vakoverschrijdende eindtermen in de tweede en derde graad ... - Sxills

More documents

Recommendations

Info

Samenhang en voorbeelden In de volgende tabellen worden een aantal voorbeelden gegeven van aanknopingspunten tussen de eindtermen burgerzin en die uit vakken en thema’s van hetzelfde onderwijsniveau (horizontale samenhang) en van het onderliggende onderwijsniveau (verticale samenhang). Horizontale samenhang Eén van de meerwaarden van vakoverschrijdende eindtermen is dat ze de samenhang binnen het curriculum kunnen bevorderen. De eindtermen van ‘burgerzin’ kunnen dan ook niet in één vak worden opgesloten. Er is een duidelijke band met andere vakken en thema’s waardoor zowel vakgebonden als vakoverschrijdende activiteiten mogelijk zijn. De tabellen geven aan welke vakken aanknopingspunten bieden. Die oefening heeft evenwel niet de bedoeling volledig te zijn, andere voorbeelden zijn ook mogelijk. Er is ook geen rekening gehouden met verbanden tussen eindtermen burgerzin en specifieke eindtermen, leerplandoelstellingen en uiteraard ook niet met specifieke lesdoelstellingen. Voor sommige eindtermen is helemaal geen voorbeeld gegeven. Dit kan te maken hebben met het abstractieniveau van de eindtermen: zeer algemeen waardoor men heel veel voorbeelden kan geven of juist zeer concreet. Het kan ook te maken hebben met het specifiek karakter van een eindterm, zoals ‘de leerlingen kunnen de rol aangeven van fracties en commissies in de werking van raden (zoals gemeente- en provincieraden) en parlementen’. VAKOVERSCHRIJDENDE THEMA’S DEEL 1 OVER DE GRENZEN Verticale samenhang De hierboven in ‘Krachtlijnen’ genoemde verdeling in drie velden (politiek en juridisch, sociaal-economisch, sociaal-cultureel) maakt de samenhang binnen het hele secundair onderwijs en ook het basisonderwijs duidelijk. De leerlingen worden dus niet voor de eerste keer met burgerzin geconfronteerd in de tweede of derde graad. De eindtermen voor elk niveau zijn immers een fase in een doorlopende ontwikkelingslijn die in het basisonderwijs begon. Men kan de eindtermen van de verschillende onderwijsniveaus dus als een leerlijn interpreteren waarbij gestreefd wordt naar een toenemende complexiteit van vaardigheden en contexten. Zo vindt men bijvoorbeeld het aspect besluitvorming terug in de eerste graad als ‘de leerlingen kennen de functies en verantwoordelijkheden van al wie bij de school betrokken is en kunnen gebruik maken van de middelen die er bestaan om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken’. In de tweede graad wordt dat dan ‘de leerlingen oefenen inspraak en participatie in de school en beargumenteren het belang ervan ook in andere organisatievormen’. In de derde graad wordt dan de link gelegd met die ‘andere organisatievormen’ met de eindterm ‘de leerlingen kunnen beslissingen van een raad of parlement kritisch evalueren door ze te toetsen aan relevante informatie, de eigen opvatting en andere opvattingen’. Op deze wijze vertrekt men dus van de kennismaking met besluitvorming op schoolniveau in de eerste graad, diept men dat uit in de tweede graad waar men ook overgaat naar besluitvorming in andere organisatievormen in de samenleving om in de derde graad te komen tot de sterke concretisering van de politieke besluitvorming. Een ander voorbeeld is het aspect ‘rechten en plichten’. Een aanzet in de eerste graad (ook al in het basisonderwijs), een specifieke uitwerking rond ‘mensenrechten’ in de tweede graad, en de rechten en plichten van een burger in de politieke besluitvorming van de samenleving in de derde graad. OPVOEDEN TOT BURGERZIN 85
