Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
Hardingfele
Fra Jan og Bjarne
Fotograf Narve Skarpmoen var mykje saman med Kittil Gladheim, og dei var gode venner.
Narve var ti år eldre, fødd i Rollag 24.12. 1868. Alt i 20-års alderen kom han til Oslo
(Kristiania) i fotograflære. En av fyrste stadene han dreiv som fotograf var på Eie i Flesberg.
Frå ca. 1893-94 dreiv han eigen forretning i Oslo. Denne dreiv han fram, så han blei snart
ein av dei største og best kjende i landet. Narve Skarpmoen hadde spesialisert seg som
frilufts- og pressetotograf, For moro skuld kan nemnast at Narve var den fyrste på sykkel
oppover Numedal.
Her kunne skrivast meir om fotografen men det er arbeidet hans for folkemusikken som gjer at
vi nemner han her. Han var og litt spelemann sjøl. Særleg gjorde han mykje for
spelemannslivet i Oslo. Han var formann i ”Det nationale forening” det meste av tida denne
var. Det var eit lag der hardingfela og nasjonaldansen hadde stor plass, og mange spelemenn
møttest der.
Narve Skarpmoen var og primus motor for den store kappleiken der inne i 1903. Han tok opp
den gamle Laagendalsfilmen i 1926, der vi har med nokre dansarar frå Flesberg.
Litteratur:
Om Narve Skarpmoen:
Aarbok for Numedalslaget 1929, s. 53-54:
Norsk fotografisk tidsskrift 1930, hf. 7, s. 84.
Numedalslaget i Oslo gjennom 40 år (1989), s. 11.
Bonge, Susanne. Eldre norske fotografer. Bergen 1980, s. 372-373.
Fra Even:
Mest kjent som fotograf og har eit et enormt arkiv etter seg. Han voks opp i Rollag, men flutte
til Kristiania i 1893. Han spela fele og hadde sjøl fire feler.
I Kristiania var han drivkreftene bak ”den Nationale Forening”. Han var formann i ni år.
Den Natioanale forening må seiast å vera forløparen for Bondeungdomslaget som kom
seinare.
Dei arrangerte kappleikar i byen med deltaking av dei aller beste på den tida. Merkeleg er det
at Torstein Odden og Steinar Gladheim ikkje deltok må ein seia, dei var der det veit me.
Truleg er det Narve Skarpmoen som står bak voksrullopptaka som finst av Steinar ogTorstein.
Det er ei kraftig mannstemme som annonserar spelemannen og slåtten og det kan høyrast ut
som ein numedøl i alle fall etter dialekta å døma. ”Takk ska du ha Steinar Glaim dæ va ekstra
godt gjort” sier mannstemma da Steinar har spela ferdig.
Skarpaas, Gunhild Svennsdotter f. Vikaneiet (1867-1959) Uvdal
Vokal
Gunhild var dotter av Svein Olsson frå Myreslåttun i Hol 1846-1923, han var skomakar,
tømmermann og felespelar. Mora var Ingeborg Tollevsd. Viko-eiet 1850-1925. Gunhild vaks
opp i Solberg-Kåset, og Vikolie i Uvdal, og vart gift til søre Skarpåsen i Øygardsgrend.
Familien flutte i 1904 til garden Grøum i Vestfold. Knut skreiv då ei vise til heimbygda. Frå
1913 budde dei i Asker, der Knut var forretningsførar for Indremisjonsselskapet. Dei fekk 9
barn. Gunhils song mest salmar og åndelege songar, som ho hadde lært av mor si. Bestefaren
song og, mykje or: ”Katechismus-Sange” av Petter Dass. Når ein song kunne ein skræme
vekk den vonde, meinte Gunhild.
Rolf Myklebust gjorde opptak med Gunhild, då er ho 91 år, men stemma ber fint
Skartomplassen, Jøran Eivindsd. (1803—1891)
Svene. Dans, fløyte, vokal
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
145