Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

8. De afzet van het elektriciteitsbedrijf111112200015001000500elektriciteitsverbruik(x 1 GWh)0licht en warmtekracht en tractie1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960Fig. 45. Vanaf het prille begin van de Rotterdamse elektriciteitsvoorzieningheeft het verbruik van elektriciteit voor krachtdoeleinden een belangrijkeplaats ingenomen. Vanaf 1912 werd zelfs meer elektriciteit gebruiktvoor kracht dan voor licht en warmte. Het woonhuisabonnement dat in1918 onder meer werd ingevoerd 'ten einde het gebruik van kacheltjes,ketels en comforen te bevorderen' had weliswaar succes, maar tegen hetsucces van de elektromotor viel nauwelijks op te boksen.In 1903 besloot de gemeenteraad daarom de normvoor abonnementen te verlagen tot 1200 brandurenen een mildere boete te rekenen als die norm werdoverschreden. 243 Deze wijziging en de prijsverlagingvan 1908, mogelijk dankzij de goedkopere stroomvan de nieuwe centrale Schiehaven, deed het aantalverbruikers flink toenemen.In de Eerste Wereldoorlog moesten de tarieveneen aantal malen worden verhoogd omdat debrandstof kolen duurder was geworden, maar zodrade oorlog voorbij was zette het bedrijf alles in hetwerk om de afzet te vergroten. Bij het sluiten vaneen woonhuisabonnement werd de woning vande aanvrager opgemeten en stelde het bedrijf opbasis van het vloeroppervlak (1,5 watt per m2) eennorm vast. Als die norm werd overschreden moest,net als voorheen, een hoger tarief worden betaald,maar het verschil was minder extreem. De directiehad nog overwogen helemaal geen boete meer terekenen, maar gaf er uiteindelijk toch de voorkeuraan deze nog een tijdje te handhaven. Dankzij deinvoering van het woonhuisabonnement in 1918werd de vooroorlogse groei vele malen overtroffen.In 1939 was 94 procent van de verbruikers volgensdit vastrechttarief aangesloten. 244 In 1965 beslootde gemeenteraad tot invoering van een uniform vastrecht en de meting van het vloeroppervlak voortaanachterwege te laten.Kleinverbruikers, grootverbruikers, gigantenVanaf de start van het elektriciteitsbedrijf hanteerdehet GEB afzonderlijke grootverbruikerstarieven.Aanvankelijk moest de verbruiker minimaal40 MWh afnemen, maar vanaf 1903 was 20 MWhvoldoende om tot de grootverbruikers te wordengerekend. Vanaf 1931 gold zelfs al een speciaaltarief bij een afname van meer dan 10 MWh.De grootste grootverbruikers werden gigantengenoemd. De grootste onder de giganten wasShell. Op 30 maart 1948 sloot de ondernemingeen contract voor de levering van 150 GWh, eenhoeveelheid die in het GEB-jaarverslag werd vergelekenmet het stroomverbruik van de provincieFriesland. In 1956 werd het record overtroffen.Toen werd contractueel vastgelegd dat het GEBjaarlijks 350 GWh zou leveren, een hoeveelheidvergelijkbaar met de afname van een stad als 's-Gravenhage inclusief Voorburg. 245In 1960 besloot Shell voortaan zelf elektriciteit opte wekken. Dat had een flinke daling van de GEBafzetaan grootverbruikers tot gevolg. De energiecrisesvan 1973 en 1979 leidden eveneens tot eendaling van de afzet. Terwijl de levering aan kleinverbruikersongestoord doorgroeide liep het grootverbruiksterk terug. De grootverbruikers reageerdenonder meer op de hogere prijs voor energie. Door dealgemene teruggang van de economische groei zagenzij bovendien hun eigen afzetmogelijkheden én hunenergiebehoefte slinken.112114114115111-115