86 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE GRENZEN DEEL 1 VAKOVERSCHRIJDENDE THEMA’S Voor ‘maatschappelijke dienstverlening’ vindt men een begin in de eerste en een specifiek subthema in de derde graad. Hetzelfde geldt voor de basiselementen voor het functioneren van ons democratisch bestel. Ook elementen zoals het persoonlijk engagement als leerling in een school en als burger in een samenleving, het respectvol omgaan met mensen, meningen en situaties, het behartigen van belangen, het hanteren van conflicten, de rol van de media lopen als een rode draad door het secundair onderwijs. Deze elementen komen terug in andere en meer complexe contexten en vergen gaandeweg complexere vormen van kennis, vaardigheden, inzichten en houdingen. Voorbeelden Per eindterm is in de tabellen op de volgende bladzijden telkens een voorbeeld uitgewerkt. Deze voorbeelden suggereren hoe de eindtermen aan bod kunnen komen maar zijn geen volledig didactisch uitgewerkte lessen of lessenpakketten. Of en hoe die voorbeelden worden gebruikt, beslist de school uiteraard zelf: naar aanleiding van een specifieke situatie of gebeurtenis, naar aanleiding van samenhang met vakgebonden doelstellingen (zie horizontale samenhang), in een projectweek, een geïntegreerde werkperiode, een themadag. Om de gebruikers van deze brochure zo veel mogelijk inspiratie te bezorgen, is bij de keuze van de voorbeelden getracht vanuit verschillende invalshoeken te werken. Het is zeker niet de bedoeling te suggereren dat al die activiteiten ook werkelijk plaats moeten vinden. De keuze van één invalshoek kan soms voldoende zijn om een hele reeks eindtermen te behandelen. Het is dus aan de school zelf om deze eindtermen op creatieve wijze gestalte te geven. Daarbij kan men uiteraard een beroep doen op allerlei organisaties en initiatieven zoals bijvoorbeeld Dynamo 2 (www.ond.vlaanderen.be/dynamo), het door de Vlaamse Onderwijsraad uitgewerkte materiaal ‘De Kracht van je Stem’ (www.dekrachtvanjestem.be), de activiteiten en materialen van de vzw Vormen (www.vormen.org), enz. Op de Canon Databank (www.ond.vlaanderen.be/canondatabank) zijn een zestigtal organisaties te vinden bij het werkveld ‘de democratische school’.
Page 1 and 2:
OVER DE GRENZEN Departement Onderwi
Page 3 and 4:
2 WOORD VOORAF OVER DE GRENZEN VAKO
Page 6:
VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN IN DE
Page 9 and 10:
8 LEESWIJZER OVER DE GRENZEN VAKOVE
Page 12 and 13:
OVER DE GRENZEN DEEL 1 DEEL 1 DEEL
Page 14 and 15:
Hulp kunnen vragen en zich laten he
Page 16:
Samenhang en voorbeelden In de volg
Page 19 and 20:
18 LEREN LEREN OVER DE GRENZEN DEEL
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 34 and 35:
Derde graad VAKOVERSCHRIJDENDE THEM
Page 36 and 37: Aardrijkskunde ASO, KSO, TSO 16 De
Page 38 and 39: Moderne vreemde talen ASO 12 De lee
Page 42 and 43: Geschiedenis ASO 22 De leerlingen k
Page 44 and 45: • relevante voorkennis i.v.m. de
Page 46 and 47: Moderne vreemde talen ASO 20 De lee
Page 48 and 49: Aardrijkskunde ASO KSO, TSO 1 De le
Page 50 and 51: Sociale vaardigheden 1 De leerlinge
Page 54 and 55: SOCIALE VAARDIGHEDEN Krachtlijnen S
