Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

Door de komst van het aardgas in de jaren zestig kon de produktie van stadsgasworden gestaakt. De gasfabrieken werden gesloten en gesloopt en het gasbedrijfwerd beroofd van zijn produktiepoot. Voor een bedrijf waarvan de produktiealtijd de show stal, kun je zoiets gerust een amputatie noemen. In hetvervolg moest het gasbedrijf zich concentreren op zijn rol als distributeur vanaardgas. De afzet van gas groeide flink, maar de financiële resultaten van hetgasbedrijf bleven marginaal. De relatie met de klant bereikte een dieptepunt.10Van stadsgas naar aardgasAfstandsgasTot het begin van de twintigste eeuw kwam stadsgasvaak niet veel verder dan de gemeentegrenzen. In dejaren twintig verrezen op enkele plaatsen in Nederlandfabrieken die cokes produceerden en gas als bijproduktverkochten. Staatsmijnen en Hoogovens voorzageneen groeiend aantal gemeentelijke afnemersvan cokesovengas. In de jaren dertig werden enkelegemeenten in Zeeuws-Vlaanderen aangesloten op decokesfabriek van Zeebrugge 253 en in de omgeving vanDoetinchem werd cokesovengas uit Duitsland aangevoerd.Gas legde toen een veel grotere afstand af vanproducent naar consument. Veel gemeenten slotencontracten voor de levering van dit 'afstandsgas' endoekten hun eigen gasfabriek op.Zuid-Holland werd in 1953 vergast op raffinaderijgasvan de Bataafsche Petroleum Maatschappijen vijf jaar later op aardoliegas uit de velden vande Nederlandse Aardoliemaatschappij bij Rijswijk,Pijnacker en IJsselmonde (NAM is voor 50 procentShell en voor 50 procent Esso). Stadsgas had zijnlangste tijd gehad. De aanvoer van 'afstandsgas' hadniet alleen gevolgen voor de positie van stadsgas,maar ook voor die van de gasbedrijven. Die moestenleren leven met volkomen nieuwe verhoudingen. Inplaats van zelf gas te produceren moesten zij hun gasvoortaan inkopen.De gasbedrijven in Zuid-Holland reageerden op denieuwe situatie door zich aaneen te sluiten. Om hetraffinaderijgas op zo gunstig mogelijke voorwaardenaan te kunnen schaffen, sloten Rotterdam, DenHaag, Delft, Gouda, Leiden en Schiedam in 1951een principe-akkoord en kwamen overeen om sameneen leidingnet voor raffinaderijgas te exploiteren. In1953 kreeg de samenwerking gestalte in de vorm vande 'Gemeentelijke Gasvoorziening Zuid-Holland'(GGZH). Datzelfde jaar werd het eerste raffinaderijgasaangevoerd via de hogedrukleiding van deGGZH. De watersnoodramp gooide nog even roetin het eten en dwong de BPM om de levering tweeweken te staken, maar daarna was de provincialegasvoorziening een feit.Op landelijk niveau zat men evenmin stil. In 1954werd de Rijksdienst Gasvoorziening opgericht omhet transport en de verkoop van cokesovengas, aardgasen aardoliegas in goede banen te leiden. In 1957werd deze rijksdienst omgezet in het Staatsgasbedrijf.Het aardoliegas uit Zuid-Holland werd door deNAM boven de grond gehaald, en verkocht aanhet Staatsgasbedrijf. De laatste sluisde het gas viade 'Gemeentelijke Gasvoorziening Zuid-Holland'(GGZH) door naar de Zuidhollandse gasbedrijven,waaronder dat van Rotterdam, die het vervolgensaan hun klanten verkochten.127128127-128