Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

4. De Electriciteitsquaestie7072overtuigd dat een groter bereik mogelijk was alsgebruik werd gemaakt van accu's. Door een paarhonderd accu's samen te voegen kon een flinkehoeveelheid elektriciteit tijdelijk worden opgeslagen.Omdat het verlies van de accu's tot 20 procent wasteruggebracht, was het tussenschakelen van accu'sook economisch verantwoord.De door stoommachines aangedreven dynamo's zoudenworden geplaatst op het terrein van de gasfabriekaan de Oostzeedijk. Er lag daar een stuk grond braaken de aanvoer van steenkool zou er het goedkoopst zijn.Vandaaruit kon de centrale twee grote 'accumulatorenstations'van elektriciteit voorzien. Accumulatorenstation Anam de verlichting van het centrum van de stadvoor zijn rekening. Accumulatorenstation B aan deWilhelminakade leverde krachtstroom voor de aandrijvingvan elektrische kranen en van de brug overde Spoorweghaven. Een centrale voor licht en krachthad het grote voordeel dat de dynamo's zowel 's nachts(licht) als overdag (kracht) gebruikt konden worden.Doordat het opladen van de accu's gelijkmatig over eenetmaal kon worden verdeeld, behoefden de kabels tussende centrale en de accumulatorenstations niet zo dikte zijn. 195In het nieuwe plan van de drie directeuren,het plan-Oostzeedijk, werd een andere prioriteitenlijstgehanteerd dan in het plan-Leeuwenlaan.Van Doesburgh stelde destijds namelijk de verlichtingvan de stad centraal: eerst het centrum, dan hetHandelskwartier op de noordelijke Maasoever en alslaatste de havens op de zuidelijke Maasoever. In hetplan-Oostzeedijk stond kracht centraal, kracht voorde havenoutillage op de zuidelijke Maasoever. Deverlichting van het centrum werd erbij genomen,niet omdat die zo hard nodig was, maar omdat hetrendement van de centrale er door werd verbeterden de kosten per kWh werden gedrukt. De indelingin vijf districten bleef gehandhaafd, maar alleen voorhet Handelskwartier op de noordelijke Maasoeverhield men rekening met de mogelijkheid dat daar opkorte termijn een derde accumulatorenstation zouworden gevestigd.AaccumulatorenstationLeeuwenlaanBaccumulatorenstationWilhelminakadegemeentelijkeelektriciteitscentraleOostzeedijk= elektrische installatie, de cirkels geven een indicatie van het bereik= dijken= spoorlijn 0 500 1000 meterFig. 18. Plan-Oostzeedijk II (1892).De gemeentelijke elektriciteitscentrale Oostzeedijk met in volgordevan belangrijkheid de accumulatorenstations Wilhelminakade (B) enLeeuwenlaan (A).Op 1 juni 1891 stuurde De Jongh een uitgebreid'cahier de charge' aan zes fabrikanten van elektrischeinstallaties, met het verzoek een prijsopgave tedoen. 196 Hoogspanning werd afgewezen omdat het tegevaarlijk was, wisselstroom werd ook uitdrukkelijkuitgesloten van mededinging. Er bestonden namelijknog geen goede wisselstroommotoren en voor hetgebruik van accumulatoren was een gelijkstroomsysteemvereist. Die accumulatoren waren nodig omde wisselende belasting, veroorzaakt door het in- enuitschakelen van de kranen, op te vangen. 197Naar aanleiding van het verzoek aan de fabrikantenwerden zeer uiteenlopende aanbiedingengedaan, van ƒ 313.000 door Siemens & Halsketot ƒ 700.000 door de Compagnie ContinentaleEdison. 198 Uit een klein incident in maart 1892blijkt dat Gemeentewerken er toen al van uitgingdat Siemens & Halske de opdracht zou krijgen.70-72