Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
Kjersti kom frå Botnanplassen i Lyngdal, og kom til Rollag som tenestejente i 1885. Der kom
ho i kontakt med Viil Stærnesplassen og blei nok mykje påverka av henne. Dei var begge
sterkt religiøse, så det var vel mest salmar dei song.
O.M. Sandvik skriv i ”Norske bygder”, Numedal: Kjersti er ein av dei som best har bevara
tradisjonen om de ofte eiendommelige melodier. En rekke av Kjersti`s melodier bygger tydelig
på en kirkelig orginal, andre er varianter av de gjengse folketoner. Men syngemåten er
stedegen med stemning av eldre stil, den såkalte ”kirketone” gjør seg gjeldende i skalaene
(dorisk, mixolydisk o.s.v.) Det er charme over rytmen og de fine små melismer. Sitat slutt.
Kjersti`s tekster er fra H. J. Myhrebø`s ”Kjernen. En salmebok til Guds Ære”.
Nedskrevet av O.M. Sandvik:
Du hjertens fryd for rene sjæle
Guds igjenfødte, nye, sjele
Mitt hjerte skal brende som offer i ilden
Hvad er det godt at lande, i himlens søde havn.
Torstein Knutson Løytnantsdreng (1805-1887) Nore
Hardingfele, vokal
Torsten var nest etter Pål den mest vidgjetne av dei fire Løytnantsdrengbrørne. Han skulle
spela venast av dei, men var stillare av seg og dreiv kanskje ikkje så mykje med fela som Pål
og Gunnar. Torstein og Pål Løytnantsdrenger spela ofte saman i store bryllaup, og da vart
det sagt at maken til musikk hadde ingen hørt her i dalen.
Torstein hadde og evner i annan lei enn felespel. Han tala og song i likferder, og han var
kjøkemeister i bryllaup. Han var klokkar og kyrkjetenar i Nore, og han heldt skule eit bel.
Vi tek med ei lita hending frå Nore gamle kyrkje etter at Torstein hadde slutta som klokkar.
Presten Stang var nett komen på stolen, og kona hans låg heime og venta eit barn. Stang
kunne sjå vindauga i bygningen der ho låg frå preikestolen og var svært spent og nervøs.
Plutseleg kjenner han eit napp i prestekjolen. Da han snudde seg, såg han gamle Torstein
nedunder seg, og han sa med låg røyst.
E sku helse presten me at frua no ha fått ei stor jente.
Sikkert ein temmeleg uvanleg bodskap å få på preikestolen.
Elles var Torstein rokkemakar som brørne sine, Pål og Gunnar. Han dreiv òg som snikkar og
dreiar ved sida det vesle jordbruket sitt.
Torstein var på mange måtar ei motsetning til broren Pål. Han var alvorsam og fredeleg,
vennesæl og svært glad i born. Men han kunne òg vera morosam. I det heile var han akta og
avhalden av alle som kjende han.
Torstein var ein velvaksen og sterk kar, høg av vekst og breiskuldra, stort hovud og andlet
som var kopparra. Han såg godmodig ut, og ein kunne knapt tenkje seg at han hadde vori i
slagsmål.
I 1833 gifta Torstein seg med Jøran Nilsdotter Mogen frå Veggli. Dei fekk desse borna:
Johanne (1836-1844) og Johanne f. 1846, d. fire veker gammal. Begge var fødde i
Øyanhaugen (Sælebakkeiet)
Dei flutte seinare til plassen Nordre Åmot der dei budde til dei døydde. Torstein er kanskje
best kjend under namnet Torstein Åmot. Han og kona levde i små kår, men dei var strevsame
og hadde såleis si rimelege utkomme.
Siste gongen Torstein spela i bryllaup, i juli 1844, gjekk det så sørgjeleg til at dotter hans
drukna. Torstein tok seg svært nær av dette og heldt seg sidan mykje til boka. På grunn av
synet som rådde på felespelet i den tida, la Torstein bort fela for godt. Han brende ho, seiest
det, til skade for seg sjøl og den nasjonale tonekunst. For nå hadde han verkeleg noko å tolke
på fela. Han rådde elles folk frå å byrja å spela ”fer då fær du 'kje hug te ana”, sa han. Det
hende at han kunne glømme seg bort og nynne på ein feleslått når han sto og arbeidde. Men
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
168