Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

1. Drie Gasfabrieken1819aftrek. Maar het bleef een dure aangelegenheid en alshet aan de Imperial Continental Gas Association lageen heel dure zaak.Bij de onderhandelingen tussen de ICGA en degemeente Rotterdam nam de laatste de sterkste positiein. Rotterdam was zowel vergunningverlener alsgrootverbruiker en had dus twee ijzers in het vuur.De particuliere kleinverbruiker stond veel zwakkertegenover de gasfabrikant. Door de krachten te bundelenhoopten de particuliere afnemers hun positieten opzichte van de gasfabrikant te verbeteren.In 1836 berichtte de ICGA haar afnemers, dat zijzich in verband met de stijgende prijzen van steenkool,de hogere belasting en de geringere afzet vancokes en koolteer, 25 genoodzaakt zag de prijzen voorgas met 25 à 30 procent te verhogen. De gemeenteRotterdam had een contract tot 1838 en bleef deoude prijs betalen, maar de particuliere afnemerskonden zich niet op een dergelijk contract beroepen.Het protest tegen de prijsverhoging was zeer groot enenkele afnemers namen zelfs het radicale besluit omeen eigen gasfabriek te stichten. De 'fondsen vooreen nieuwe gasfabriek waren nagenoeg getekend'.Daarmee bleek een gevoelige snaar te zijn geraakt,want de ICGA was weldra bereid de afnemers eencontract te geven voor tien jaren tegen de oude prijs.Tot 1846 waren de Rotterdamse gasverbruikers verzekerdvan een vaste prijs. 26Toen de gemeente met de gasfabrikant onderhandeldeover het nieuwe contract voor de straatverlichting(1841-1860) kwam ook de gasprijs voor particulierenter sprake. Het gemeentebestuur had van eengroep van 164 gasverbruikers een petitie gekregenom in de nieuwe overeenkomst tussen gemeente enICGA een maximumprijs voor particuliere afnemersop te nemen. Zij vreesden namelijk dat de ICGA in1846, bij het aflopen van de particuliere contracten,opnieuw tot prijsverhoging zou besluiten. Degemeente wilde het contract voor de straatverlichtingverlengen tot 1860, maar de 164 gasverbruikersdrongen er bij de gemeente op aan om haar contractmet de ICGA in hetzelfde jaar te laten eindigen alsde contracten van de particuliere afnemers met deICGA, met ander woorden in 1846. De particuliereafnemers meenden dat ze zich - met steun van degemeente - beter zouden kunnen verweren tegennieuwe prijsverhogingen. De 164 gasverbruikers zegdenop hun beurt steun toe aan de gemeente, voorhet geval de ICGA daar niet mee instemde en zichterugtrok: ' ... verbindende zich de supplianten alseerlijke lieden bij het eindigen ten allen tijde bereidte zijn eene nieuwe Fabriek te helpen oprigten endaartoe ruimschoots te willen bijdragen'.B & W ging niet in op het verzoek van de 164 gasverbruikersom de contracttermijn te verkorten, weldrong het college er bij de ICGA herhaaldelijk opaan om maximumprijzen voor particuliere afnemersvast te stellen en het was zelfs geneigd om deze opte nemen in het contract voor de straatverlichting.De Imperial Continental Gas Association weigerdedit en het gemeentebestuur legde zich zonder veelplichtplegingen bij de weigering neer. 27In 1851 hield de notaris Cazaux van Staphorst eenbijeenkomst om kapitaal bij elkaar te krijgen voorde stichting van een tweede gasfabriek. Cazaux vondde gasprijs van de Engelse fabriek te hoog en hijbeweerde dat het voor minder kon. De belangstellingvan de zijde van financiers was echter gering enCazaux moest zijn plan opgeven. Terugblikkend opdeze periode, verhaalde raadslid H. Molenaar velejaren later: 'Toen een paar kloeke burgers het planvan Cazaux weer opnamen werden er eenige ingezetenen,waaronder ook ik, door de ICGA uitgepikten bij deurwaardersexploit aangezegd dat wanneerzij zich niet binnen veertien dagen verbonden omhet gas gedurende vijftien jaar voor de toen doorhaar vastgestelde prijs te nemen, hunnen aansluitingaan de gasleiding zou worden afgesneden. Het bloedvloeide me toen nog wat sneller door de aderen dantegenwoordig en ik gaf dus kortaf ten antwoord:laat de pijp maar dadelijk afsnijden en ik heb mijgetroost met kaars en lamplicht in mijne behoeftente voorzien.' 28192018-20