Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

2. De Gasquaestie3637Op 22 december 1882 werd het voorstel om beidecontracten op te zeggen met algemene stemmenaangenomen. Over Van Weels suggestie om onderhandelingente beginnen met de NRG was de raadminder eenstemmig. Het voorstel haalde slechts eenzeer krappe meerderheid - 18 voor en 17 tegen. 73De NRG graaft haar eigen grafToen de gemeenteraad zich eenmaal duidelijk haduitgesproken voor het opzeggen van de contractenmet beide gasfabrikanten leek alles mogelijk. Als degemeente en de NRG het eens werden over de aankoopvan de gasfabriek, dan kon de gemeentelijkeexploitatie al op 1 januari 1884 beginnen. Het wasechter nog de vraag of de NRG er wat voor voeldeom haar fabriek te verkopen. Zelfs in het geval datde NRG instemde met de overdracht, moest nogworden afgewacht of de gemeenteraad de koop wildebekrachtigen. Het was verscheidene keren geblekendat de raad op dit punt sterk verdeeld was.Het bestuur van de Nieuwe RotterdamscheGasfabriek volgde de besprekingen in de gemeenteraadop de voet en wijdde er menige vergaderingaan. President-directeur A. van Stolk, die na hetoverlijden van P. van Limburgh (1873) de leidingover de NRG op zich had genomen, vroeg zich afof de NRG zich misschien actiever moest opstellen:'De quaestie is: moeten wij nu maar over ons latenbeslissen of moeten wij ook handelend optreden?Wel moeten wij in het oog houden, dat wij eenepartij in den raad hebben, die ons wel genegenschijnt. Tenminste het voorstel van Van Weel c.s.schijnt de tendenz te hebben onze fabriek te redden.Treden wij handelend op, maken wij dan nietmisschien deze vrienden minder goed gestemd voorons?' Het bestuur koos een voorzichtige koers. 'Alsmen optreedt dan krachtig. Maar voor het oogenblikis stil zijn het best.' 74Het NRG-bestuur had zich begin 1882 - intern- al uitgesproken vóór verkoop van het bedrijf. AlsRotterdam gemeentelijke exploitatie overwoog, zouhet verkopen van de NRG 'wellicht de beste solutie'zijn. In een publieke aanbesteding van de gasverlichting,waarbij zij de krachten moest meten met desterke concurrent ICGA, had het NRG-bestuur weinigvertrouwen. Maar het bestuur zag ook op tegende onderhandelingen met de gemeente. PresidentdirecteurVan Stolk typeerde de positie als volgt: 'Alswe een te hoog bedrag noemen gaat de gemeenteexploitatiemisschien niet door ... wellicht komt deICGA dan tusschen beide en doet zulke voorstellen,dat zij misschien eene uitsluitende concessie erlangt... komen wij tot een cijfer, dat kans heeft om inde commissie voor plaatselijke werken en in deraad aangenomen te worden, dan zal misschien deaanmerking van onze aandeelhouders komen, datwij te laag geweest zijn. Het is eene zeer moeielijkezaak.' Niettemin ontving de algemene vergaderingvan NRG-aandeelhouders het voorstel om over deverkoop van de fabriek te onderhandelen met grootapplaus. 75De moeilijkheden die Van Stolk voorzag bleven uit.Het raadslid Van Weel, dat amper zes jaar daarvoornog principieel tegen gemeentelijke exploitatie vangas op de zuidelijke Maasoever was, ontpopte zichnu als de belangrijkste pleitbezorger van een gemeentelijkegasvoorziening op de noordelijke Maasoever.Door zijn benoeming tot wethouder kwam hij metdirecteur De Jongh van Gemeentewerken tegenoverVan Stolk aan de onderhandelingstafel te zitten. Ineen sfeer van grote wederzijdse bereidwilligheid werdovereengekomen om de gasfabriek voor iets meerdan 1 miljoen gulden over te nemen en een voorstelvan die strekking aan de gemeenteraad voor te leggen.De NRG wilde koste wat kost tot een overeenkomstkomen. Van Weel wilde die overeenkomstsnel, zodat de overdracht nog datzelfde jaar plaatskon hebben.In een bestuursvergadering van de NRG deedVan Stolk uit de doeken hoe hij tot het bedragwas gekomen. Het bedrijf was ƒ 476.286 waarden door de snelle overdracht zou de NRG eenwinst van ƒ 410.000 derven. Samen was datƒ 886.286. '... evenwel als dit de waarde is, dan36-37