Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Recommendations

Info

Folkemusikere og folkedansere i Numedal Spelet sitt hadde han etter faren Gunnulf og dei andre i miljøet rundt Kongsjorden dvs det nordvestre hjørnet av Rollag. Sjøl lærde eg ein halling av han som han kalla Hasleruden. Ved sida av fele spela han piano. Og han kunne akkompangere slåttar og runddansar til fryd for dei som hørde på. Eg fekk opleva det sjøl ein gong på Prestmoen. Da spela eg ein reinlender og Halvor spela akkordar til på piano. Gode minne! Halvor døydde brått etter vegen i 1969. Prestmoen, Inger (f. 1949) Rollag. Dans, durspel Lærte songdans og runddans av Bertil Skjerpe Larsen, Ragnhild Mogan og Jenny Tveiten i leikarring på 1960-talet. Dreiv leikarringen i Rollag saman med Liv Jorunn Frogner frå om lag 1976 til 1983. Deltok på leikstemne i Buskerud og Telemark. Var med i leiinga av ungdomslaget, arrangerte m.a. fylkesstemne. Lærte durspel på kurs med Sven E. Nordalen. Inger lært dans av Bertil Skjerpe Larsen, Ragnhild Mogan og Jenny Tveiten i leikarringen på 1960-tallet. Dei lærde då mange songdansar og runddans men ikkje bygdedans. Saman med Liv Jorunn Frogner dreiv ho leikarring i Rollag frå om lag 1976 og fram til om lag 1983. Dei deltok den gongen på leikstemner rundt omkring i Buskerud, men også ein tur til Skien. Ho var også med i leiinga av ungdomslaget og med på å arrangere fylkesstemner. Inger spelte og durspel på kurs hos Sven Elling Nordalen. Prestmoen, Kirstine Elisabet Torsteinsd. (1878—1930) Rollag/Oslo. Durspel, vanleg fele, orgel G. m. Gunnulf Kongsjorden, mor til Halvor Prestmoen. Kjend for sine musikalske evner, spela dragspel, orgel og vanleg fele (songfele som vanleg fele òg vart kalla). Spela til dans for tenestefolka og halling for gutane heime på Prestmoen. Mange jenter skal ha spela, men Kirstine er ei av dei få som vi veit spela for andre. Kirstine var kona til Gunnulf Kongsjorden. Ho spela fele og helst sangfele. Men ho spela mykje heime på Prestmoen for tenestefolka så dei fekk danse. Kjersti Jaren (Fuglåsen) var der som jentunge og ho sa at Kirstine spela halling for gutane. Skuggerud karane skulle vore dei sprekaste til å kaste seg. Mange jenter skal ha spela, men Kirstine er ei av dei få jentene som me veit spela til og for andre Kirstine var kjend for sine musikalske evner. Mellom anna spela ho fele, dragspel og orgel. Ho var gift med spelemannen Gunulf Kongsjorden. Dei budde i Oslo, men var all sin dag nær knytte til heimbygda. Sonen Halvor, som og var spelemann, kom til Prestmoen som gardbrukar. Pål Knutson Løytnantsdreng (1786-1867) Nore/Veggli/USA Hardingfele Pål er den mest namngjetne av dei fire brørne som arva Løytnantsdreng-namnet etter far sin. Han var vel òg den som førte kunsta lengst av dei. Familien budde i Bigumhus da Pål eller Povel blei fødd. Han er sikkert oppkalla etter løytnant Povel von Bigum. Pål Løytnantsdreng var ein lettliva kar og hadde ei høg stjerne blant jentene, men han var glad i ein dram, helst fleire. Og han skulle vori temmeleg kranglete i fylla og kom ofte i slagsmål. Det blir fortalt om han at han lika ikkje at nokon sto og skygde mellom han og dei som dansa. Skulle han spela godt, måtte han sjå skjørta til kvinnfolka stå ut som eit segl for full bris og svinge seg i takt med spelet og trampinga hans. Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 130
