persoonlijk richtte of waarbij werd afgeweken van de rechten die
de jeugdige aan de in de inrichting geldende voorschriften kon
ontlenen.
Als de zaak van eenvoudige aard was, werd de klacht afgedaan
door de voorzitter of een lid van de commissie van toezicht. Als
de zaak niet van eenvoudige aard was, werd deze behandeld door
een uit drie leden bestaande klachtencommissie, samengesteld uit
de commissie van toezicht. Tegen een beslissing in een eenvoudige
zaak stond beroep open bij de klachtencommissie.
Als het beklag gegrond werd verklaard, nodigde de voorzitter/
lid van de commissie van toezicht dan wel de klachtencommissie
de directeur uit zijn beslissing te herzien. De directeur moest
daaraan gevolg geven tenzij voor hem beroep openstond en hij
daarvan gebruik maakte (artikelen 70 tot en met 80 Wjhv en de
artikelen 36 tot en met 45 van het besluit regels voor justitiële
kinderbescherming).
Tegen een beslissing van de klachtencommissie in eerste aanleg
stond beroep open bij het College van advies voor de justitiële
kinderbescherming (artikelen 79 en 81 tot en met 84 Wjhv en het
Besluit College van advies voor de justitiële kinderbescherming
van 26 februari 1990, Stb. 113).
Bij inwerkingtreding op 1 oktober 1997 van de wet van 29 mei
1997, Stb 273, is het klachtrecht in de Wjhv aanzienlijk uitgebreid.
Er werd een klachtrecht geïntroduceerd voor de jeugdige, diens
ouders, voogd, stiefouders en pleegouders ten aanzien van een
gedraging van een voor uitvoerders en voogdij- en gezinsvoogdijinstellingen
werkzame persoon jegens de jeugdige, diens ouders,
voogd, stiefouders of pleegouders. De klacht werd behandeld
door een klachtencommissie bij de instelling. Tegen een beslissing
van de klachtencommissie stond beroep open bij een provinciale
klachtencommissie (artikelen 46 tot en met 52 Wjhv).
Op 1 september 2001 is met de inwerkingtreding van de
Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen (Bjj) de klachtregeling
in de Wjhv inzake rijksinrichtingen voor justitiële kinderbescher-