Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

BijlagenBijlagenDoe-het-zelf-elektriciteitVóór de start van de gemeentelijke elektriciteitsvoorziening produceerden veelRotterdammers zelf elektriciteit. Dat blijkt onder andere uit de negentiendeeeuwsegemeenteverslagen, waarin jaarlijks een opsomming werd gegeven vande vergunningen voor het plaatsen van stoommachines. Vaak stond erbij of diestoommachines gebruikt werden voor de aandrijving van een dynamo en deopwekking van elektriciteit. Voor de periode 1883 tot 1896 zijn 56 vermeldingengeïnventariseerd en in deze bijlage opgenomen. Op die manier kan de lezerzich een beeld vormen van de produktie van elektriciteit in Rotterdam vóór debouw van de eerste gemeentelijke elektriciteitscentrale. Voor het aansluiten vaneen dynamo op een bestaande stoommachine was overigens geen vergunningnodig. De kans is dus groot dat het Gemeenteverslag slechts een topje van deijsberg laat zien.VerantwoordingGemeenteverslag 1879-1896, Hfdst XII en XIII (overzichten in de jaren 1891en 1896). Adresboeken Rotterdam 1887-1896. Aanvullingen uit andere bronworden hieronder per nummer verantwoord. De gegevens zijn zeer onvolledigen onsystematisch. Een aantal vergunningen werd niet in het gemeenteverslaggenoemd en het kwam regelmatig voor dat een in het begin van het jaar verleendevergunning werd opgenomen in het verslag over het voorgaande jaar.Voorzover de vergunningen betrekking hadden op gemeentelijke elektriciteitzijn zij hier buiten beschouwing gelaten.1 Gemeenteverslag 1891: Maatsch. v. Electriciteit, 10 pk.7 Het is niet duidelijk welk deel van de installatie voor verlichting werdgebruikt.8 Ontwikkeling onzer electriciteitsvoorziening, 12. Geïnstalleerd doorWillem Smit. NRC 9-6-1887.9 Adresboek 1891, ook onder 'electrotechnikers' vermeld.10 Zie 17 en 23.11 D.J. Cramer en P. van Cappelle-DirGG 15-8-1889, Verz.1890:16,103.12 Concessie verleend door de Koning. Volgens Gemeenteverslag 1896:1 x 34 pk.14 Mogelijk een dubbele vermelding, zie 19.16 Adresboek 1891 onder 'electrotechnikers'. Gemeenteverslag 1891:Van Doorn & Köhler, Fabriek van Electriciteit. De installatie zou zijnweggeruimd.17 Zie ook 10 en 23.18 Concessie van de Koningin-regentes.19 Mogelijk een dubbele vermelding, zie 14.23 Zie 10 en 17.24 Waarschijnlijk slechts 30 pk voor elektriciteit.26 Vervaardiging van 'electrische en galvanische kolen' en voortbrengingvan elektrisch licht. Zie ook L. Vierordt-Gemeente Rotterdam 30-11-1892, Ink.1892:7758, blokverlichting vanuit Hoogstraat 207.27 Heerding, Philips, I, 142.34 Voor het in beweging brengen van kleine werktuigen en het beproevenvan elektrische toestellen.36 '...voor het plaatsen van 3 petroleum-motoren van 1/2 tot 4 pk om inwerking ter bezichtiging te worden gesteld en tot het drijven van eendynamo voor electrische verlichting.'47 De stoommachine van 20 pk werd gebruikt voor het opwekken vanelektriciteit.40134353321620151811212917119143750397318222695 & 625384536 412744103423463123530332824555624475451Fig. 61. Initiatieven van Rotterdammers om elektriciteit op te wekkenvoor eigen gebruik. De nummers verwijzen naar de tabel op blz. 159en de verantwoording op deze bladzijde.123 = elektriciteitsopwekking= dijken= spoorlijn 0 500 1000 meter158