Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

2. De GasquaestieDe 'gasquaestie' kreeg extra aandacht omdat tweeweken later gemeenteraadsverkiezingen zoudenplaatsvinden. De kiesvereniging 'Algemeen Belang'probeerde politieke munt te slaan uit de 'gasquaestie'en nam het initiatief tot een 'monstermeeting'.Het voornemen van de kiesvereniging werd echteralgemeen afgekeurd en de bijeenkomst ging nietdoor. 84De voorstanders van gemeentelijke exploitatieleden bij de verkiezingen een gevoelig stemmenverlies,niettemin kwam hun raadslidmaatschap geenmoment in gevaar. 85 Toen de gemeenteraadsverkiezingenvoorbij waren, kwam de discussie overde gemeentelijke exploitatie van gas in een rustigervaarwater.Een nieuw voorstelDe gemeenteraad wees de aankoop van de NieuweRotterdamsche Gasfabriek weliswaar af, maar veertiendagen later lag er al een nieuw voorstel van deNRG. De fabriek zou op 1 mei 1884 eigendomvan de gemeente kunnen worden voor ƒ 750.000.Doordat de overdracht in dit voorstel later plaatshad, was de winstderving minder groot. Rekeninghoudend met de lagere winstderving, was het nieuweaanbod van de NRG geen ƒ 250.000, maar slechtsƒ 20.000 lager dan het voorgaande. Ook nu behaaldede NRG nog een ruime transactiewinst. 86Wat de werkelijke waarde van de NRG was, ismoeilijk vast te stellen. Door het ontbreken van eenregulier afschrijvingssysteem is de waarde niet zondermeer uit de boekhouding af te leiden. Door deafschrijvingen opnieuw te berekenen - op basis vanvervangingswaarde - kan het bedrag worden benaderd.87 Volgens de herberekening was het bedrijf veelminder waard en zou bij de verkoop een transactiewinstworden geboekt van ƒ 280.683.De commissie voor Plaatselijke Werken noemdehet nieuwe voorstel desondanks 'alleszins aanbevelenswaardig'.B & W daarentegen vond dat het nietzoveel verschilde van het vorige en adviseerde degemeenteraad opnieuw om het af te wijzen. 88 Toenhet ernaar uitzag dat de raad het advies van B & Wdeze keer niet zou opvolgen, waagden de raadsledenA. de Monchy, B. Eickma, J. Mees en A.J. Roest eennieuwe poging om gemeentelijke exploitatie van gaste voorkomen. In de raadsvergadering van 18 oktober1883 stelden zij voor de gehele 'gasquaestie'opnieuw aan B & W voor te leggen. De meerderheidvan de raad voelde daar echter niets voor. Hetvoorstel van B & W om van de aankoop af te zien,werd vervolgens met ruime meerderheid verworpen.Daarmee was de laatste hindernis om tot eengemeentelijk gasbedrijf te komen overwonnen. Hetformele besluit werd op 15 november 1883, 'zonderverdere beraadslaging', genomen. 89De houding van de raad leek in luttele maandensterk veranderd. De reden hiervoor moet evenwelniet worden gezocht in de prijs die de NRG voorhaar fabriek rekende. Daarvoor was het prijsverschilte gering. Het raadsbesluit pakte anders uit omdat deNRG-aandeelhouders in de raad bij de tweede stemmingeen andere opstelling kozen. Bij die stemmingverlieten twee NRG-aandeelhouders de raadszaal,39401ste voorstel 2de voorstel herberekeningWaarde NRG ƒ 476.286 ƒ 476.286 ƒ 305.317Winstderving ƒ 410.000 ƒ 164.000 ƒ 164.000ƒ 886.286 ƒ 640.286 ƒ 469.317Transactiewinst ƒ 129.339 ƒ 109.714 ƒ 280.683Verkoopprijs ƒ 1.015.625 ƒ 750.000 ƒ 750.00039-40