Licht op het GEB - Jan van den Noort homepage

12. Distributie hoofdzaak144145ling van de Rotterdamse centrales. Organisatorischgezien was de zaak een stuk gecompliceerder omdathet hier niet om één, maar om zes eigenaars vanelektriciteitsbedrijven ging. Iedereen begrijpt datsamenwerking grote voordelen biedt, maar het isvaak moeilijk om het over de verdeling van dievoordelen eens te worden. De landelijke samenwerkingkwam om vergelijkbare redenen moeilijk vande grond.Koppelen van de Nederlandse centralesIn 1916 had ir. H. Doyer de knuppel in het hoenderhokgegooid door te beweren dat Nederland vooreen economisch verantwoorde elektriciteitsvoorzieningaan drie centrales genoeg had. De Verenigingvan Directeuren van Electriciteitsbedrijven inNederland (VDEN) meende dat een onderbouwdereactie niet uit kon blijven en stelde de Commissievoor Hoogspanningslijnen in. Deze studiecommissiehad tientallen jaren, twaalf personeelsleden en negenrapporten nodig om te concluderen dat men met deconcentratie van de produktie niet te ver moest gaan.Nederland zou economisch gezien met twaalf à achttiencentrales het beste uit zijn.In 1942 trachtte het jonge EZH de samenwerkingvan de Zuidhollandse centrales uit tebreiden tot Noord-Brabant en bracht daarmeede landelijke samenwerking tussen de elektriciteitsbedrijvenopnieuw op de agenda. J.C. vanStaveren, destijds werkzaam voor de Commisievoor Hoogspanningslijnen en vanaf 1927 directeurvan de NV tot Keuring van Elektrotechnischematerialen (KEMA) te Arnhem, boog zich overdeze materie. De luchtlandingen bij Arnhem in1944 hadden hem tot evacuatie gedwongen: 'Ja,met mijn vrouw. Met wat dekens en twee vorken entwee lepels in een oude kinderwagen zijn we in septembernaar Eerbeek gevlucht. Professor de Zoeten,mijn mededirecteur, zat daar ook. We haddensamen de beschikking over een tuinschuurtje waarwe nat berkehout stookten. Daar hebben we, albibberend bij een kacheltje dat nauwelijks brandenwou en bij het geluid van een mekkerende geit, eeneerste opzet voor de SEP gemaakt' 263 (SEP = NVSamenwerkende Electriciteits-Productiebedrijven).Van Staveren realiseerde zich dat hij daarbij opnogal wat organisatorische problemen zou stuiten:'Het idee dat een koppelnet noodzakelijk zouzijn, bestond al. Maar niemand wist nog hoe datidee gerealiseerd zou moeten worden, wie het zoumoeten bouwen, wie het geld daarvoor zou moetengeven, hoe bij gebruikmaking van de bestaandeprovinciale hoogspanningsnetten de overgang overde provinciegrenzen geregeld zou moeten wordenenzovoort, al die dingen hebben professor deZoeten en ik daar in Eerbeek proberen uit te dokteren.We hadden niets anders te doen. Zo nu en danhout zagen, en dan maar weer schrijven. En steedsopnieuw beginnen, want dan klopte het ergens weerniet. Ik wil helemaal niet zeggen dat we alles kanten klaar hadden, maar er stond in elk geval een stukop papier waar na de oorlog mee verder gewerkt konworden.' 264Op 23 juni 1949 werd de akte van oprichtingvan de NV Samenwerkende Electriciteits-Productiebedrijven gepasseerd. J.C. van Staverenen G. de Zoeten werden benoemd tot directeuren.Het jaar daarop waren de centrales van Limburg,Noord-Brabant, Zuid- en Noord-Holland metelkaar verbonden en via het transformatorstationte Lutterade was stroomuitwisseling met het buitenlandmogelijk. Voorburg fungeerde aanvankelijkals bewakingscentrum voor het koppelnet, maarin 1952 werd de regie verplaatst naar Arnhem.In 1953 waren alle Nederlandse centrales verbondenen in de jaren zestig en zeventig werd het netverbeterd en verzwaard. Rotterdam was via hetEZH-net verbonden met het koppelnet van deSEP. De Rotterdamse centrales zetten een grootdeel van hun produktie af via deze verbindingen.Hoewel het toen technisch mogelijk was om ooklandelijk de meeste elektriciteit door de efficiëntstecentrale te laten produceren, zou het toch nog tot1981 duren eer een programma voor Landelijke145146144-146