Folkemusikere og folkedansere i Numedal I 1807 var Pål i soldatteneste, og det er blitt fortalt at han sat i engelsk fangenskap frå 1807 til 1814. Etter han kom heim att, gifta han seg med Ingeborg Pedersdotter Gladheim og slo seg ned i Veggli. Ingeborg var gardmannsdotter frå ein av dei gildaste gardane i bygda. Men det gjekk ut med foreldra, og det er vel grunnen til at Pål rydda ein liten plass som blei kalla Pålerud. Denne plassen hang oppi bakken ovafor Svendsrud og Høggerud. Her blei borna deira fødde, og her budde dei til 1843 da familien reiste til Amerika. Borna var: Peder (Per), Ingeborg, Astrid og Liv. Pål lærte visst alt det faren kunne. Det er sagt om dei begge at dei også laga slåttar. Pål spela i bryllaup etter heile Numedal. Han var jamt på Kongsbergmarken på speling, og der kom han m.a. saman med Myllarguten, Håvard Gibøen og Knut Lurås. Og Luråsen vitja Pål i Nore, er det fortalt. Kristian Watnebryn fortalde etter bestemor si at Løytnantsdrengene var innom i Snaprud i Flesberg når dei skulle til Kongsbergmarken, og likeså når dei skulle heim att etter ei veke. Da spela dei til dans heile natta. Dei hadde og vori hos gamle Pålson (Ola Pålson), fortalde Watnebryn. Ein gong var Pål og fleire ovantil dalen, deriblant ein uvdøling, på veg til Kongsbergmarken. Dei overnatta i Søre Haugen i Rollag, av og til kalla 'Luse-Haugen' ,for der var gjestgivargard. Om kvelden hadde uvdølingen lagt seg oppå sengehjellen, men Pål sat og spela. Da det leid på litt, ropa uvdølingen ned til Pål: Du kan slutte å spela lausdans no Pål, fer no kjenner e’ e’ har fått følgje. Pål spela i eit bryllaup ein gong òg i Søre Haugen. Der var noko uroleg og mykje slagsmål. Pål var vel litt lystig og skjemtsam av seg. Da dei sat ved bordet, reiste han seg og song ei gammal grovvoren vise. Presten Steen snakka til Pål for dette, men Pål svara: Dennan visa har e’ høyrt alt e’ ha vore te’, so den syng e’ so mykje e’ vil. Presten hadde berre gått frå han. Johannes Dahle fortalde etter bestefar sin, Knut Dahle: Da godfar var i 10-12 års alderen, var det eit stort bryllaup på Tverrgrot her i Tinn. Det var gammal skikk at dei skulle skulke (kikke?) i bryllaupsgarden. Godfar og nokre gutungar stod på ein moldbenk utafor glaset for å sjå inn. Godfar var mest oppteken av spelemannen, Gunleik Svadde, som gjekk på golvet og spela til å lyde på. Da han var ferdig med slåtten, sa han: Akkurat slik spela Pål Løytnantsdreng. Gunleik hadde vori på Kongsbergmarken og hørt Pål der. Som nemnt spela Pål saman med Myllarguten, og han skulle i høg grad ha tileigna seg same måten å spela på når han spela mange av slåttane etter han. Av slåttar etter Løytnantsdrengene som Knut Dahle lærte av Håvard Gibøen, kan nemnast: Vegglijenta, Flesbergingen, Veneflamma, Pål Løytnantsdreng, Bromsdalen og Gamle Sevle'n. Men det er fleire som ikkje har namn i tillegg til disse. Pål heldt fram som spelemann i Amerika og spela i mangt eit bryllaup og lag derover. Ved sida var han rokkemakar som han òg hadde vori i Noreg. Ein gong etter han var gammal, blei han henta for å spela i eit bryllaup for Myhlifolket (frå Hallingdal). Det var eit bryllaup av det gamle slaget, og det var nok ei oppleving for den gamle spelemannen. Pål døydde i Rock Run, på grensa mellom Illinois og Wisconsin i 1867. Kona, Ingeborg, døydde i 1857. Sonen Per reiste til California på gullgraving i 1849, men dei hørte ikkje meir til han. Dottera Ingeborg blei gift med Halvor H. Stordok. To av sønene deira, Halvor og Knut var flinke spelemenn, men dei fekk det for travelt til å halde fram noko serleg med spelinga. Litteratur: Flatin, Tov: Gamalt frå Numedal 7, s. 72-75 Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 131
Page 1 and 2:
Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 129: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191:
show all

Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?