Page 56 and 57: Zo vinden we bijvoorbeeld het aspec
Page 58 and 59: VAKOVERSCHRIJDENDE THEMA’S DEEL 1
Page 60 and 61: leiding geven • bij een groepstaa
Page 62: Nederlands ASO, KSO, TSO 9 De leerl
Page 65 and 66: 64 SOCIALE VAARDIGHEDEN OVER DE GRE
Page 67 and 68: 66 SOCIALE VAARDIGHEDEN OVER DE GRE
Page 69: 68 SOCIALE VAARDIGHEDEN OVER DE GRE
Page 72 and 73: Milieueducatie 4 De leerlingen kunn
Page 74 and 75: Gezondheidseducatie 4 De leerlingen
Page 76 and 77: Gezondheidseducatie 10 De leerlinge
Page 78 and 79: Milieueducatie 1 De leerlingen kunn
Page 80 and 81: Gezondheidseducatie 3 De leerlingen
Page 82: Leren leren 20 De leerlingen kunnen
Page 85: 84 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE G
Page 89 and 90: 88 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE G
Page 97: 96 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE G
Page 102 and 103: uimtelijke inrichting of landschaps
Page 104 and 105: Leren leren 3 De leerlingen kunnen
Page 106: 12 De leerlingen durven een beroep
Page 109 and 110: 108 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE
Page 111 and 112: 110 OPVOEDEN TOT BURGERZIN OVER DE
Page 113 and 114: 112 GEZONDHEIDSEDUCATIE OVER DE GRE
Page 118 and 119: Biologie ASO B1 De leerlingen kunne
Page 120 and 121: Lichamelijke opvoeding ASO BSO KSO
Page 132 and 133: Derde graad VAKOVERSCHRIJDENDE THEM
Page 134 and 135: Sociale vaardigheden 10 De leerling
Page 136 and 137:
Sociale vaardigheden 2 De leerlinge
Page 138 and 139:
Opvoeden tot burgerzin 9 De leerlin
Page 141 and 142:
140 MILIEUEDUCATIE OVER DE GRENZEN
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
144 LEREN LEREN OVER DE GRENZEN DEE
Page 147:
Page 150 and 151:
Aardrijkskunde ASO, KSO, TSO 10 De
Page 152:
andere tijd of op een andere plaats
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 166 and 167:
MUZISCH-CREATIEVE VORMING Krachtlij
Page 168 and 169:
Het toont aan hoe op korte termijn
Page 170 and 171:
Tweede graad VAKOVERSCHRIJDENDE THE
Page 173 and 174:
172 MUZISCH-CREATIEVE VORMING OVER
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 180 and 181:
Nederlands ASO 28, KSO 27, TSO 27 D
Page 182 and 183:
TECHNISCH- TECHNOLOGISCHE VORMING -
Page 184 and 185:
ij tot een beter gebruiken van tech
Page 186 and 187:
Voorbeelden Per eindterm zijn in de
Page 188:
Tweede graad VAKOVERSCHRIJDENDE THE
Page 191 and 192:
190 TECHNISCH-TECHNOLOGISCHE VORMIN
Page 193 and 194:
Page 195:
Page 198 and 199:
Muzisch-creatieve vorming 3 De leer
Page 200 and 201:
houdend met mogelijke achterliggend
Page 202:
Muzisch-creatieve vorming 4 De leer
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 214 and 215:
OVER DE GRENZEN DEEL 2 DEEL2 DEEL 2
Page 216 and 217:
VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN EN DE
Page 218 and 219:
OVER DE GRENZEN DEEL 3 DEEL 3 DEEL
Page 220 and 221:
VOORBEELDEN VAN ORGANISATORISCHE EN
Page 222 and 223:
Eén of enkele leden van het midden
Page 224 and 225:
Niveau 1 Visieontwikkeling en plann
Page 226 and 227:
Niveau 1 Vrijwel geen systematische
Page 228 and 229:
VOORBEELDEN VAN ORGANISATORISCHE EN
Page 230 and 231:
De vakoverschrijdende activiteiten
Page 232 and 233:
Niveau 1 Op dit niveau worden visie
Page 234:
COLOFON Samenstelling Ministerie va
show all

vakoverschrijdende eindtermen in de tweede en derde graad ... - Sxills

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?