Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

4. De Electriciteitsquaestie6768Het met opzet klein gehouden plan-Leeuwenlaan waseigenlijk geen serieus plan, maar een poging van degemeente om aan haar minimumverplichtingen te voldoen.Rotterdam kon het zich niet langer veroorlovenparticuliere initiatieven tegen te houden en zelf tegelijkertijdniets te doen. Dat het geen serieus plan was,bleek ook uit het gemak waarmee het onder de tafelverdween toen er andere plannen werden gemaakt.Elektrische havenkranenTot nu toe was er steeds sprake van een centrale voorde verlichting van de binnenstad van Rotterdam opde noordelijke Maasoever. De zuidelijke Maasoeverspeelde echter een veel belangrijker rol in het ontstaanvan het gemeentelijk elektriciteitsbedrijf. Daaromgaan we even een stukje terug in de geschiedenis vande zuidelijke Maasoever om de elektriciteitsdraad zodadelijk weer op te nemen. 186Op Zuid werden door rijk en gemeente havensgegraven. Ook de particuliere RotterdamscheHandelsvereeniging (RHV) droeg bij aan de ontwikkelingvan Rotterdam-Zuid. In 1879, kort voorde werkzaamheden waren voltooid, nam de RHVdirecteurL. Pincoffs geheel onverwacht de benen.Op die manier probeerde hij gerechtelijke vervolgingwegens zijn financiële malversaties te ontlopen.De financiële chaos die hij achterliet wasgroot. In 1882, toen de gemeente de traumatischeervaring van 1879 weer een beetje te boven wasgekomen, werd de RHV opgenomen in het uitdijendeRotterdamse gemeenteapparaat. De havensvan de RHV werden omgedoopt tot GemeentelijkeHandelsinrichtingen op Feijenoord - niet te verwarrenmet het Handelskwartier op de noordelijkeMaasoever. Directeur L.J. Hudig verruilde zijndienstbetrekking bij de RHV voor die van hoofdambtenaarbij het nieuwe gemeentebedrijf.De behoefte aan ligplaatsen voor schepen wasbijzonder groot en het college van B & W had zichdaarom tot de commissie voor Plaatselijke Werkengewend met de vraag of op Zuid, hetzij door het leggenvan een strekdam, hetzij door het maken van uitgebouwdesteigers, extra ligplaatsen konden wordengemaakt. 187 Het verzoek belandde op de tekentafelvan de directeur van Gemeentewerken De Jonghen resulteerde in een uitgewerkt plan voor een grotehaven van dertig hectare, waarin de aanleg van eenstrekdam de eerste stap was. Twee maanden later lager al een verzoek om goedkeuring bij de minister enbegin 1882 opperde De Jongh het idee om daadwerkelijkmet de aanleg te beginnen. 188 Tussen 1887 en1894 werd de Rijnhaven gegraven. De strekdam, dieal in 1891 gereed was, kreeg ter gelegenheid van hetbezoek van de koningin de naam Wilhelminakade.De Rotterdamsche Lloyd wilde zich aan deWilhelminakade vestigen en vroeg het gemeentebestuurom kaderuimte, loodsen en kranen. Enigszinsnaïef vroeg het bedrijf zich nog af: 'of moetendie voor huurders rekening daargesteld worden?'De Jongh dook ook hier op om het antwoord tegeven. Hij achtte het 'niet op de weg der gemeente,voor het uitsluitend gebruik van den huurdergebouwen te plaatsen, die deze even goed zelvekan oprichten'. Dat gold ook voor stoomkranen,maar voor hydraulische kranen lag het weer anders.'Hydraulische kranen daarentegen verkrijgen hunbeweegkracht vanuit één centrum; zij moeten dusnoodzakelijk door de gemeente worden opgerichten bediend.' De Jonghs redenering luidde aldus:geen welingerichte handelskade zonder kranen engeen moderne haven zonder hydraulische inrichting.Gemeentelijke exploitatie van de hydraulischeinrichting lag voor de hand. De Jongh overwoogdaarom de Wilhelminakade van een hydraulischeinstallatie te voorzien. Wellicht kon deze dan wordenverbonden met de bestaande installatie aan deBinnenhaven. De brug over de Spoorweghaven enmogelijk die over de Binnenhaven zouden dan eventueelook hydraulisch kunnen worden bediend. 189L.J. Hudig, directeur van de GemeentelijkeHandelsinrichtingen op Feijenoord en beheerdervan de hydraulische installatie aan de Binnenhaven,onderschreef De Jonghs conclusies, maar was bezorgdover de werking van de installatie bij vorst. Ook zou-686967-69