Richtlijn: Niet-kleincellig longcarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Psychosociale zorgLiteratuurbespreking:Het krijgen van longkanker kan het leven ingrijpend verstoren in lichamelijk, emotioneel, sociaal enlevensbeschouwelijk opzicht. Voor details wordt verwezen naar de Richtlijn detecteren behoeftenPsychosociale Zorg.Vergeleken met andere typen kanker kunnen bij patiënten met longkanker drie specifieke aspecten wordenonderscheiden die de kwetsbaarheid voor psychische klachten vergroten:• het eigen aandeel in het krijgen van longkanker door roken; de meeste patiënten zijn zich hiervanbewust; dit besef kan resulteren in schuld- en/of schaamtegevoelens;• kortademigheid, met als gevolg beperkingen in functioneren en de angst om te stikken;• de slechte prognose; de gemiddelde 5-jaarsoverleving bij patiënten met longkanker is < 15%.De lichamelijke klachten kunnen gerelateerd zijn aan het onderliggend lijden, aan de bijwerkingen of aande complicaties van de behandeling(en). Lichamelijke klachten zijn vaak geassocieerd met emotionelestress, afname van kwaliteit van leven en functieverlies. Patiënten met longkanker ervaren vaak veellichamelijke klachten van dyspnoe, vermoeidheid, pijn, hoesten, anorexie/ cachexie, emotionele distress.1111, 1112 Vaak is behandeling gericht op symptoomverlichting en is verbeteren of handhaven van dekwaliteit van leven de belangrijkste focus.PrevalentieAanbevelingen:Op basis van de prevalentie van psychosociale problemen bij patiënten met longkanker dienen debetrokken zorgverleners bij iedere patiënt met longkanker te vragen naar angst en depressie.Literatuurbespreking:In een literatuuroverzicht over psychosociale morbiditeit bij patiënten met longkanker (1998) waren er hogeprevalenties van angst (17-33%) en depressieve stemming (11-33%).1113 In een onderzoek uit 2000 had21% van de patiënten met NSCLC angst en 25% depressie.1114 Uit een vergelijking van 14 verschillendepatiëntengroepen uit 2001 kwam naar voren dat psychosociale problemen het vaakst (43,4%) voorkwamenbij patiënten met longkanker.1115 In een onderzoek uit 1992 bij 188 patiënten met kanker in Nederland,van wie 14 patiënten met longkanker, had 37% van de respondenten behoefte aan extra hulp bij één ofmeer problemen.1116 Volgens het genoemde literatuuroverzicht uit 1998 gaat psychosociale morbiditeit bijlongkanker vaak samen met fysieke symptomen, zoals hoesten, pijn in borst en schouder, kortademigheid,moeheid en anorexie.1117Conclusies:Ongeveer een derde van de patiënten met longkanker heeft psychosociale problemen.Niveau 3: C Schrameijer 1992 499 , Sarna 1998 488 , Zabora 2001 641 , Hopwood 2000 264Lichamelijke symptomen, zoals kortademigheid, hoesten, pijn, vermoeidheid en anorexie, zijn eenbelangrijke oorzaak van psychosociale problemen bij patiënten met longkanker.Niveau 3: C Sarna 1998 488Overwegingen:De genoemde onderzoeken naar de prevalentie van psychosociale problemen zijn beschrijvend en alleenverricht bij patiënten met kanker zonder vergelijking met bevolkingsonderzoeken. De verschillen inpercentages kunnen worden verklaard met het gebruik van verschillende meetinstrumenten en de selectievan de onderzoeksgroep.06/09/2011 Niet-kleincellig longcarcinoom (2.0) 82